मुंबई : तुम्ही जुनी एफडी कमी व्याजदरात केली असेल, पण आता एफडीवरील व्याजदर वाढले आहेत. पण जेव्हा तुम्हाला जुनी मुदत ठेवी मोडून नवीन व्याजावर सुरु करायचे असेल तेव्हा अडचण येईल. जेव्हा तुम्ही बँकेत जाल तेव्हा तुम्हाला कळेल की जुनी मुदत ठेव मोडल्यास दंड आकारला जाईल. असे झाल्यास वाढीव व्याजदराचे सर्व फायदे मिळतील. अशा स्थितीत तुमच्या मनात प्रश्न निर्माण होईल की, ज्यावेळी व्याजदर वाढेल तेव्हा तुमच्या जुन्या ठेवींवरच नवीन व्याजदर आपोआप लागू होईल असा काही उपाय आहे का? असा पर्याय आहे असे आम्ही म्हणत आहोत. याविषयी जाणून घेऊया... फ्लोटिंग रेटवरही उघडता येते एफडी खाते
आत्तापर्यंत गुंतवणूकदारांना व्याजदर वाढत असताना अल्प कालावधीसाठी मुदत ठेवी ठेवण्याचा सल्ला दिला जात आहे. गुंतवणुकीची रक्कम अनेक भागांमध्ये विभाजित करा, नंतर ती वेगवेगळ्या कालावधीसाठी जमा करा. यामुळे बदलत्या व्याजदरात वेगवेगळे फायदे मिळतील. पण गुंतवणुकीसाठी आता इतके क्लिष्ट होण्याची गरज नाही. फ्लोटिंग रेट मुदत ठेवी बाजारात उपलब्ध आहेत, ज्याचा व्याज दर रिझर्व्ह बँकेच्या रेपो दराने निश्चित केला जातो. जेव्हा रेपो रेट वाढतो, तेव्हा तुमचे फिक्स्ड डिपॉझिट रिटर्न आपोआप वाढतात.
वाचा - गृहकर्ज अन् कार लोन महाग झाले, असा कमी करा तुमच्या होमलोनच्या ईएमआयचा बोजा
फ्लोटिंग रेट FD ची सुविधा कोण देते
खाजगी क्षेत्रातील येस बँकेने अलीकडे फ्लोटिंग रेट फिक्स्ड डिपॉझिट्स सादर केल्या आहेत, ज्यामध्ये रेपो रेटच्या आधारे व्याज दर सतत बदलत राहतील. यामध्ये १२ ते १८ महिन्यांच्या ठेवींवर रेपो दरापेक्षा १.१% अधिक व्याज देण्याचा निर्णय घेण्यात आला. आता शुक्रवारपर्यंत रेपो दर ४.९% होता, तेव्हा मुदत ठेवींवर परतावा ६ टक्के होता. त्यामुळे शुक्रवारी रेपो रेट ०.५ टक्क्यांनी वाढल्यास एफडी रिटर्न आपोआप ६.५% झाला पाहिजे.
फ्लोटिंग रेट FD चा लाभ कधी घ्यावा
एक गोष्ट लक्षात ठेवा की फ्लोटिंग रेट मुदत ठेवींचा फायदा तेव्हाच होतो जेव्हा व्याजदर वाढत असतात. रिझव्र्ह बँक जेव्हा रेपो दर कमी करेल, तेव्हा एफडीचे व्याजदरही कमी होतील. आतापर्यंत रिझर्व्ह बँकेने सलग तीन वेळा रेपोमध्ये वाढ केली आहे. मागील तीन हप्त्यांमध्ये रेपो रेट १.४० टक्क्यांनी वाढला आहे. याशिवाय भविष्यातही असेच होणार असल्याचे संकेत मिळत असल्याने महागाई नियंत्रणात आणावी लागेल.
वाचा - लवकर उरकून घ्या आर्थिक व्यवहार, या आठवड्यापासून भरमसाठ सुट्ट्या
सरकारी योजनाही फ्लोटिंग रेटवर
फ्लोटिंग व्याजदरांचा समावेश असलेल्या सरकारी योजना देखील आहेत. भारत सरकार रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया मार्फत फ्लोटिंग रेट बचत रोखे जारी करते. फ्लोटिंग व्याजदराचा लाभ मिळवण्यासाठी हे बँकांमार्फत केले जाऊ शकते. पोस्ट ऑफिसमध्ये उपलब्ध असलेल्या राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्रापेक्षा त्यावर ०.३५% अधिक व्याज मिळते. सध्या राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्रावरील व्याजदर ६.८ टक्के आहे. तर रिझर्व्ह बँकेच्या रोख्यांवर ७.१५ टक्के व्याज मिळत आहे. नॅशनल सेव्हिंग सर्टिफिकेटच्या व्याजदरात वाढ किंवा घट झाल्याचा परिणाम रिझर्व्ह बँकेच्या योजनेवरही होणार आहे.
