कल्पेशराज कुबल
नेपथ्यकार, प्रकाशयोजनाकार आदी तंत्रज्ञ मंडळींची फारशी दखल घेतली जात नाही. पण याला प्रदीप मुळ्ये हे नाव अपवाद ठरतं. नाटकाच्या श्रेय नामावलीत नेपथ्यकार प्रदीप मुळ्ये यांचं नाव आलं की, त्या नाटकाचं वजन वाढतं; असं समीकरण आज नाट्यवर्तुळात दृढ आहे. त्यामुळे प्रत्येक निर्माता-दिग्दर्शकाला आपल्या नाटकाचं नेपथ्य प्रदीप मुळ्येंनी करावं, असं वाटतं. या नेपथ्यकाराच्या कुंचल्यामागे खरी नजर आहे ती त्यांच्यातल्या दिग्दर्शकाची. उत्कृष्ट नेपथ्यानं प्रेक्षकांचे डोळे दीपवणारे मुळ्ये यांनी आपलं अधिकतम लक्ष नाट्यदिग्दर्शनाकडे वळवलं आहे. म्हणूनच की काय आता त्यांच्या बाबतीत 'गेट सेट दिग्दर्शन' असं बोलण्याची वेळ आलीय. नुकतंच रंगभूमीवर दाखल झालेल्या 'कुसुम मनोहर लेले' या पुनरुज्जीवित नाटकाच्या दिग्दर्शनाची धुरा त्यांनीच सांभाळली असून सध्या नाट्यवर्तुळात मामा मुळ्ये यांच्या नेपथ्यासह नाट्यदिग्दर्शनासाठी देखील चर्चा होतीय.
'इंदू काळे सरला भोळे' या कादंबरीवरचं नाटक, 'लायन किंग'चा मराठमोळा नाट्यावतार 'राजा सिंह', जयवंत दळवींच्या 'सारे प्रवासी घडीचे' या ललित लेखनाचं नाट्यचित्र त्यांनी दिग्दर्शित केल्यानंतर प्रदीप मुळ्ये आता 'कुसुम मनोहर लेले'च्या निमित्तानं दिग्दर्शनाकडे वळले आहेत. याविषयी ते सांगतात की, 'नाट्यदिग्दर्शन हा खरं तर माझा सर्वात आवडता प्रकार आहे. पण सुरुवातीला प्रायोगिक रंगभूमीवर कार्यरत असताना आणि जे. जेचा विद्यार्थी असल्यामुळे नेपथ्य रेखाटायला लागलो. नाट्यवर्तुळात सर्वच मित्रपरिवार असल्यानं मग प्रत्येकासाठी मी नेपथ्यकार झालो. मला कोणाला नाही म्हणता आलं नाही. त्यामुळेच मी एकामागोमाग अनेक नाटकांसाठी नेपथ्य करत गेलो. या सगळ्यात माझ्यातील लपलेला नाट्यदिग्दर्शक सतत आपलं डोकं वर काढत होता. आता कर्मधर्म संयोगानं माझा मित्र विनय आपटेनं यापूर्वी दिग्दर्शित केलेलं 'कुसुम मनोहर लेले'सारखं नाटक हाती आलं. त्याच्या माध्यमातून दिग्दर्शनाच्या इनिंगला सुरुवात केली. येत्या दिवसात आणखी एका नाटकाचं दिग्दर्शनही हाती घेतोय'. संतोष कोचरेकर निर्मित आणि अशोक समेळ लिखित 'कुसुम मनोहर लेले' नाटकाच्या नव्या संचात शशांक केतकर, संग्राम समेळ आणि पल्लवी पाटील हे कलाकार आहेत. नव्वद साली घडणारं हे नाटक त्यावेळी अशोक समेळ यांनी सत्यघटनेवर आधारित लिहिलं होतं. नव्वदीच्या सालातील बाज आजह मुळ्ये यांनी तसाच कायम ठेवला आहे.
००००
आवाज जुनाच!
अभिनेते डॉ. गिरीश ओक, संजय मोने आणि सुकन्या मोने अभिनित 'कुसुम मनोहर लेले' हे नाटक दशकभरापूर्वी मराठी रंगभूमीवर मैलाचा दगड ठरलं होतं. याच आठवणींना उजळा देण्यासाठी आता पुनरुज्जीवित नाटकाच्या मांडणीत नाटकाची घोषणा आणि व्हॉइसओव्हर हे याच तीन मंडळीच्या आवाजातून होत आहे. त्यामुळे ज्यांनी-ज्यांनी आधीचं 'कुसुम मनोहर लेले' नाटक पाहिलं आहे; त्यांना चटकन जुना नाट्यप्रयोग आठवल्याशिवाय राहणार नाही.