मिलिंद गांगल
रस्त्यावर वाहनांची होणारी दाटी, वाहतूक कोंडी, सोसायटीमध्ये असलेले अपुरे वाहनतळ... त्यामुळे रस्त्यावर दाटीवाटीनं उभ्या केल्या जाणाऱ्या गाड्या, समाजमानसात वाढीस लागलेली विध्वंसक वृत्ती, अत्यानुधिक गाड्यांमुळे वेगाची स्पर्धा, क्वचित प्रसंगी उद्भवणारी नैसर्गिक आपत्ती (पूर, भूकंप), त्यामुळे उद्भवणारं मोठं नुकसान या गोष्टी आपल्या नियंत्रणाच्या बाहेरच्या आहेत; पण आपली गाडी आणि आपल्या गाडीचं आपत्ती व अपघातामुळे झालेलं नुकसान, त्याची भरपाई मिळवण्यासाठी आपल्यासमोर सावधगिरीचा उपाय म्हणून चांगल्या प्रकारचा ‘वाहन विमा’ (कार इन्शुरन्स) उतरवणं हाच पर्याय उपलब्ध आहे.
नवीन तंत्रज्ञानावर आधारलेल्या गाड्यांमध्ये आता दुरुस्ती ही जवळ जवळ संपुष्टात आली असून, गाडीचा नादुरुस्त किंवा मोडलेला भाग बदलावा लागतो. अर्थातच बऱ्याच वस्तू बदलल्यानंतर अपघात दुरुस्तीचं बिलही भलं मोठं होतं. अशा दुर्दैवी आणि खर्चिक प्रसंगात आपल्याला दिलासा असतो, तो फक्त विमा पॉलिसीचा.
या सागळ्या वाढणाऱ्या गोष्टींबरोबरच विम्याचं महत्त्व आणि व्याप्तीही वाढत आहे. मोटार व्यवसायात येणाऱ्या नवनवीन मॉडेल्समधील अनेक सुखसुविधांना अनुसरून विमा व्यवसायही कात टाकत आहे आणि उत्तमोत्तम सेवा व विविध सुविधा असणाऱ्या पॉलिसी वितरित करत आहे; पण आजही गाडीच्या मालकांना किंवा गाडी घेऊ इच्छिणाऱ्या लोकांना त्याची पुरेशी माहिती असल्याचं दिसत नाही. गाडीतील सीडी प्लेअर आणि सीट कव्हर्स अशा हौसेच्या वस्तूंविषयी चोखंदळ असणारा ग्राहक, वाहन विम्याबाबत (कार इन्शुरन्स) उदासीन आणि थोडा अनभिज्ञ वाटतो. एक जगन्मान्य सिद्धांत आहे, की माणूस जेवढे पैसे हौसेवर खर्च करतो, तेवढे पैसे आवश्यकतेवर खर्च करत नाही, याची प्रचिती या ठिकाणी येते; म्हणून वाहन विम्याविषयी हा लेख प्रपंच.
कोणत्याही मोटारगाडीचा विमा हा एक वर्ष कालावधीचा असतो. आता जीआयसीसह (जनरल इन्शुरन्स कंपनी) अनेक खाजगी विमा कंपन्या या स्पर्धेत आहेत, त्याची स्पर्धा ही ग्राहकांच्या फायद्याची ठरणारी आहे.
विम्याचे प्रकार :
•थर्ड पार्टी इन्शुरन्स ः सदर प्रकारचा विमा हा विकत घेणं कायद्यानं बंधनकारक आहे. सदर विम्यातील तरतुदी या आपल्या आणि आपल्या वाहनाच्या नुकसान भरपाईसाठी नसून दुसऱ्या एखाद्या व्यक्तीस व त्याच्या वाहन किंवा प्रॉपर्टीस आपल्या वाहनांमुळे नुकसान, ईजा किंवा जीवितहानी झाल्यास त्याची भरपाई देण्यासाठी आहे. थर्ड पार्टी इन्शुरन्स न काढल्यास कायद्याच्या दृष्टीनं तो गुन्हा ठरू शकतो.