वाचा - गुंतवणूकदारांना कमाईची मोठी संधी; लवकरच ४५ हजार कोटींचे IPO येणार
रेपो दराचा त्यांच्यावर परिणाम नाही
नॅशनल सेव्हिंग सर्टिफिकेट (एनएससी) आणि पीपीएफ सारख्या छोट्या बचत योजनांचा व्याजदरही दर तीन महिन्यांनी निश्चित केला जातो. परंतु, ते रेपो दराशी नसून ते सरकारी रोख्यांच्या उत्पन्नाशी थेट जोडलेले आहेत. अलीकडे सरकारी रोखे उत्पन्न वाढले आहे, तरीही लहान बचत योजनांवरील व्याजदर अलीकडे वाढलेले नाहीत. अशाप्रकारे बँकांनी फिक्स्ड डिपॉझिट व्याजदरात झपाट्याने वाढ केल्यास, सरकारला स्पर्धा करण्यासाठी लहान बचत योजनांवरील व्याजदर वाढवण्यास भाग पाडले जाईल.
म्युच्युअल फंडामध्ये फ्लोटिंग रेटचे फायदे
म्युच्युअल फंडामध्ये फ्लोटिंग रेटची कल्पना देखील मांडण्यात आली आहे. ही एक डेट म्युच्युअल फंड योजना आहे, ज्यामध्ये ६५ टक्के फ्लोटिंग व्याजदरासह डेट सिक्युरिटीजमध्ये गुंतवले जाते. सामान्यतः असे मानले जाते की जेव्हा व्याजदर वाढतो, तेव्हा त्याचे उत्पन्न आपोआप मिळेल. याउलट, इतर बहुतेक डेट फंड योजनांमध्ये व्याजदर वाढल्यास परतावा सामान्यतः घसरणारा कल दर्शवितो. तसेच फ्लोटिंग रेट फंड योजना देखील बाजाराच्या जोखमीच्या अधीन असतात.
रेपो रेट जितका जास्त तितका ठेवींवरील व्याजदर जास्त?
भारतीय रिझर्व्ह बँक सामान्य बँकांना रेपो दराच्या आधारे अल्प मुदतीचे कर्ज देते. गेल्या तीन महिन्यांत रेपो रेट १.४ टक्क्यांनी वाढला आहे. रिझर्व्ह बँक रेपो दरात अर्धा टक्का वाढ करू शकते असे मानले जात आहे. अलीकडे, रेपो दर वाढल्यामुळे बँकांनी कर्जे महाग केली, परंतु एफडीचे व्याजदर कमी वाढवले. मुदत ठेवींवर पारदर्शक पद्धतीने व्याज निश्चित करण्याची गरज बऱ्याच दिवसांपासून जाणवत होती.
आत्तापर्यंत गुंतवणूकदारांना व्याजदर वाढत असताना अल्प कालावधीसाठी मुदत ठेवी ठेवण्याचा सल्ला दिला जात आहे. गुंतवणुकीची रक्कम अनेक भागांमध्ये विभाजित करा, नंतर ती वेगवेगळ्या कालावधीसाठी जमा करा. यामुळे बदलत्या व्याजदरात वेगवेगळे फायदे मिळतील. पण गुंतवणुकीसाठी आता इतके क्लिष्ट होण्याची गरज नाही. फ्लोटिंग रेट मुदत ठेवी बाजारात उपलब्ध आहेत, ज्याचा व्याज दर रिझर्व्ह बँकेच्या रेपो दराने निश्चित केला जातो. जेव्हा रेपो रेट वाढतो, तेव्हा तुमचे फिक्स्ड डिपॉझिट रिटर्न आपोआप वाढतात.
वाचा - गृहकर्ज अन् कार लोन महाग झाले, असा कमी करा तुमच्या होमलोनच्या ईएमआयचा बोजा
फ्लोटिंग रेट FD ची सुविधा कोण देते
खाजगी क्षेत्रातील येस बँकेने अलीकडे फ्लोटिंग रेट फिक्स्ड डिपॉझिट्स सादर केल्या आहेत, ज्यामध्ये रेपो रेटच्या आधारे व्याज दर सतत बदलत राहतील. यामध्ये १२ ते १८ महिन्यांच्या ठेवींवर रेपो दरापेक्षा १.१% अधिक व्याज देण्याचा निर्णय घेण्यात आला. आता शुक्रवारपर्यंत रेपो दर ४.९% होता, तेव्हा मुदत ठेवींवर परतावा ६ टक्के होता. त्यामुळे शुक्रवारी रेपो रेट ०.५ टक्क्यांनी वाढल्यास एफडी रिटर्न आपोआप ६.५% झाला पाहिजे.
