प्रफुल्ल छाजेड, सी. ए. प्रश्नः मी एका कंपनीत अधिकारी पदावर कार्यरत आहे. माझ्या वडिलांच्या घरात, संयुक्त कुटुंबात काहीही भाडे न देता राहतो. मी एक सदनिका खरेदी केली असून ती आता भाडे कराराने द्यायचे ठरवले आहे. हा माझ्या मालकीचा एकमेव फ्लॅट आहे. मिळणाऱ्या भाड्यावर मला आयकर भरावा लागू होईल का? — देसाई, पुणे-५.
उत्तरः आपण घर भाड्याने देणार असल्यामुळे आपणास मिळणारे भाड्याचे उत्पन्न हे करपात्र असेल. सदर उत्पन्नातून आयकर कायद्याच्या ‘कलम २४’खालील सूट घेता येईल. यामध्ये गृहकर्जावरील संपूर्ण व्याज रकमेलाही सूट मिळते. प्रश्नः मी एक सेवानिवृत्त सरकारी पेन्शनर असून, माझे स्वतःचे राहते घर वगळता माझ्या मालकीचा एक फ्लॅट आहे. सदर फ्लॅट मी भाड्याने दिलेला असून त्याचे भाडे मला मिळते. माझ्या बचत रकमेतून माझ्या सुनेच्या नावे एक फ्लॅट मला खरेदी करावयाचा आहे. सून माझ्या मुलासह माझ्या घरातच शून्य भाडे देऊन राहते. ती गेल्या ५-६ वर्षांपासून छोट्या नोकऱ्या करून दरमहा ८-१० हजार रु. कमावते व तिच्या मुलांवर खर्च करते. तिचे उत्पन्न कमी असल्यामुळे ती आयकर विवरणपत्र भरत नाही. करविषयक पुस्तकात दिलेल्या नमुन्याप्रमाणे बक्षीसपत्र करून रक्कम तिच्या खात्यावर जमा करून त्या रकमेतून तिच्या नावे मी फ्लॅट खरेदी करू इच्छितो. या फ्लॅटवर माझ्या पत्नीचे नाव सहमालक म्हणून दुसऱ्या स्थानावर ‘फॉर लव्ह अॅण्ड अफेक्शन’ असे मला ठेवायचे आहे. प्रश्न असेः माझ्या सुनेला बक्षीस कर (‘गिफ्ट टॅक्स’) किंवा दुसरा कोणता कर भरावा लागेल का? सदर फ्लॅट भाड्याने दिल्यानंतर मिळणारे उत्पन्न तिचे एकटीचे असेल की (माझ्या पत्नीसह) दोघींचे? — देशमुख, पुणे-१. उत्तरः आपण जेव्हा सुनेला काही रक्कम बक्षीस म्हणून द्याल तेव्हा आयकर कायद्याच्या कलम ६४ (१) (Vi) मधील तरतुदींअनुसार, भविष्यात सदर रकमेवर काही उत्पन्न मिळाले तर ते आपल्या उत्पन्नात समाविष्ट होईल. त्यामुळे आपण देणार असलेल्या बक्षीस रकमेतून सुनेने फ्लॅट खरेदी करून भाड्याने दिल्यास सदर भाड्याची रक्कम आपल्या उत्पन्नात समाविष्ट होईल. सदर नवीन फ्लॅटमध्ये आपल्या पत्नीने गुंतवणूक केल्यास योग्य त्या प्रमाणात मिळणारे भाडे त्यांच्या उत्पन्नात समाविष्ट होईल. फक्त नाव आहे म्हणून सदर उत्पन्न त्यांचे म्हणून मोजले जाणार नाही.
प्रश्नः मी आर्थिक वर्ष २०११-१२ या कालावधीचे आयकर विवरणपत्र सादर केलेले नाही. त्या आर्थिक वर्षात मी दोन वेळा नोकरी बदलली व दरम्यानच्या काळात दोन महिने बेरोजगार होतो. माझ्या दोन्ही तत्कालीन मालकांनी (‘एम्प्लॉयर’) माझा आयकर त्या काळात कापून घेतला असून नंतर उगमस्थानी करकपातीचे प्रमाणपत्र (‘टीडीएस सर्टिफिकेट’) पाहिले असता आयकर म्हणून ४,३३० रु. अधिक कापले गेले असल्याचे लक्षात आले. दोन्ही ‘एम्प्लॉयर्स’कडून मला ‘फॉर्म १६’ मिळालेला नाही, परंतु माझ्याकडे त्या काळातील पगारपत्रके (‘पे स्लिप्स’) आहेत. आता मी आयकर विवरणपत्र सादर केले तर मला परतावा रक्कम मिळू शकेल का? मला काही दंड लागू होईल का? — एस. एम., बोरीवली पश्चिम, मुंबई-९२.