•कॉम्प्रिहेन्सिव्ह इन्शुरन्स ः या प्रकारच्या विमा पॉलिसीत अनेक प्रकारच्या सुविधा देणाऱ्या पॉलिसी उपलब्ध आहेत. कॉम्प्रिहेन्सिव्ह पॉलिसीत थर्ड पार्टी इन्शुरन्स समाविष्ट केलेला असतो.
•नॉर्मल कॉम्प्रिहेन्सिव्ह पॉलिसी ः या प्रकारच्या विमा पॉलिसीत अपघात, वादळ, भूकंप, आग, पूर, दंगल यामुळे होणारं नुकसान गृहीत धरलं जातं; पण गाडीचे टायर, बॅटरी, रबर प्लास्टिक पार्ट्सची (गाडीची पॉलिसी काढल्या दिवसापासूनच) नुकसान भरपाई (५० टक्के उत्पादकाने ठरवलेल्या ‘एमआरपी’च्या) मिळते. धातू व पत्राच्या पार्ट्सवर (मेटल पार्ट्स) पहिले सहा महिने (डेप्रिसिएशन) घसारा शून्य टक्के असतो. पत्र्याच्या व धातूच्या पार्ट्स / असेम्ब्लीजचा घसारा हे खाली दिलेल्या तक्त्याप्रमाणे वाढत जाणारा असतो.
० ते ६ महिने ः ० टक्के
६ महिने ते १ वर्ष ः ५ टक्के
१ वर्ष ते २ वर्ष ः १० टक्के
२ वर्ष ते ३ वर्ष ः १५ टक्के
३ वर्ष ते ४ वर्ष ः १५ टक्के
४ वर्ष ते ५ वर्ष ः ३५ टक्के
५ वर्ष ते १० वर्ष ः ४० टक्के
१० वर्ष ते पुढे ः ५० टक्के
पण आता यापेक्षाही अधिक चांगल्या सुविधा देणाऱ्या पॉलिसी मिळतात, त्या पुढील लेखात पाहू.
रस्त्यावर वाहनांची होणारी दाटी, वाहतूक कोंडी, सोसायटीमध्ये असलेले अपुरे वाहनतळ... त्यामुळे रस्त्यावर दाटीवाटीनं उभ्या केल्या जाणाऱ्या गाड्या, समाजमानसात वाढीस लागलेली विध्वंसक वृत्ती, अत्यानुधिक गाड्यांमुळे वेगाची स्पर्धा, क्वचित प्रसंगी उद्भवणारी नैसर्गिक आपत्ती (पूर, भूकंप), त्यामुळे उद्भवणारं मोठं नुकसान या गोष्टी आपल्या नियंत्रणाच्या बाहेरच्या आहेत; पण आपली गाडी आणि आपल्या गाडीचं आपत्ती व अपघातामुळे झालेलं नुकसान, त्याची भरपाई मिळवण्यासाठी आपल्यासमोर सावधगिरीचा उपाय म्हणून चांगल्या प्रकारचा ‘वाहन विमा’ (कार इन्शुरन्स) उतरवणं हाच पर्याय उपलब्ध आहे.
नवीन तंत्रज्ञानावर आधारलेल्या गाड्यांमध्ये आता दुरुस्ती ही जवळ जवळ संपुष्टात आली असून, गाडीचा नादुरुस्त किंवा मोडलेला भाग बदलावा लागतो. अर्थातच बऱ्याच वस्तू बदलल्यानंतर अपघात दुरुस्तीचं बिलही भलं मोठं होतं. अशा दुर्दैवी आणि खर्चिक प्रसंगात आपल्याला दिलासा असतो, तो फक्त विमा पॉलिसीचा.