फ्लोटिंग रेट FD चा लाभ कधी घ्यावा
एक गोष्ट लक्षात ठेवा की फ्लोटिंग रेट मुदत ठेवींचा फायदा तेव्हाच होतो जेव्हा व्याजदर वाढत असतात. रिझव्र्ह बँक जेव्हा रेपो दर कमी करेल, तेव्हा एफडीचे व्याजदरही कमी होतील. आतापर्यंत रिझर्व्ह बँकेने सलग तीन वेळा रेपोमध्ये वाढ केली आहे. मागील तीन हप्त्यांमध्ये रेपो रेट १.४० टक्क्यांनी वाढला आहे. याशिवाय भविष्यातही असेच होणार असल्याचे संकेत मिळत असल्याने महागाई नियंत्रणात आणावी लागेल.
वाचा - लवकर उरकून घ्या आर्थिक व्यवहार, या आठवड्यापासून भरमसाठ सुट्ट्या
सरकारी योजनाही फ्लोटिंग रेटवर
फ्लोटिंग व्याजदरांचा समावेश असलेल्या सरकारी योजना देखील आहेत. भारत सरकार रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया मार्फत फ्लोटिंग रेट बचत रोखे जारी करते. फ्लोटिंग व्याजदराचा लाभ मिळवण्यासाठी हे बँकांमार्फत केले जाऊ शकते. पोस्ट ऑफिसमध्ये उपलब्ध असलेल्या राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्रापेक्षा त्यावर ०.३५% अधिक व्याज मिळते. सध्या राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्रावरील व्याजदर ६.८ टक्के आहे. तर रिझर्व्ह बँकेच्या रोख्यांवर ७.१५ टक्के व्याज मिळत आहे. नॅशनल सेव्हिंग सर्टिफिकेटच्या व्याजदरात वाढ किंवा घट झाल्याचा परिणाम रिझर्व्ह बँकेच्या योजनेवरही होणार आहे.
वाचा - गुंतवणूकदारांना कमाईची मोठी संधी; लवकरच ४५ हजार कोटींचे IPO येणार
रेपो दराचा त्यांच्यावर परिणाम नाही
नॅशनल सेव्हिंग सर्टिफिकेट (एनएससी) आणि पीपीएफ सारख्या छोट्या बचत योजनांचा व्याजदरही दर तीन महिन्यांनी निश्चित केला जातो. परंतु, ते रेपो दराशी नसून ते सरकारी रोख्यांच्या उत्पन्नाशी थेट जोडलेले आहेत. अलीकडे सरकारी रोखे उत्पन्न वाढले आहे, तरीही लहान बचत योजनांवरील व्याजदर अलीकडे वाढलेले नाहीत. अशाप्रकारे बँकांनी फिक्स्ड डिपॉझिट व्याजदरात झपाट्याने वाढ केल्यास, सरकारला स्पर्धा करण्यासाठी लहान बचत योजनांवरील व्याजदर वाढवण्यास भाग पाडले जाईल.
म्युच्युअल फंडामध्ये फ्लोटिंग रेटचे फायदे
म्युच्युअल फंडामध्ये फ्लोटिंग रेटची कल्पना देखील मांडण्यात आली आहे. ही एक डेट म्युच्युअल फंड योजना आहे, ज्यामध्ये ६५ टक्के फ्लोटिंग व्याजदरासह डेट सिक्युरिटीजमध्ये गुंतवले जाते. सामान्यतः असे मानले जाते की जेव्हा व्याजदर वाढतो, तेव्हा त्याचे उत्पन्न आपोआप मिळेल. याउलट, इतर बहुतेक डेट फंड योजनांमध्ये व्याजदर वाढल्यास परतावा सामान्यतः घसरणारा कल दर्शवितो. तसेच फ्लोटिंग रेट फंड योजना देखील बाजाराच्या जोखमीच्या अधीन असतात.
रेपो रेट जितका जास्त तितका ठेवींवरील व्याजदर जास्त?
भारतीय रिझर्व्ह बँक सामान्य बँकांना रेपो दराच्या आधारे अल्प मुदतीचे कर्ज देते. गेल्या तीन महिन्यांत रेपो रेट १.४ टक्क्यांनी वाढला आहे. रिझर्व्ह बँक रेपो दरात अर्धा टक्का वाढ करू शकते असे मानले जात आहे. अलीकडे, रेपो दर वाढल्यामुळे बँकांनी कर्जे महाग केली, परंतु एफडीचे व्याजदर कमी वाढवले. मुदत ठेवींवर पारदर्शक पद्धतीने व्याज निश्चित करण्याची गरज बऱ्याच दिवसांपासून जाणवत होती.