‘सत्या’ला आव्हान

'हिट रिफ्रेश : मायक्रोसॉफ्टचा हरवलेला आत्मा आणि मनुष्यमात्राच्या उज्ज्वल भविष्याचे स्वप्न यांची एक शोधयात्रा' लिहिणारे; मायक्रोसॉफ्टचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी सत्या नाडेला यांच्या विधानाने भारतात गहजब उडाला. नागरिकत्व दुरुस्ती कायद्यावरून (सीएए) सुरू असलेली आंदोलने वेदनादायक असल्याचे ते म्हणाले. कुणी अनिवासी बांगलादेशी भारतात येऊन येथे मोठी कंपनी सुरू करीत असेल किंवा बलाढ्य कंपनीचा सीईओ होत असेल तर मला आनंदच वाटेल, असेही ते म्हणाले. रामचंद्र गुहांसारख्या 'सीएए' विरोधकांनी त्यांच्या या विधानाचे स्वागत केले आणि भाजप व समर्थकांनी निषेध नोंदविला. अखेर कंपनीने नाडेलांचे स्पष्टीकरण प्रसिद्धीस दिले. जे टीकेस पात्र झाले तसे नाडेलांचे पूर्ण म्हणणे नव्हते, असे सांगितले गेले. नाडेलांच्या बोलण्यातला आशयविषय नव्या स्पष्टीकरणातून समजवून सांगण्याचा प्रयत्न कंपनीने केला. 'मी भारतीय संस्कृतीसोबत राहिलो आहे आणि बहुसांस्कृतिकतेत वाढलो आहे. यासोबतच एक अनिवासी म्हणून अमेरिकेतील अनुभव माझ्याकडे आहेत. मी अशा भारताचे स्वप्न पाहतो की जिथे अनिवासींना एक आनंददायक सुरुवात करता येईल किंवा ती व्यक्ती बहुराष्ट्रीय समाजाचे नेतृत्व करू शकेल आणि अर्थव्यवस्थेतही योगदान देऊ शकेल', असे नाडेलांनी स्पष्ट केले. स्थलांतर हा मोठा विषय आहे आणि तो कोण कसा हाताळतो ही विचार करण्यासारखी गोष्ट आहे, असेही ते म्हणतात. या कायद्याचा गोंधळ अजूनही कायम आहे. आरोप-प्रत्यारोप होत आहेत. अशा वातावरणात एक वक्तव्य येते आणि विषय उसळी खातो. सोयीने अर्थ काढण्याचे कौशल्य तर बळावले आहेच. साक्षरांच्या शिक्षिततेवरून 'सत्या'च्या भूमिकेला 'लेखी' आव्हान लाभले आहे. 'नागरिकत्व दुरुस्ती कायद्या'च्या विरोधात बोला वा बाजूने; टीकेचे धनी झालेच म्हणून समजा. यातून साधा माणूस सुटत नाही तेथे नामांकितांची गत काय!