‘अॅमेझॉन’ कंपनीने इको डॉट, अमेझॉन इको आणि इको प्लस ही अॅलेक्सा व्हॉइस रिकग्निशन सिस्टीमवर चालणारी तीन उत्पादने नुकतीच भारतात सादर केली आहेत. स्पीकरसारखे दिसणारे हे उपकरण युजरने सांगितलेल्या सूचनांचे पालन करून विविध कामे करणार आहे. घरातील दिवे, म्युझिक सिस्टीम, टीव्ही आणि इतर उपकरणे बंद चालू करण्याचे काम ‘इको’ करील. अर्थात त्यासाठी ही उपकरणे वाय-फायने जोडावी लागतील. एक आवाज द्यायचा उशीर की ही यंत्रणा तुमच्या आज्ञेबरहुकूम कार्यरत राहील.
‘अॅलेक्सा, प्ले बॉलिवूड म्युझिक फॉर मी’
‘अॅलेक्सा, व्हाट इज द वेदर टुडे’
‘अॅलेक्सा, टर्न ऑन द लाइट्स इन बेडरूम’
‘अॅलेक्सा, टर्न ऑफ द लाइट्स इन लिव्हिंग रूम’
‘अॅलेक्सा, हू इज नरेंद्र मोदी’
युजरने दिलेल्या अशा सूचनांचे पालन करून त्यावर प्रतिक्रिया ‘इको’ देईल. युजरसाठी त्याच्या फर्माईशीनुसार ते गाणे वाजवेल, शहरातील तापमान सांगेल, घरातील दिवे चालू-बंद करील, नरेंद्र मोदी कोण आहेत, असे विचारले तर त्याचे उत्तरही ही यंत्रणा देईल. महिलेच्या आवाजात इंग्रजी भाषेत यात संवाद साधला जाईल. अॅलेक्साला काही गोष्टी ध्यानात ठेवायला सांगितल्या, तर ते काम देखील ती करील. किराणा सामानाची यादी करायला सांगितल्यास ती तयार करून लक्षात ठेवेल. तुमच्यासाठी अलार्म सेट करेल. एखाद्या सेवकासारखी ‘अॅलेक्सा’ तुमच्या दिमतीला हजर राहील.
अर्थात सध्या भारतात इंग्रजी भाषेतच ही सोय उपलब्ध आहे. ‘अॅमेझॉन’ भारतातील काही भाषांमध्येही ‘अॅलेक्सा’ आणणार असल्याची चर्चा आहे.
‘अॅमेझॉन’ने इको उपकरणांसाठी ग्राहकांची मते आजमावण्यासाठी सर्वेक्षणही हाती घेतले आहे. ‘अॅमेझॉन’ने ‘इको डॉट’ हे प्राथमिक मॉडेल केवळ तीन हजार रुपयांना सादर केले आहे. स्पीकरसारखे हे उपकरण खोलीतील भिंतीवर बसवून किंवा टेबलवर ठेवून युजरला त्याला आवाजी सूचना देता येतील. या उपकरणाला ‘यूएसबी चार्जिंग’ लावून ठेवावे लागेल. इकोमध्ये सात मायक्रोफोन बसवले आहेत. त्यामुळे खोलीतून कोणत्याही दिशेने आलेला युजरच आवाज इको ओळखू शकेल. ‘अॅमेझॉन’ने मोठ्या संशोधनानंतर हे उत्पादन सादर केले आहे. त्यामध्ये गाणी ऐकण्यासाठी, बातम्यांसाठी विविध अॅप्लिकेशन उपलब्ध आहेत. इकोचे प्राथमिक मॉडेल तीन हजारांपासून सुरू होत असले, तरी वाय-फायवर चालणारे दिवे साध्या दिव्यांच्या तुलनेत महाग आहेत. त्यामुळे इको यंत्रणेवर आधारित घरातील एखादी खोली तयार करायची म्हटली, तरी खिशाला ताण द्यावा लागेल. या यंत्रणेचा वापर सर्वांनाच करता येईल. मात्र, ज्येष्ठ नागरिक, बेडरेस्ट घेत असलेले पेशंट यांच्यासाठी ही यंत्रणा खूप उपयोगी ठरू शकते.
