वृत्तसंस्था, नवी दिल्ली
पंतप्रधान जनधन योजनेला मिळालेल्या मोठ्या यशानंतर केंद्र सरकार सर्वसामान्यांसाठी 'सोने बचत खाते' सुरू करण्याचा विचार आहे. 'निती आयोगा'ने केंद्र सरकारला बँकांमध्ये अशा प्रकारचे खाते सुरू करण्याची शिफारस केली आहे. त्यासाठी देशभरात गोल्ड बोर्ड आणि बुलियन एक्स्चेंजही उघडण्यात यावीत, असे 'निती आयोगा'ने सुचवले आहे. यावर केंद्र सरकार गांभीर्याने विचार करीत असून, ही योजना प्रत्यक्षात आल्यास कुणीही सामान्य व्यक्ती बचत खात्याप्रमाणे सोने बचत खाते उघडू शकणार आहे.
कसे उघडणार खाते?
या खात्याच्या नियमानुसार खात्यात रक्कम जमा करतेवेळी त्या दिवशीच्या बाजारभावाप्रमाणे सोने संबंधिताच्या खात्यात जमा करण्यात येईल. जर, संबंधिताच्या या खात्यात साठ हजार रुपये जमा असतील तर, त्याला सध्याच्या ३०,००० रुपयांना १० ग्रॅम या भावाप्रमाणे २० ग्रॅम सोने जमा करण्यात येईल. ग्राहकाच्या पासबुकमध्ये तशी नोंद करण्यात येईल. त्यावर ग्राहकाला अडीच टक्क्यांनी व्याजही मिळणार आहे. किमाने एक ग्रॅम सोने जमा होईल, इतकी रक्कम खात्यात जमा असणे आवश्यक आहे. जर खात्यातून रक्कम काढली गेली तर, त्यावर आयात शुल्क लागू होणार नाही. या खात्यामध्ये रोख रक्कम आणि सोने जमा करता येणार आहे.
आयात शुल्क घटवण्याचा प्रस्ताव
या शिवाय 'निती आयोगा'ने सोन्यावरील आयातशुल्ह कमी करण्याचाही प्रस्ताव दिला आहे. सध्या सोन्यावर १० टक्के आयातशुल्क आकारण्यात येते. या शिवाय सोन्यावरील वस्तू आणि सेवा कराचा दरही सध्याच्या तीन टक्क्यांवररून आणखी कमी करण्याचाही प्रस्ताव आयोगाने दिला आहे. या शिवाय आयोगाने सॉवरेन गोल्ड बॉँड योजनेची पुनर्रचना करण्याचाही प्रस्ताव दिला आहे. निती आयोगाचे प्रमुख सल्लागार रतन वट्टाल यांच्या अध्यक्षतेखालील समितीने २६ फब्रुवारीलाच या संबंधीची शिफारस केंद्रीय अर्थ मंत्रालयाला केली आहे.
पैसे वा सोने काढण्याची सुविधा
'निती आयोगा'च्या शिफारशीनुसार ग्राहकांना आवश्यकता भासल्यास या खात्यातून सोने किंवा रोख रक्कम काढता येणार आहे. याचाच अर्थ गोल्ड बॉण्डप्रमाणे रक्कम परत घेण्यासाठी ठरावीक कालावधीत वाट पाहण्याची आवश्यकता नाही. ग्राहकाच्या गरजेनुसार संबंधित बँकेच्या शाखेत जाऊन सोने किंवा रोख रक्कम काढता येईल. उदाहरणार्थ...ग्राहकाच्या खात्यामध्ये अर्धा किलो सोने असेल तर, बाजारभावानुसार त्याची किंमत १५ लाख रुपये होते. त्यानुसार तुम्ही बँकेतून १५ लाख रुपये अथवा अर्धा किलो सोने काढून घेऊ शकता.
व्याजही होणार खात्यात जमा
बँकेच्या सामान्य बचत खात्याप्रमाणे या खात्यावरही व्याज देण्यात येणार आहे. व्याजाची रक्कमही तुमच्या खात्यात जमा होण्याची शक्यता आहे. नेमक्या किती दराने व्याज देण्यात येणार आहे, याचा निर्णय नंतर घेण्यात येणार आहे. या खात्यावर मिळणाऱ्या व्याजावर किंवा अतिरिक्त सोन्यावर कोणत्याही प्रकारचा भांडवली लाभ कर आकारला जाणार नाही. बचत खात्याप्रमाणेच या खात्याचीही किमान मर्यादा राहणार आहे. सर्वांत महत्त्वाचे म्हणजे हे खाते कधीही उघडता येईल.