उत्तरः अनावधानाने आयकर विवरणपत्र भरावयाचे राहिले असेल व त्यामुळे व त्यामुळे परतावा घ्यावयाचा राहिला असेल तर आपण आयकर विभागाचे तारीख ९/६/२०१५ चे परिपत्रक क्र. ९/२०१५ (F. No. 312/22/2015-OT) याचा लाभ घेऊन जास्तीत जास्त सहा वर्षांपर्यंतचा परतावा घेऊ शकता. त्यासाठी आयकर आयुक्त कार्यालयाशी संपर्क करावा.
उत्तरः आपण घर भाड्याने देणार असल्यामुळे आपणास मिळणारे भाड्याचे उत्पन्न हे करपात्र असेल. सदर उत्पन्नातून आयकर कायद्याच्या ‘कलम २४’खालील सूट घेता येईल. यामध्ये गृहकर्जावरील संपूर्ण व्याज रकमेलाही सूट मिळते. प्रश्नः मी एक सेवानिवृत्त सरकारी पेन्शनर असून, माझे स्वतःचे राहते घर वगळता माझ्या मालकीचा एक फ्लॅट आहे. सदर फ्लॅट मी भाड्याने दिलेला असून त्याचे भाडे मला मिळते. माझ्या बचत रकमेतून माझ्या सुनेच्या नावे एक फ्लॅट मला खरेदी करावयाचा आहे. सून माझ्या मुलासह माझ्या घरातच शून्य भाडे देऊन राहते. ती गेल्या ५-६ वर्षांपासून छोट्या नोकऱ्या करून दरमहा ८-१० हजार रु. कमावते व तिच्या मुलांवर खर्च करते. तिचे उत्पन्न कमी असल्यामुळे ती आयकर विवरणपत्र भरत नाही. करविषयक पुस्तकात दिलेल्या नमुन्याप्रमाणे बक्षीसपत्र करून रक्कम तिच्या खात्यावर जमा करून त्या रकमेतून तिच्या नावे मी फ्लॅट खरेदी करू इच्छितो. या फ्लॅटवर माझ्या पत्नीचे नाव सहमालक म्हणून दुसऱ्या स्थानावर ‘फॉर लव्ह अॅण्ड अफेक्शन’ असे मला ठेवायचे आहे. प्रश्न असेः माझ्या सुनेला बक्षीस कर (‘गिफ्ट टॅक्स’) किंवा दुसरा कोणता कर भरावा लागेल का? सदर फ्लॅट भाड्याने दिल्यानंतर मिळणारे उत्पन्न तिचे एकटीचे असेल की (माझ्या पत्नीसह) दोघींचे? — देशमुख, पुणे-१. उत्तरः आपण जेव्हा सुनेला काही रक्कम बक्षीस म्हणून द्याल तेव्हा आयकर कायद्याच्या कलम ६४ (१) (Vi) मधील तरतुदींअनुसार, भविष्यात सदर रकमेवर काही उत्पन्न मिळाले तर ते आपल्या उत्पन्नात समाविष्ट होईल. त्यामुळे आपण देणार असलेल्या बक्षीस रकमेतून सुनेने फ्लॅट खरेदी करून भाड्याने दिल्यास सदर भाड्याची रक्कम आपल्या उत्पन्नात समाविष्ट होईल. सदर नवीन फ्लॅटमध्ये आपल्या पत्नीने गुंतवणूक केल्यास योग्य त्या प्रमाणात मिळणारे भाडे त्यांच्या उत्पन्नात समाविष्ट होईल. फक्त नाव आहे म्हणून सदर उत्पन्न त्यांचे म्हणून मोजले जाणार नाही.
प्रश्नः मी आर्थिक वर्ष २०११-१२ या कालावधीचे आयकर विवरणपत्र सादर केलेले नाही. त्या आर्थिक वर्षात मी दोन वेळा नोकरी बदलली व दरम्यानच्या काळात दोन महिने बेरोजगार होतो. माझ्या दोन्ही तत्कालीन मालकांनी (‘एम्प्लॉयर’) माझा आयकर त्या काळात कापून घेतला असून नंतर उगमस्थानी करकपातीचे प्रमाणपत्र (‘टीडीएस सर्टिफिकेट’) पाहिले असता आयकर म्हणून ४,३३० रु. अधिक कापले गेले असल्याचे लक्षात आले. दोन्ही ‘एम्प्लॉयर्स’कडून मला ‘फॉर्म १६’ मिळालेला नाही, परंतु माझ्याकडे त्या काळातील पगारपत्रके (‘पे स्लिप्स’) आहेत. आता मी आयकर विवरणपत्र सादर केले तर मला परतावा रक्कम मिळू शकेल का? मला काही दंड लागू होईल का? — एस. एम., बोरीवली पश्चिम, मुंबई-९२.
उत्तरः अनावधानाने आयकर विवरणपत्र भरावयाचे राहिले असेल व त्यामुळे व त्यामुळे परतावा घ्यावयाचा राहिला असेल तर आपण आयकर विभागाचे तारीख ९/६/२०१५ चे परिपत्रक क्र. ९/२०१५ (F. No. 312/22/2015-OT) याचा लाभ घेऊन जास्तीत जास्त सहा वर्षांपर्यंतचा परतावा घेऊ शकता. त्यासाठी आयकर आयुक्त कार्यालयाशी संपर्क करावा.