इन्व्हेस्को
ईटी इन क्लासरूम
म्युच्युअल फंडांच्या विविध योजनांची तुलना करताना गुंतवणूकदार त्यावरील व्यवस्थापन खर्चाचा आढावा घेतो.
व्यवस्थापन खर्चापोटी फंड कंपन्यांकडून आकारण्यात येणारे शुल्क म्हणजे एक्स्पेन्स रेशो. हा एक्स्पेन्स रेशो गुंतवणुकीसाठी किती परिणामकारक ठरतो, ते पाहूया.
एक्स्पेन्स रेशो म्हणजे काय?
फंड हाऊसद्वारे गुंतवणूकदारांकडून वसूल करण्यात येणारे शुल्क म्हणजे एक्स्पेन्स रेशो. फंडांचे व्यवस्थापन करण्यासाठी येणाऱ्या सर्व प्रकारच्या खर्चांपोटी हे शुल्क घेतले जाते. एखाद्या फंडाचे व्यवस्थापन करण्यासाठी प्रति युनिट किती खर्च येतो हे या रेशोतून समजते. फंडाच्या एकूण मालमत्तेस (एएमसी- असेट अंडर मॅनेजमेंट) फंडावरील एकूण खर्चाने भागल्यानंतर हा रेशो निश्चित होतो. प्रत्येक फंड हाऊसचा एक व्यवस्थापन चमू असतो. ही मंडळी बाजारावर तसेच, विविध कंपन्यांच्या कामगिरीवर देखरेख ठेवतात. विविध सेक्युरिटिज विकत घेणे व विकणे याचा निर्णय ते घेतात. यासाठी नोंदणी, हस्तांतर, कायदेशीर, सनदी लेखापाल आदी खर्च होतात. हे खर्च युनिटधारकाकडून (गुंतवणूकदार) वसूल केले जातात. हा खर्च वजा केल्यानंतर फंड योजनेचा दैनंदिन एनएव्ही (नेट असेट व्हॅल्यू) घोषित केला जातो.
या रेशोचे नेमके स्वरूप काय आहे?
टीईआरच्या स्तरामध्ये बदल केल्यानंतर डिस्ट्रीब्युटरमार्फत विकल्या जाणाऱ्या नियमित फंड योजनांवरील एक्स्पेन्स रेशो दोन ते तीन टक्क्यांवरून दोन ते अडीच टक्क्यांवर आला आहे. थेट गुंतवणुकीसाठी हा रेशो एक ते १.१५ टक्के आहे. थेट गुंतवणुकीत डिस्ट्रीब्युटरचा सहभाग नसल्याने या प्रकारच्या फंड योजनांवरील एक्स्पेन्स रेशो कमी असतो.
सेबीने यावर किती मर्यादा आखून दिली आहे?
कमी फंड असणाऱ्या कंपन्यांकडून अधिक प्रमाणात तर, मोठ्या फंड हाऊसकडून कमी प्रमाणात हे शुल्क वसूल केले जाते. ५०० कोटी रुपयांपर्यंत एएमसी असणाऱ्या २.२५ टक्के, ५०० ते ७०० कोटी रुपये असेट मॅनेजमेंट असणाऱ्या कंपन्यांना दोन टक्के, ७५० ते दोन हजार कोटी रुपये एएमसी असणाऱ्या कंपन्यांना १.७५ टक्के असा एक्स्पेन्स रेशो दोन टक्के असतो. ५० हजार कोटी रुपयांची असेट मॅनेजमेंट असणारी फंड हाऊसेस १.०५ टक्के शुल्क आकारतात. कंपन्यांमध्ये स्पर्धात्मक वातावरण रहावे यासाठी ही तफावत आहे.
हा रेशो किती परिणामकारक असतो?
डेट फंडात गुंतवणूक करताना या रेशोचा अधिक विचार करावा असा सल्ला अर्थ विश्लेषक देतात. डेट फंडातून मिळणारा परतावा हा बऱ्याच प्रमाणात निश्चित असल्याने हा रेशो परिणामकारक ठरतो. यामुळे आपल्याला किती निव्वळ परतावा मिळेल याचा गुंतवणूकदाराला अंदाज येऊ शकतो. इक्विटी फंडांतून मिळणारा परतावा अधिक असल्याने फंड हाऊसेस त्या प्रमाणात एक्स्पेन्स रेशो आकारू शकतात. गुंतवणूकदाराने दोन टक्के एक्स्पेन्स रेशो असणाऱ्या योजनेत १० हजार रुपये ठेवल्यास त्यावर दोनशे रुपये शुल्क द्यावे लागते. गुंतवणूक करताना या रेशोचा निकष महत्त्वाचा ठरतो. मात्र केवळ या निकषाच्या आधारे गुंतवणुकीचा विचार करू नये. एखाद्या फंडाने दीर्घकाळात कशी कामगिरी नोंदवली आहे, हे पहाणे अधिक निर्णायक ठरते.
