पैसा झाला मोठा
सीए प्रफुल्ल छाजेड
शेअर्स हस्तांतरण खर्च वजावटीस पात्र
१
मी एक अतिज्येष्ठ नागरिक असून (वय ८३) माझे पेन्शनपोटीचे उत्पन्न २,९०,५२५ रुपये आहे. मुदत ठेवींवरील व्याजापोटी २,१३,१९५ रु., ज्येष्ठ नागरिक बचत योजनेवरील व्याजापोटी ६९,३०० रु. आणि दोन बँकांमधील मुदत ठेवींवरील व्याजापोटी ८,७६३ व ६,०४९ रुपये असे माझे एकूण ५,८७,८३२ रुपये उत्पन्न आहे. ही आकडेवारी पहाता आर्थिक वर्ष २०१८-१९साठी मला किती प्राप्तिकर देय असेल याची कृपया माहिती द्यावी.
एक वाचक
प्रस्तुत माहितीवरून तुमचे एकूण उत्पन्न ५,८७,८३२ रुपये येते. त्यातून पेन्शनपोटीची प्रमाणित वजावट ४० हजार रुपये व बँक व्याजापोटी कलम ८० टीटीबी अंतर्गत ५० हजार रुपयांची वजावट लक्षात घेता तुमचे करपात्र उत्पन्न ४,९७,८३२ रुपये येते. हे उत्पन्न तुम्हाला लागू असलेल्या करमाफ उत्पन्न मर्यादेपेक्षा कमी आहे. त्यामुळे तुम्हाला कोणताही प्राप्तिकर भरावा लागणार नाही.
२
मी एक सरकारी कर्मचारी असून मला एनपीएसदेखील लागू आहे. दरमहा माझ्या बेसिक व डीएमधून १० टक्के रक्कम एनपीएसमधील अंशदानासाठी कापली जाते. ही रक्कम फॉर्म १६मध्ये ८० सीसीडी (१)मध्ये वार्षिक रक्कम म्हणून दाखवली जाते. २०१८-१९ या आर्थिक वर्षात ८० सी कलमांतर्गत मी दीड लाख रुपयांची बचत केली आहे. माझे वार्षिक उत्पन्न ५,८०,९०३ रुपये आहे. तसेच, गेल्या आर्थिक वर्षात माझे एनपीएसचे अंशदान ४८,९३९ रुपये आहे. तरी वर नमूद केलेल्या दीड लाख रुपयांव्यतिरिक्त एनपीएस अंतर्गत मला ५० हजार रुपयांची वजावट मिळू शकेल काय? कलम ८० सीसीडी, ८० सीसीडी (१) आणि ८० सीसीडी (१) (बी) याविषयी खुलासा करावा ही विनंती.
एक वाचक
तुम्ही एनपीएसमध्ये केलेली ४८,९३९ रुपयांची गुंतवणूक ही कलम ८०सी अंतर्गत केलेल्या दीड लाख रुपयांच्या गुंतवणुकीव्यतिरिक्त आहे असे गृहीत धरले तर कलम ८०सीसीडी (१बी) अंतर्गत एनपीएसपोटी केलेली गुंतवणूक किंवा ५० हजार रुपये यापैकी जी रक्कम कमी असेल तेवढी वजावट मिळेल.
३
मी एक सेवानिवृत्त पेन्शनर आहे. माझ्या वडिलांच्या मृत्यूपश्चात त्यांच्या नावे असलेले शेअर्स न्यायालयात वारस दाखला मिळवून गेल्या महिन्यात माझ्या नावे हस्तांतरित झाले आहेत. या शेअर्सचे बाजारमूल्य ३० लाख रुपये आहे. हे शेअर्स मी विकले तर त्यावर किती कर भरावा लागेल? देय कर वाचवण्यासाठी काय करावे लागेल? तसेच, वारस दाखला मिळवण्यासाठी न्यायालयात एक लाख रुपये खर्च आला. यावर काही वजावट मिळेल का? कृपया मार्गदर्शन करावे.
एक वाचक
तुम्हाला मिळालेल्या वडिलोपार्जित शेअर्सची खरेदी तारीख ही तुम्ही विकत असलेल्या तारखेपासून एक वर्ष किंवा त्यापेक्षा आधीची आहे असे गृहीत धरले तर तुम्हाला होणारा नफा हा दीर्घमुदतीचा भांडवली नफा समजण्यात येईल. तसेच, या खरेदीची तारीख ही एक वर्षाच्या आतील असेल तुम्हाला होणारा नफा हा अल्पमुदतीचा भांडवली नफा मानला जाईल व त्यावर १५ टक्के दराने कर देय असेल. वारस दाखला मिळवण्यासाठी तुम्ही जो खर्च केला आहे तो पूर्णत: शेअर्स हस्तांतरित करण्यासाठीच झाला आहे, असे गृहीत धरले तर त्याची वजावट मिळेल. (हे शेअर्स शेअर बाजारात नोंदणीकृत होते असे गृहीत धरले आहे.) तुम्हाला मिळालेल्या या शेअर्सची संपूर्ण माहिती उदा. खरेदीचा दिनांक, खरेदी किंमत, वारस दाखला आदी कागदपत्रे सीएसारख्या तज्ज्ञास दाखवून सल्ला घ्यावा.
