बी. जयश्री

अभिनय, गायन व दिग्दर्शन यात आयुष्य झोकून दिलेल्या ज्येष्ठ रंगकर्मी बी. जयश्री यांना प्रतिष्ठेचा ‘तन्वीर सन्मान’ जाहीर झाल्याने या पुरस्काराचा गौरव झाला आहे. कर्नाटकातील नाट्यक्षेत्रात तब्बल चार दशके त्यांनी समरसून काम केले. कलेला समर्पित भावनेने आपलेसे केल्याने त्यांचा रंगभूमी, चित्रपट व दूरचित्रवाणी या माध्यमांमध्ये सहज वावर राहिला. त्यांनी पार्श्वगायनही केलेच; शिवाय अनेक अभिनेत्रींना आवाज दिला. कलेच्या प्रांतात सेवा म्हणूनच त्यांनी अखंड काम केले. थोर कन्नड नाट्यदिग्दर्शक गुब्बी वीरण्णा यांची नात असलेल्या जयश्री यांना घरातच कलेचे धडे मिळाले, आई मलाथम्मा यांनीही अभिनयात मुशाफिरी केली होती. जयश्री यांनी दिल्लीच्या नॅशनल स्कूल ऑफ ड्रामामधून पदवी घेतली. तेथे इब्राहिम अल्काझी व कारंथ या दिग्गजांचा प्रभाव पडला. जयश्रींच्या कलागुणांना या थोरांनी पैलू पाडले. परिणामी, जयश्री यांचे अंगभूत कलागुण बहरले. बंगळुरू येथे ‘स्पंदना’ ही संस्था स्थापन करून त्यांनी रंगभूमीला वेगळीच ओळख दिली. लोककला व भारतीय पुराणकथा यांचा अपूर्व संगम त्यांनी आपल्या नाट्याविष्कारात आणला.
आधुनिकता आणि परंपरा यांचे एकत्रित रसायन त्यांच्या अभिनयात दिसते. नागमंडल, देविरी व केअर फूट हे त्यांचे गाजलेले चित्रपट. मदर, जो कुमार स्वामी, टिंगरा बुधला, अंतिमयात्रा, लक्षापती राजन कथे ही गाजलेली नाटकं त्यांनी आपल्या संस्थेतर्फे सादर केली. त्यांच्या या अजोड कामगिरीमुळेच राष्ट्रपती नियुक्त खासदार म्हणून त्यांची राज्यसभेत नियक्ती झाली. तेथेही त्यांनी आपला ठसा उमटविला. राज्यसभेत काम करीत असताना,“ मी एका अनुभवमंडपममध्ये जाऊन बसल्याचा अनुभव घेतला”, असे त्या अभिमानाने सांगतात. खासदार असताना त्यांनी उभे केलेले नाट्यगृह हा उत्तम रंगमंचाचा नमुना आहे. संगीत नाटक अकादमी व पद्मश्री पुरस्कारांनी त्यांचा उचित गौरवही झाला आहे. भारतीय भाषांवर विलक्षण प्रेम असणाऱ्या बी. जयश्री यांची रंगधर्मी प्रतिमा नव्या पिढ्यांना पथदर्शी आहे. त्यांच्या रुपाने नाटक पुढे नेणाऱ्या रंगकर्मीला हा सन्मान जाहीर झाल्याचा आनंद मोठा आहे.