फायर टीव्ही स्टिक
अॅमेझॉन कंपनीने फायर टीव्ही स्टिक नावाचे उपकरणही भारतात सादर केले आहे. पेनड्राइव्हसारखी ही स्टिक टीव्हीच्या ‘एचडीएमआय पोर्ट’मध्ये बसवून वाय-फाय नेटवर्कला जोडावी लागते. या सेवेद्वारे अॅमेझॉनची ‘प्राइम’ ही व्हिडिओ सेवा, वेब सीरिज, टीव्ही शो दाखवणारी विविध अॅप, गाना डॉट कॉम, यूट्यूबसारखी अॅप्लिकेशन टीव्हीवर वापरता येतात. युजरला आपल्या मोबाइलच्या स्क्रीनचे मिररिंगही करता येईल. या स्टिकमुळे स्मार्ट नसलेला टीव्ही देखील स्मार्ट काम करू शकेल. फायर टीव्ही स्टिकचे वैशिष्ट्य म्हणजे त्याच्या रिमोटमध्ये दिलेले व्हॉइस फिचर. या रिमोटद्वारे युजरला आवाजी सूचना देऊन कंटेट सर्च करता येईल. उदाहरणार्थ रिमोटवरील बटन दाबून ‘शाहरुख खान’ असे म्हटल्यास स्क्रीनवर संबंधित अॅप्लिकेशनमध्ये असलेले शाहरुख खानचे चित्रपट किंवा अन्य माहिती समोर येईल.
गुगल होम
आवाजी सूचनांद्वारे विविध कामे करणारी ‘गुगल होम’ हे ‘गुगल’ कंपनीचे उपकरणही सध्या उपलब्ध आहे. शिवाय ‘अॅपल’ कंपनीचे ‘होम पॉड’ देखील भारतात लवकर दाखल होणार आहे. त्यामुळे येणारा काळ हा व्हॉइस रिक्गनिशन सिस्टीमवर चालणाऱ्या उपकरणांचा असेल, यात शंकाच नाही. बाजारातील या क्षेत्रात तगड्या कंपन्यांमध्ये येणाऱ्या काळात स्पर्धाही पाहायला मिळेल. त्यामुळे नजीकच्या भविष्यात या उपकरणांच्या किमतीही घटण्याची शक्यता आहे.
गुगल असिस्टंट
स्मार्टफोनच्या ‘अँड्रॉइड’ प्रणालीमध्ये गुगल असिस्टंट ही सेवा अनेक दिवसांपासून उपलब्ध आहे. युजरला तिचा मोफत वापर करता येतो. मोबाइलला घरातील दिवे, पंखा अशी उपकरणे वायफायद्वारे जोडून ती बंद चालू करतात. गुगल असिस्टंटचा वापरही कल्पकतेने आणि स्मार्ट पद्धतीने केल्यास चांगले परिणाम मिळतील. गुगल असिस्टंटला सूचना देताना इंग्रजी उच्चार चुकल्यास त्याने गमतीदार प्रतिक्रिया दिल्याचा अनुभव अनेकांनी घेतला आहे. या यंत्रणेत सुरुवातीला ‘ओके गुगल’ म्हणून पुढील सूचना द्यावी लागते. त्यानुसार युजरला जीमेलमधील त्याचे अनरिड ई-मेल, शहरातील हवामानाची माहिती, ट्रॅफिकची माहिती, गुगल सर्च यासारखी माहिती घेता येते. एखादी गोष्ट ध्यानात ठेवण्याचे कामही गुगल असिस्टंट करते. उदाहरणार्थ ‘ओके गुगल, रिमेंबर दॅट माय बाइक कीज इन लोअर ड्रॉवर’ अशी सूचना दिल्यास गुगल असिस्टंट ती ध्यानात ठेवेल. काही काळानंतर ‘ओके गुगल, व्हेअर इज माय बाइक कीज’ असे विचारल्यास युजरला उत्तर देईल. ही माहिती विसरायला सांगितली, तर ती विसरली देखील जाईल. या व्हॉइस रिक्गनिशन यंत्रणेचा वापर अँड्रॉइड स्मार्टफोन असलेल्यांना कल्पकतेने करता येईल. नागरिकांची रोजची कामे अधिक सोपी व्हावीत यासाठी तंत्रज्ञानाने विविध पर्याय समोर ठेवले आहेत. आपण त्यांचा कल्पकतेने वापर करून या तंत्रज्ञानाला साद घालत आवाज द्यायला हवा.
