हयातीचा दाखला अडकला नोटाबंदीत!

vaibhav.vaze@timesgroup.com

मुंबई : ज्येष्ठ नागरिकांना नोटाबंदीची सर्वाधिक झळ बसली आहे. नोटा बदलणे, एटीएममधून पैसे काढणे, याबरोबरच पेन्शनरांना हयातीचा दाखला देण्यासाठीही रांगा लावाव्या लागत आहेत. त्यातच हयातीचे दाखले न मिळणे, बायोमेट्रिकसाठी फिंगर प्रिंट्सचा अडथळा अशा अनेक अडचणींना त्यांना सामोरे जावे लागत आहे. त्यामुळेच हयातीचा दाखला देण्याला १५ जानेवारी २०१७पर्यंत मुदतवाढ देण्यात आली आहे.

हयातीचा दाखला डिजिटल पद्धतीने देण्याचा आग्रह सरकारने धरला आहे. त्यामुळेही ज्येष्ठ नागरिकांचा गोंधळ उडालेला आहे. ज्येष्ठ नागरिकांना बँकेच्या रांगेत प्राधान्य मिळत असल्याने घरासाठी रोकड काढून आणण्याची जबाबदारीही पार पाडावी लागत आहे!

काही वेळा कुरियरद्वारे हयातीचा दाखला संबंधित कार्यालयाकडे पाठवूनही काम होते. यासंदर्भात मुंबई महापालिकेतून निवृत्त झालेल्या विलिना केसकर यांच्याशी संवाद साधला. त्या म्हणाल्या, ‘मी गेली २२ वर्षे नेमाने हा दाखला देत आहे. महापालिकेच्या कर्मचाऱ्यांना आपापल्या वॉर्ड आफिसमध्ये प्रत्यक्ष जाणे शक्य नसेल तर हयातीच्या दाखल्याच्या कोऱ्या फॉर्मची नक्कलप्रत (झेरॉक्स) काढावी व तो भरून कुरियरने पाठवावा. त्यासोबत पॅन, आधार, पेन्शन पासबुकची झेरॉक्स, पेन्शन खाते उघडतेवेळी रजिस्टर केलेला मोबाइल क्रमांक आदी माहिती जोडावी’.

निवृत्त शिक्षका नीला दातार यांनी बँकेत प्रत्यक्ष जाऊन हयातीचा दाखला दिल्याचे सांगितले. त्या म्हणाल्या, ‘सरकारी कर्मचारी किंवा शिक्षक यांना हयातीचा दाखला बँकेत जाऊन द्यावा लागतो. सरकारी बँकेच्या कोणत्याही शाखेत केवळ पेन्शनचे पासबुक अपडेट करून मिळते, मात्र हयातीचा दाखला हा ज्या शाखेत पेन्शन खाते उघडले असेल, तेथेच जाऊन द्यावा लागतो’. हयातीचा दाखला डिजिटल पद्धतीनेही आता नोंदवता येतो. मुंबईच्या एका नामांकित शाळेतील निवृत्त शिक्षिका हिमगौरी कुलकर्णी यांनी यंदा डिजिटल पद्धतीने हयातीचा दाखला नोंदवला. त्यांनी सांगितले, ‘तुम्ही ज्या शाखेत पेन्शन खाते उघडले असेल त्या शाखेत पॅन कार्ड, पेन्शन पासबुक, आधार कार्ड घेऊन जावे लागते. तिथे आपल्या अंगठ्याचा डिजिटल ठसा घेतला जातो. त्यानंतर एक वन टाइम पासवर्ड (ओटीपी) तुमच्या मोबाइलवर एसएमएसद्वारे येतो. त्याच्या साह्याने आपला हयातीचा दाखला रजिस्टर होतो.

हयातीचा दाखला दिला नाही किंवा काही कारणांनी तो देण्याची मुदत संपली तर तुमची पेन्शन बँक खात्यात जमा होणे बंद होते. ही पेन्शन चालू होण्यासाठी पेन्शन खाते असलेल्या बँक शाखेत चौकशी करावी. तेथून पेन्शन कार्यालयाचा पत्ता घेऊन त्या कार्यालयात प्रत्यक्ष जाऊन हयातीच्या दाखल्याची प्रक्रिया पूर्ण करावी आणि आपले पेन्शन सुरू करून घ्यावे.