म्युच्युअल फंडांचा लाभांश पर्याय

अनेक गुंतवणूकदार म्युच्युअल फंडांत पैसे गुंतवताना लाभांशाचा पर्याय निवडतात. यामुळे त्यांचे खर्च भागवण्यापुरती रक्कम त्यांना या गुंतवणुकीतून मिळते.


म्युच्युअल फंडासाठी लाभांश म्हणजे काय?

म्युच्युअल फंडाची कोणतीही योजना - मग ती डेट, इक्विटी किंवा हायब्रिड असो, त्यांना मिळालेल्या नफ्यातून (रिअलाइज्ड प्रॉफिट) युनिटधारकांसाठी या योजना लाभांश जाहीर करू शकतात. या योजनांनी विशिष्ट किंमतीला त्यांच्या पोर्टफोलिओसाठी भाग घेतलेले असतात. हे भाग त्यापेक्षा अधिक किंमतीला विकून जो नफा मिळतो किंवा व्याज मिळते किंवा या बागांवर संबंधित फंडालाच लाभांश मिळतो तो रिअलाइज्ड प्रॉफिट असतो. हा नफा म्युच्युअल फंड लाभांशाच्या रूपाने वितरित करतात. नियमांनुसार, रिअलाइज्ड न झालेला नफा हा लाभांश म्हणून वितरित करता येत नाही. हा नफा एनएव्हीमध्ये मिळवला जातो. यामधील काही हिस्सा फंड व्यवस्थापकाकडून लाभांश म्हणून घोषित केला जातो. फंड व्यवस्थापकाला हा नफा पुन्हा भांडवल बाजारात भाग खरेदीसाठी गुंतवण्याचा अधिकार असतो.

गुंतवणूकदाराने किती वेळा लाभांशाची अपेक्षा करावी?

काही म्युच्युअल फंड दरदिवशीही लाभांश देतात. काही दर महिन्याला, तीन महिन्यांनी किंवा दरवर्षी लाभांश देतात. लाभांश देण्याचा कालावधी योजनेनुसार बदलतो. लाभांश किती दिला जाईल याची काही शाश्वती नसते. परंतु बहुतेक म्युच्युअल फंड लाभांश देतातच आणि त्यायोगे त्यांनी दिलेले वचनही पाळतात. उदाहरणार्थ, अनेक लिक्विड व अल्ट्रा शॉर्ट टर्म फंड दैनंदिन लाभांश देतात तर, काही इक्विटी फंड तिमाही व वार्षिक लाभांश देतात. मात्र लाभांश हा ठराविक रकमेचा नसतो तसेच तो मिळेलच याची खात्रीही देता येत नाही.

लाभांश करपात्र असतात का?

गुंतवणूकदारांसाठी म्युच्युअ फंडांकडून मिळणारा लाभांश करमुक्त असतो. मात्र डेट फंडाच्या बाबतीत फंडांला उपकर आणि अधिभार मिळून २८.८४ टक्के लाभांश वितरण कर भरावा लागतो. इक्विटी म्युच्युअल फडासाठी मात्र लाभांश वितरण कर नसतो.

लाभांश पर्याय कुणी घ्यावा?

केलेल्या गुंतवणुकीतून नियमित उत्पन्न मिळावे अशी इच्छा असलेल्या गुंतवणूकदारांनी लाभांश पर्याय निवडावा, असा सल्ला वित्त नियोजक देतात. इक्विटी फंडातून एसआयपीच्या माध्यमातून दीर्घकालीन संपत्ती तयार करण्याचा उद्देश असेल तर अशा गुंतवणूकदारांनी वृद्धी पर्याय निवडावा. याचे कारण, लाभांश दिला जातो तेव्हा चक्रवाढीचा लाभ गुंतवणुकीला मिळत नाही. उच्च करमर्यादेत असणाऱ्या व तीन वर्षांपेक्षा कमी कालावधीसाठी रक्कम गुंतवणाऱ्यांनी लिक्विड किंवा अल्ट्रा शॉर्ट टर्म फंडासाठी दैनंदिन लाभांशाचा पर्याय निवडावा. या उच्च करमर्यादेत येणाऱ्या गुंतवणूकदारांना ३०.९ टक्के कर भरावा लागतो, तर त्या तुलनेत लाभांश वितरण कर २८.८४ टक्के असतो.