‘अॅलेक्सा, प्ले बॉलिवूड म्युझिक फॉर मी’
‘अॅलेक्सा, व्हाट इज द वेदर टुडे’
‘अॅलेक्सा, टर्न ऑन द लाइट्स इन बेडरूम’
‘अॅलेक्सा, टर्न ऑफ द लाइट्स इन लिव्हिंग रूम’
‘अॅलेक्सा, हू इज नरेंद्र मोदी’
युजरने दिलेल्या अशा सूचनांचे पालन करून त्यावर प्रतिक्रिया ‘इको’ देईल. युजरसाठी त्याच्या फर्माईशीनुसार ते गाणे वाजवेल, शहरातील तापमान सांगेल, घरातील दिवे चालू-बंद करील, नरेंद्र मोदी कोण आहेत, असे विचारले तर त्याचे उत्तरही ही यंत्रणा देईल. महिलेच्या आवाजात इंग्रजी भाषेत यात संवाद साधला जाईल. अॅलेक्साला काही गोष्टी ध्यानात ठेवायला सांगितल्या, तर ते काम देखील ती करील. किराणा सामानाची यादी करायला सांगितल्यास ती तयार करून लक्षात ठेवेल. तुमच्यासाठी अलार्म सेट करेल. एखाद्या सेवकासारखी ‘अॅलेक्सा’ तुमच्या दिमतीला हजर राहील.
अर्थात सध्या भारतात इंग्रजी भाषेतच ही सोय उपलब्ध आहे. ‘अॅमेझॉन’ भारतातील काही भाषांमध्येही ‘अॅलेक्सा’ आणणार असल्याची चर्चा आहे.
‘अॅमेझॉन’ने इको उपकरणांसाठी ग्राहकांची मते आजमावण्यासाठी सर्वेक्षणही हाती घेतले आहे. ‘अॅमेझॉन’ने ‘इको डॉट’ हे प्राथमिक मॉडेल केवळ तीन हजार रुपयांना सादर केले आहे. स्पीकरसारखे हे उपकरण खोलीतील भिंतीवर बसवून किंवा टेबलवर ठेवून युजरला त्याला आवाजी सूचना देता येतील. या उपकरणाला ‘यूएसबी चार्जिंग’ लावून ठेवावे लागेल. इकोमध्ये सात मायक्रोफोन बसवले आहेत. त्यामुळे खोलीतून कोणत्याही दिशेने आलेला युजरच आवाज इको ओळखू शकेल. ‘अॅमेझॉन’ने मोठ्या संशोधनानंतर हे उत्पादन सादर केले आहे. त्यामध्ये गाणी ऐकण्यासाठी, बातम्यांसाठी विविध अॅप्लिकेशन उपलब्ध आहेत. इकोचे प्राथमिक मॉडेल तीन हजारांपासून सुरू होत असले, तरी वाय-फायवर चालणारे दिवे साध्या दिव्यांच्या तुलनेत महाग आहेत. त्यामुळे इको यंत्रणेवर आधारित घरातील एखादी खोली तयार करायची म्हटली, तरी खिशाला ताण द्यावा लागेल. या यंत्रणेचा वापर सर्वांनाच करता येईल. मात्र, ज्येष्ठ नागरिक, बेडरेस्ट घेत असलेले पेशंट यांच्यासाठी ही यंत्रणा खूप उपयोगी ठरू शकते.