या सागळ्या वाढणाऱ्या गोष्टींबरोबरच विम्याचं महत्त्व आणि व्याप्तीही वाढत आहे. मोटार व्यवसायात येणाऱ्या नवनवीन मॉडेल्समधील अनेक सुखसुविधांना अनुसरून विमा व्यवसायही कात टाकत आहे आणि उत्तमोत्तम सेवा व विविध सुविधा असणाऱ्या पॉलिसी वितरित करत आहे; पण आजही गाडीच्या मालकांना किंवा गाडी घेऊ इच्छिणाऱ्या लोकांना त्याची पुरेशी माहिती असल्याचं दिसत नाही. गाडीतील सीडी प्लेअर आणि सीट कव्हर्स अशा हौसेच्या वस्तूंविषयी चोखंदळ असणारा ग्राहक, वाहन विम्याबाबत (कार इन्शुरन्स) उदासीन आणि थोडा अनभिज्ञ वाटतो. एक जगन्मान्य सिद्धांत आहे, की माणूस जेवढे पैसे हौसेवर खर्च करतो, तेवढे पैसे आवश्यकतेवर खर्च करत नाही, याची प्रचिती या ठिकाणी येते; म्हणून वाहन विम्याविषयी हा लेख प्रपंच.
कोणत्याही मोटारगाडीचा विमा हा एक वर्ष कालावधीचा असतो. आता जीआयसीसह (जनरल इन्शुरन्स कंपनी) अनेक खाजगी विमा कंपन्या या स्पर्धेत आहेत, त्याची स्पर्धा ही ग्राहकांच्या फायद्याची ठरणारी आहे.
विम्याचे प्रकार :
•थर्ड पार्टी इन्शुरन्स ः सदर प्रकारचा विमा हा विकत घेणं कायद्यानं बंधनकारक आहे. सदर विम्यातील तरतुदी या आपल्या आणि आपल्या वाहनाच्या नुकसान भरपाईसाठी नसून दुसऱ्या एखाद्या व्यक्तीस व त्याच्या वाहन किंवा प्रॉपर्टीस आपल्या वाहनांमुळे नुकसान, ईजा किंवा जीवितहानी झाल्यास त्याची भरपाई देण्यासाठी आहे. थर्ड पार्टी इन्शुरन्स न काढल्यास कायद्याच्या दृष्टीनं तो गुन्हा ठरू शकतो.
•कॉम्प्रिहेन्सिव्ह इन्शुरन्स ः या प्रकारच्या विमा पॉलिसीत अनेक प्रकारच्या सुविधा देणाऱ्या पॉलिसी उपलब्ध आहेत. कॉम्प्रिहेन्सिव्ह पॉलिसीत थर्ड पार्टी इन्शुरन्स समाविष्ट केलेला असतो.
•नॉर्मल कॉम्प्रिहेन्सिव्ह पॉलिसी ः या प्रकारच्या विमा पॉलिसीत अपघात, वादळ, भूकंप, आग, पूर, दंगल यामुळे होणारं नुकसान गृहीत धरलं जातं; पण गाडीचे टायर, बॅटरी, रबर प्लास्टिक पार्ट्सची (गाडीची पॉलिसी काढल्या दिवसापासूनच) नुकसान भरपाई (५० टक्के उत्पादकाने ठरवलेल्या ‘एमआरपी’च्या) मिळते. धातू व पत्राच्या पार्ट्सवर (मेटल पार्ट्स) पहिले सहा महिने (डेप्रिसिएशन) घसारा शून्य टक्के असतो. पत्र्याच्या व धातूच्या पार्ट्स / असेम्ब्लीजचा घसारा हे खाली दिलेल्या तक्त्याप्रमाणे वाढत जाणारा असतो.
० ते ६ महिने ः ० टक्के
६ महिने ते १ वर्ष ः ५ टक्के
१ वर्ष ते २ वर्ष ः १० टक्के
२ वर्ष ते ३ वर्ष ः १५ टक्के
३ वर्ष ते ४ वर्ष ः १५ टक्के
४ वर्ष ते ५ वर्ष ः ३५ टक्के
५ वर्ष ते १० वर्ष ः ४० टक्के
१० वर्ष ते पुढे ः ५० टक्के
पण आता यापेक्षाही अधिक चांगल्या सुविधा देणाऱ्या पॉलिसी मिळतात, त्या पुढील लेखात पाहू.