धोक्याचा इशारा

मुंबईतल्या तरुणाईची एका संस्थेने केलेली पाहणी धक्कादायक आहे. अशीच स्थिती इतर शहरांमध्येही असली तर नवल नाही. आठशे तरुण-तरुणींशी सतत सहा महिने संवाद साधून हा अहवाल तयार झाल्याने त्याची गंभीर दखल घ्यायला हवी. या पाहणीतले किमान ४० टक्के तरुण-तरुणी नैराश्यग्रस्त म्हणजे डिप्रेशनमध्ये आहेत. मनोविकारांच्या निसरड्या वाटेवरची ही पहिली पायरी असते. तिथे इतकी मुले असावीत, हे चिंताजनक आहे. या मुलांना स्वत:चे दिसणे, स्वत:ची शरीरयष्टी.. याचेही समाधान नाही. त्यातून येणारा ताण त्यांच्या मनावर आहे. यातील निम्मी मुलेमुली दिवसातला पाच ते दहा तासांचा वेळ सोशल मीडियावर खर्च करतात. मित्र मिळवणे, हाही यातला एक हेतू असतो. दुर्दैव म्हणजे, या नैराश्यग्रस्त मुलांपैकी केवळ १३ टक्के मुलांच्या आईबाबांना मुलांची समस्या माहीत आहे. उपायांची बाब तर दूरच. ज्या वयातली मुले उत्साहाने सळसळती, नवे जग पाहण्यासाठी उत्सुक, छोट्या साहसी मोहिमांमध्ये गुंतलेली हवीत, त्या वयात नैराश्याने ग्रासावे, ही समाजाची घडी चांगलीच विस्कटली असल्याचे दुश्चिन्ह म्हणावे लागेल. दुर्दैवाने, यातील फारच थोड्या मुलांना रीतसर लैंगिक शिक्षण मिळाले आहे. त्याचा अभाव हेही मानसिक ताणाचे एक कारण आहे. या मुलांना आपल्या करिअरचाही ताण असणारच. पण तो त्यांनी पालकांना सांगितला तर ते निदान समुपदेशक गाठू शकतील. किमानपक्षी मुलांशी समजुतीचा आप्तसंवाद साधतील. पण ही मुले आपली मनोवस्था पालकांना सांगत नाहीत. ती सांगणारी मुले मोजकी आहेत. समाजात वायुवेगाने वाढणारा आभासी आणि कृतक संवाद कमी करून प्रत्यक्ष, अर्थपूर्ण आणि आयुष्य सावरणारा संवाद वाढला तर ही आपदा टळेल. नाहीतर या मुलांची पुढची आयुष्येही काजळल्याशिवाय राहणार नाहीत. ही धोक्याची घंटा समाजमन ऐकेल काय?