फायर टीव्ही स्टिक
अॅमेझॉन कंपनीने फायर टीव्ही स्टिक नावाचे उपकरणही भारतात सादर केले आहे. पेनड्राइव्हसारखी ही स्टिक टीव्हीच्या ‘एचडीएमआय पोर्ट’मध्ये बसवून वाय-फाय नेटवर्कला जोडावी लागते. या सेवेद्वारे अॅमेझॉनची ‘प्राइम’ ही व्हिडिओ सेवा, वेब सीरिज, टीव्ही शो दाखवणारी विविध अॅप, गाना डॉट कॉम, यूट्यूबसारखी अॅप्लिकेशन टीव्हीवर वापरता येतात. युजरला आपल्या मोबाइलच्या स्क्रीनचे मिररिंगही करता येईल. या स्टिकमुळे स्मार्ट नसलेला टीव्ही देखील स्मार्ट काम करू शकेल. फायर टीव्ही स्टिकचे वैशिष्ट्य म्हणजे त्याच्या रिमोटमध्ये दिलेले व्हॉइस फिचर. या रिमोटद्वारे युजरला आवाजी सूचना देऊन कंटेट सर्च करता येईल. उदाहरणार्थ रिमोटवरील बटन दाबून ‘शाहरुख खान’ असे म्हटल्यास स्क्रीनवर संबंधित अॅप्लिकेशनमध्ये असलेले शाहरुख खानचे चित्रपट किंवा अन्य माहिती समोर येईल.
गुगल होम
आवाजी सूचनांद्वारे विविध कामे करणारी ‘गुगल होम’ हे ‘गुगल’ कंपनीचे उपकरणही सध्या उपलब्ध आहे. शिवाय ‘अॅपल’ कंपनीचे ‘होम पॉड’ देखील भारतात लवकर दाखल होणार आहे. त्यामुळे येणारा काळ हा व्हॉइस रिक्गनिशन सिस्टीमवर चालणाऱ्या उपकरणांचा असेल, यात शंकाच नाही. बाजारातील या क्षेत्रात तगड्या कंपन्यांमध्ये येणाऱ्या काळात स्पर्धाही पाहायला मिळेल. त्यामुळे नजीकच्या भविष्यात या उपकरणांच्या किमतीही घटण्याची शक्यता आहे.
गुगल असिस्टंट
स्मार्टफोनच्या ‘अँड्रॉइड’ प्रणालीमध्ये गुगल असिस्टंट ही सेवा अनेक दिवसांपासून उपलब्ध आहे. युजरला तिचा मोफत वापर करता येतो. मोबाइलला घरातील दिवे, पंखा अशी उपकरणे वायफायद्वारे जोडून ती बंद चालू करतात. गुगल असिस्टंटचा वापरही कल्पकतेने आणि स्मार्ट पद्धतीने केल्यास चांगले परिणाम मिळतील. गुगल असिस्टंटला सूचना देताना इंग्रजी उच्चार चुकल्यास त्याने गमतीदार प्रतिक्रिया दिल्याचा अनुभव अनेकांनी घेतला आहे. या यंत्रणेत सुरुवातीला ‘ओके गुगल’ म्हणून पुढील सूचना द्यावी लागते. त्यानुसार युजरला जीमेलमधील त्याचे अनरिड ई-मेल, शहरातील हवामानाची माहिती, ट्रॅफिकची माहिती, गुगल सर्च यासारखी माहिती घेता येते. एखादी गोष्ट ध्यानात ठेवण्याचे कामही गुगल असिस्टंट करते. उदाहरणार्थ ‘ओके गुगल, रिमेंबर दॅट माय बाइक कीज इन लोअर ड्रॉवर’ अशी सूचना दिल्यास गुगल असिस्टंट ती ध्यानात ठेवेल. काही काळानंतर ‘ओके गुगल, व्हेअर इज माय बाइक कीज’ असे विचारल्यास युजरला उत्तर देईल. ही माहिती विसरायला सांगितली, तर ती विसरली देखील जाईल. या व्हॉइस रिक्गनिशन यंत्रणेचा वापर अँड्रॉइड स्मार्टफोन असलेल्यांना कल्पकतेने करता येईल. नागरिकांची रोजची कामे अधिक सोपी व्हावीत यासाठी तंत्रज्ञानाने विविध पर्याय समोर ठेवले आहेत. आपण त्यांचा कल्पकतेने वापर करून या तंत्रज्ञानाला साद घालत आवाज द्यायला हवा.