ईटी इन क्लासरूम
म्युच्युअल फंडांच्या विविध योजनांची तुलना करताना गुंतवणूकदार त्यावरील व्यवस्थापन खर्चाचा आढावा घेतो.
व्यवस्थापन खर्चापोटी फंड कंपन्यांकडून आकारण्यात येणारे शुल्क म्हणजे एक्स्पेन्स रेशो. हा एक्स्पेन्स रेशो गुंतवणुकीसाठी किती परिणामकारक ठरतो, ते पाहूया.
एक्स्पेन्स रेशो म्हणजे काय?
फंड हाऊसद्वारे गुंतवणूकदारांकडून वसूल करण्यात येणारे शुल्क म्हणजे एक्स्पेन्स रेशो. फंडांचे व्यवस्थापन करण्यासाठी येणाऱ्या सर्व प्रकारच्या खर्चांपोटी हे शुल्क घेतले जाते. एखाद्या फंडाचे व्यवस्थापन करण्यासाठी प्रति युनिट किती खर्च येतो हे या रेशोतून समजते. फंडाच्या एकूण मालमत्तेस (एएमसी- असेट अंडर मॅनेजमेंट) फंडावरील एकूण खर्चाने भागल्यानंतर हा रेशो निश्चित होतो. प्रत्येक फंड हाऊसचा एक व्यवस्थापन चमू असतो. ही मंडळी बाजारावर तसेच, विविध कंपन्यांच्या कामगिरीवर देखरेख ठेवतात. विविध सेक्युरिटिज विकत घेणे व विकणे याचा निर्णय ते घेतात. यासाठी नोंदणी, हस्तांतर, कायदेशीर, सनदी लेखापाल आदी खर्च होतात. हे खर्च युनिटधारकाकडून (गुंतवणूकदार) वसूल केले जातात. हा खर्च वजा केल्यानंतर फंड योजनेचा दैनंदिन एनएव्ही (नेट असेट व्हॅल्यू) घोषित केला जातो.
या रेशोचे नेमके स्वरूप काय आहे?
टीईआरच्या स्तरामध्ये बदल केल्यानंतर डिस्ट्रीब्युटरमार्फत विकल्या जाणाऱ्या नियमित फंड योजनांवरील एक्स्पेन्स रेशो दोन ते तीन टक्क्यांवरून दोन ते अडीच टक्क्यांवर आला आहे. थेट गुंतवणुकीसाठी हा रेशो एक ते १.१५ टक्के आहे. थेट गुंतवणुकीत डिस्ट्रीब्युटरचा सहभाग नसल्याने या प्रकारच्या फंड योजनांवरील एक्स्पेन्स रेशो कमी असतो.
सेबीने यावर किती मर्यादा आखून दिली आहे?
कमी फंड असणाऱ्या कंपन्यांकडून अधिक प्रमाणात तर, मोठ्या फंड हाऊसकडून कमी प्रमाणात हे शुल्क वसूल केले जाते. ५०० कोटी रुपयांपर्यंत एएमसी असणाऱ्या २.२५ टक्के, ५०० ते ७०० कोटी रुपये असेट मॅनेजमेंट असणाऱ्या कंपन्यांना दोन टक्के, ७५० ते दोन हजार कोटी रुपये एएमसी असणाऱ्या कंपन्यांना १.७५ टक्के असा एक्स्पेन्स रेशो दोन टक्के असतो. ५० हजार कोटी रुपयांची असेट मॅनेजमेंट असणारी फंड हाऊसेस १.०५ टक्के शुल्क आकारतात. कंपन्यांमध्ये स्पर्धात्मक वातावरण रहावे यासाठी ही तफावत आहे.
हा रेशो किती परिणामकारक असतो?
डेट फंडात गुंतवणूक करताना या रेशोचा अधिक विचार करावा असा सल्ला अर्थ विश्लेषक देतात. डेट फंडातून मिळणारा परतावा हा बऱ्याच प्रमाणात निश्चित असल्याने हा रेशो परिणामकारक ठरतो. यामुळे आपल्याला किती निव्वळ परतावा मिळेल याचा गुंतवणूकदाराला अंदाज येऊ शकतो. इक्विटी फंडांतून मिळणारा परतावा अधिक असल्याने फंड हाऊसेस त्या प्रमाणात एक्स्पेन्स रेशो आकारू शकतात. गुंतवणूकदाराने दोन टक्के एक्स्पेन्स रेशो असणाऱ्या योजनेत १० हजार रुपये ठेवल्यास त्यावर दोनशे रुपये शुल्क द्यावे लागते. गुंतवणूक करताना या रेशोचा निकष महत्त्वाचा ठरतो. मात्र केवळ या निकषाच्या आधारे गुंतवणुकीचा विचार करू नये. एखाद्या फंडाने दीर्घकाळात कशी कामगिरी नोंदवली आहे, हे पहाणे अधिक निर्णायक ठरते.