वेळीच धोका ओळखा

डॉ. जयश्री तोडकर, बॅरिअॅट्रीक सर्जन

पहिल्या भागात आपण लठ्ठपणाची लक्षणं काय असतात आणि लठ्ठपणा कसा ओळखावा या विषयीची माहिती घेतली. आता लठ्ठपणा आणि त्यावरील उपायांची माहिती जाणून घेऊयात. लहान मुलांमध्ये वजन वाढत गेल्यामुळे मुलांचा आत्मविश्वास कोलमडून जातो आणि त्याचं रुपांतर वेगवेगळ्या आजारांचं स्वरूप धारण करतं. यासाठी वयवर्षं ५ ते १५ या वयोगटातल्या मुलांच्या सवयी जाणून घेणं आवश्यक आहे. म्हणूनच मुलांचा आहार, विहार, पालकांचं मुलांवर असणारं लक्ष या गोष्टींचा विचार व्हायलाच हवा. या विषयाचं विश्लेषण करायचं तर अंतस्त्रावी ग्रंथींची तपासणी, पौष्टिक आहार पद्धती, वाढीचे मापदंड आणि कौटुंबिक स्क्रिनिंग करणं आवश्यक आहे. या वयामध्येच जीवनपद्धतीत ठोस बदल होणं आवश्यक आहे. प्राथमिक अवस्थेत लठ्ठपणावर खालील मार्गांनी उपचार केले जातात.

मुलांना एका जागेवर बसून टीव्ही पाहणं, मोबाइलवर खेळणं, टीव्हीसमोर बसून जेवणं या गोष्टींपासून परावृत्त करणं.

मुलांना शाळेत मैदानी खेळ खेळायला सांगणं, खाण्यात पौष्टिक पदार्थ खाण्याच्या सवयी लावणं. त्यासाठी पालकांनी स्वतः खाण्या-पिण्याच्या सवयी बदलणं.

आरोग्यासाठी संपूर्ण मार्गदर्शन करणं.

पहिला दीड महिना रुग्णाला काही विशिष्ट प्रकारचा आहार दिला जातो आणि व्यायाम सांगितला जातो. त्याचा प्रतिसाद कसा मिळतो, त्यानुसार पुढची उपचार पद्धती सांगितली जाते. त्यासाठी पुन्हा काही मूल्यांकन केलं जातं. जर प्रतिसाद चांगला मिळत असेल तर आपण आहार आणि औषधं पुढे तीन महिन्यांसाठी सुरू ठेवली जातात. जर उपचार पद्धतीला प्रतिसाद मिळाला नाही तर वेगवेगळ्या पर्यायांचा अवलंब करून लठ्ठपणा कमी केला जातो. त्यापैकीच एक म्हणजे ओबेसिटी सर्जरी. या विषयी मुलांच्या पालकांना माहिती दिली जाते आणि त्याची गरज का आहे हेही त्यांना सांगितलं जातं. पौगंडावस्थेतील मुलांमध्ये बॅरिएट्रीक सर्जरी कशी करावी, कोणासाठी करावी, कोणासाठी करू नये, त्याची काय विशेष काळजी घ्यावी या बद्दलचे नियम आणि मार्गदर्शक तत्त्वे इंटरनॅशनल फेडरेशन फॉर सर्जरी ऑफ ओबेसिटी या वैज्ञानिक संघटनेच्या तत्त्वानुसार केली जाते. त्याविषयी पुढच्या भागात जाणून घेऊयात.