सीए प्रफुल्ल छाजेड
शेअर्स हस्तांतरण खर्च वजावटीस पात्र
१
मी एक अतिज्येष्ठ नागरिक असून (वय ८३) माझे पेन्शनपोटीचे उत्पन्न २,९०,५२५ रुपये आहे. मुदत ठेवींवरील व्याजापोटी २,१३,१९५ रु., ज्येष्ठ नागरिक बचत योजनेवरील व्याजापोटी ६९,३०० रु. आणि दोन बँकांमधील मुदत ठेवींवरील व्याजापोटी ८,७६३ व ६,०४९ रुपये असे माझे एकूण ५,८७,८३२ रुपये उत्पन्न आहे. ही आकडेवारी पहाता आर्थिक वर्ष २०१८-१९साठी मला किती प्राप्तिकर देय असेल याची कृपया माहिती द्यावी.
एक वाचक
प्रस्तुत माहितीवरून तुमचे एकूण उत्पन्न ५,८७,८३२ रुपये येते. त्यातून पेन्शनपोटीची प्रमाणित वजावट ४० हजार रुपये व बँक व्याजापोटी कलम ८० टीटीबी अंतर्गत ५० हजार रुपयांची वजावट लक्षात घेता तुमचे करपात्र उत्पन्न ४,९७,८३२ रुपये येते. हे उत्पन्न तुम्हाला लागू असलेल्या करमाफ उत्पन्न मर्यादेपेक्षा कमी आहे. त्यामुळे तुम्हाला कोणताही प्राप्तिकर भरावा लागणार नाही.
२
मी एक सरकारी कर्मचारी असून मला एनपीएसदेखील लागू आहे. दरमहा माझ्या बेसिक व डीएमधून १० टक्के रक्कम एनपीएसमधील अंशदानासाठी कापली जाते. ही रक्कम फॉर्म १६मध्ये ८० सीसीडी (१)मध्ये वार्षिक रक्कम म्हणून दाखवली जाते. २०१८-१९ या आर्थिक वर्षात ८० सी कलमांतर्गत मी दीड लाख रुपयांची बचत केली आहे. माझे वार्षिक उत्पन्न ५,८०,९०३ रुपये आहे. तसेच, गेल्या आर्थिक वर्षात माझे एनपीएसचे अंशदान ४८,९३९ रुपये आहे. तरी वर नमूद केलेल्या दीड लाख रुपयांव्यतिरिक्त एनपीएस अंतर्गत मला ५० हजार रुपयांची वजावट मिळू शकेल काय? कलम ८० सीसीडी, ८० सीसीडी (१) आणि ८० सीसीडी (१) (बी) याविषयी खुलासा करावा ही विनंती.
एक वाचक
तुम्ही एनपीएसमध्ये केलेली ४८,९३९ रुपयांची गुंतवणूक ही कलम ८०सी अंतर्गत केलेल्या दीड लाख रुपयांच्या गुंतवणुकीव्यतिरिक्त आहे असे गृहीत धरले तर कलम ८०सीसीडी (१बी) अंतर्गत एनपीएसपोटी केलेली गुंतवणूक किंवा ५० हजार रुपये यापैकी जी रक्कम कमी असेल तेवढी वजावट मिळेल.
३
मी एक सेवानिवृत्त पेन्शनर आहे. माझ्या वडिलांच्या मृत्यूपश्चात त्यांच्या नावे असलेले शेअर्स न्यायालयात वारस दाखला मिळवून गेल्या महिन्यात माझ्या नावे हस्तांतरित झाले आहेत. या शेअर्सचे बाजारमूल्य ३० लाख रुपये आहे. हे शेअर्स मी विकले तर त्यावर किती कर भरावा लागेल? देय कर वाचवण्यासाठी काय करावे लागेल? तसेच, वारस दाखला मिळवण्यासाठी न्यायालयात एक लाख रुपये खर्च आला. यावर काही वजावट मिळेल का? कृपया मार्गदर्शन करावे.
एक वाचक
तुम्हाला मिळालेल्या वडिलोपार्जित शेअर्सची खरेदी तारीख ही तुम्ही विकत असलेल्या तारखेपासून एक वर्ष किंवा त्यापेक्षा आधीची आहे असे गृहीत धरले तर तुम्हाला होणारा नफा हा दीर्घमुदतीचा भांडवली नफा समजण्यात येईल. तसेच, या खरेदीची तारीख ही एक वर्षाच्या आतील असेल तुम्हाला होणारा नफा हा अल्पमुदतीचा भांडवली नफा मानला जाईल व त्यावर १५ टक्के दराने कर देय असेल. वारस दाखला मिळवण्यासाठी तुम्ही जो खर्च केला आहे तो पूर्णत: शेअर्स हस्तांतरित करण्यासाठीच झाला आहे, असे गृहीत धरले तर त्याची वजावट मिळेल. (हे शेअर्स शेअर बाजारात नोंदणीकृत होते असे गृहीत धरले आहे.) तुम्हाला मिळालेल्या या शेअर्सची संपूर्ण माहिती उदा. खरेदीचा दिनांक, खरेदी किंमत, वारस दाखला आदी कागदपत्रे सीएसारख्या तज्ज्ञास दाखवून सल्ला घ्यावा.