इथेही ओशाळला मृत्यू!

soumitra.pote@timesgroup.com
@SoumitrapoteMT

प्रयोगांची धावपळ, दौऱ्यापोटी रात्री-अपरात्री प्रवास करणाऱ्या कलाकारांना विमा संरक्षण मिळावं, म्हणून व्यावसायिक नाट्यकलाकार संघाने एका खास योजनेची तिसरी घंटा वाजवली खरी. पण ज्यांच्यासाठी ती आणलीय त्या कलाकारांनीच त्याकडे पाठ फिरवली आहे…

नाटकांचे प्रयोग, दौऱ्यांच्या निमित्तानं करावे लागणारे रात्री-बेरात्रीचे प्रवास यामुळे नाट्य कलावंतांचं आयुष्य अनेक अनपेक्षित घटनांनी व्यापलेलं असतं. यातून काही वेळा अपघाती घटनांना कलाकारांना सामोरं जावं लागतं. काही दिवसांपूर्वीच एका नृत्यांगनेचा असाच दुर्दैवी बळी गेला. कलाकार गेल्यानंतर किंवा जायबंदी झाल्यावर इंडस्ट्रीत चर्चा होते. संबंधित कलाकाराच्या कुटुंबियांना मदत करण्यासाठी काही हात पुढे येतात. पुढे जो-तो आपापल्या कामाला लागतो. पण त्या कलाकाराचं कुटुंब पुढे कायम चटके सोसत राहतं. ही स्थिती बदलावी म्हणून व्यावसायिक नाट्य कलाकार संघाने अल्प दरातली विमा योजना आणली. तीन आठवडे उलटूनही या योजनेत सहभागी झालेल्यांची संख्या आहे केवळ २५!

संघाने एका विमा कंपनीबरोबर करार करून ही कलाकार विमा योजना आणली. तसे मेसेज फिरले. परंतु कलाकार मंडळी मात्र जागं होण्याचं नाव घेत नसल्याचं दिसतं. याबाबत कलाकार संघाचे अध्यक्ष प्रदीप कबरे म्हणाले, 'योजनेचं स्वागत अनेकांनी केलं. विविध भागातून चौकशी होतेय. परंतु नाममात्र रक्कम भरलेल्यांची संख्या कमी आहे. अनंत जोग, शेखर ताम्हाणे आदींनी चेक दिले. ही योजना कार्यान्वित होण्यासाठी किमान अडीचशे सदस्यांची गरज आहे. वर्षाला अवघे २०० रुपये भरून १० लाखांचं कव्हर मिळणार आहे. दिग्दर्शक, अभिनेते विजय गोखले यांच्याशी बोलून आम्ही ही योजना सुरू केली. आता नाट्य व्यवस्थापक, निर्माते यांच्याशी आम्ही संपर्क साधत आहोत. व्यावसायिक रंगभूमीवर किमान एक नाटक केलेल्या कलाकाराला यात सहभागी होता येईल, शिवाय तो संघाचा सदस्यही असावा.'

कलाकारच बेफिकीर

कलाकार याबाबत गंभीर नसल्याचं दिसून येतंय. ‘अपघातात बळी गेलेल्या अनेक कलाकारांची उदाहरणं पाहिली तरी कलाकारांना शहाणपण येत नाही. कलाकाराने विमा काढावा म्हणून निर्माते आणि नाट्यव्यवस्थापकांच्या मागे कलाकार संघाला लागावं लागतं यापेक्षा दुर्दैव ते काय? प्रत्येक कलाकाराला हे समजायला हवं' असं मत एका अनुभवी नाट्यव्यवस्थापकाने मांडलं.

काय आहे योजना?

१० लाखांचा विमा काढण्यासाठी प्रत्येक रंगकर्मीला वर्षाकाठी २००/- रुपये भरावे लागणार असून १५ लाखांसाठी २५०/- रुपये तर २० लाखांसाठी ३००/- रुपये भरावे लागतील. तर २५ लाखांसाठी ३२५ (प्रतिवर्ष विमा हप्ता व प्रशासकिय खर्च) भरुन या योजनेचा लाभ घेता येईल. या योजनेसाठी वयाची कुठलीही अट नाही. वैद्यकीय चाचणी नाही आणि १० लाखांच्या विम्याला उत्पन्न दाखल्याची गरज नाही.