पंतप्रधान जनधन योजनेला मिळालेल्या मोठ्या यशानंतर केंद्र सरकार सर्वसामान्यांसाठी 'सोने बचत खाते' सुरू करण्याचा विचार आहे. 'निती आयोगा'ने केंद्र सरकारला बँकांमध्ये अशा प्रकारचे खाते सुरू करण्याची शिफारस केली आहे. त्यासाठी देशभरात गोल्ड बोर्ड आणि बुलियन एक्स्चेंजही उघडण्यात यावीत, असे 'निती आयोगा'ने सुचवले आहे. यावर केंद्र सरकार गांभीर्याने विचार करीत असून, ही योजना प्रत्यक्षात आल्यास कुणीही सामान्य व्यक्ती बचत खात्याप्रमाणे सोने बचत खाते उघडू शकणार आहे.
कसे उघडणार खाते?
या खात्याच्या नियमानुसार खात्यात रक्कम जमा करतेवेळी त्या दिवशीच्या बाजारभावाप्रमाणे सोने संबंधिताच्या खात्यात जमा करण्यात येईल. जर, संबंधिताच्या या खात्यात साठ हजार रुपये जमा असतील तर, त्याला सध्याच्या ३०,००० रुपयांना १० ग्रॅम या भावाप्रमाणे २० ग्रॅम सोने जमा करण्यात येईल. ग्राहकाच्या पासबुकमध्ये तशी नोंद करण्यात येईल. त्यावर ग्राहकाला अडीच टक्क्यांनी व्याजही मिळणार आहे. किमाने एक ग्रॅम सोने जमा होईल, इतकी रक्कम खात्यात जमा असणे आवश्यक आहे. जर खात्यातून रक्कम काढली गेली तर, त्यावर आयात शुल्क लागू होणार नाही. या खात्यामध्ये रोख रक्कम आणि सोने जमा करता येणार आहे.
आयात शुल्क घटवण्याचा प्रस्ताव
या शिवाय 'निती आयोगा'ने सोन्यावरील आयातशुल्ह कमी करण्याचाही प्रस्ताव दिला आहे. सध्या सोन्यावर १० टक्के आयातशुल्क आकारण्यात येते. या शिवाय सोन्यावरील वस्तू आणि सेवा कराचा दरही सध्याच्या तीन टक्क्यांवररून आणखी कमी करण्याचाही प्रस्ताव आयोगाने दिला आहे. या शिवाय आयोगाने सॉवरेन गोल्ड बॉँड योजनेची पुनर्रचना करण्याचाही प्रस्ताव दिला आहे. निती आयोगाचे प्रमुख सल्लागार रतन वट्टाल यांच्या अध्यक्षतेखालील समितीने २६ फब्रुवारीलाच या संबंधीची शिफारस केंद्रीय अर्थ मंत्रालयाला केली आहे.
पैसे वा सोने काढण्याची सुविधा
'निती आयोगा'च्या शिफारशीनुसार ग्राहकांना आवश्यकता भासल्यास या खात्यातून सोने किंवा रोख रक्कम काढता येणार आहे. याचाच अर्थ गोल्ड बॉण्डप्रमाणे रक्कम परत घेण्यासाठी ठरावीक कालावधीत वाट पाहण्याची आवश्यकता नाही. ग्राहकाच्या गरजेनुसार संबंधित बँकेच्या शाखेत जाऊन सोने किंवा रोख रक्कम काढता येईल. उदाहरणार्थ...ग्राहकाच्या खात्यामध्ये अर्धा किलो सोने असेल तर, बाजारभावानुसार त्याची किंमत १५ लाख रुपये होते. त्यानुसार तुम्ही बँकेतून १५ लाख रुपये अथवा अर्धा किलो सोने काढून घेऊ शकता.
व्याजही होणार खात्यात जमा
बँकेच्या सामान्य बचत खात्याप्रमाणे या खात्यावरही व्याज देण्यात येणार आहे. व्याजाची रक्कमही तुमच्या खात्यात जमा होण्याची शक्यता आहे. नेमक्या किती दराने व्याज देण्यात येणार आहे, याचा निर्णय नंतर घेण्यात येणार आहे. या खात्यावर मिळणाऱ्या व्याजावर किंवा अतिरिक्त सोन्यावर कोणत्याही प्रकारचा भांडवली लाभ कर आकारला जाणार नाही. बचत खात्याप्रमाणेच या खात्याचीही किमान मर्यादा राहणार आहे. सर्वांत महत्त्वाचे म्हणजे हे खाते कधीही उघडता येईल.