बेचैनीतून येतंय ‘रिजेक्शन’

सोशल मीडियावर लाइक्स मिळाले नाहीत किंवा कमेंट्स आल्या नाहीत की तुम्ही बेचैन होता? तुमची अस्वस्थता क्वचितप्रसंगी टोक गाठते? मग तुम्हाला ‘फिअर ऑफ रिजेक्शन’ असू शकतो. म्हणजे काय ते जरा वाचा…

घटना १ - रियाने बऱ्याच दिवसांनंतर फेसबुकवर एक फोटो अपलोड केला. निदान शंभरएक लाइक्स आणि कमेंट्स त्यावर नक्की येतील अशी अपेक्षा तिला होती. पण तसं झालं नाही. फोटो अपलोड करुन बरेच दिवस झाले तरी जेमतेम दहाच्यावर लाइक्स त्या फोटोला मिळाले नाहीत. ‘मैत्रिणींनी कुठलेही फोटो टाकले तरी काही मिनिटांतच त्याला शंभरच्यावर लाइक्स मिळतात. पण माझ्या फोटोल काहीच नाही’, यामुळे अस्वस्थ होत तिने तो फोटो तर डिलिट केलाच. पण फेसबुक अकाऊंटही इनअॅक्टिव्ह करून टाकलं.

घटना २ - मानवचा संपूर्ण ग्रूप फोटोग्राफर्सचा होता. उत्तम फोटो अपलोड करुन कोणाला किती लाइक्स मिळतात आणि कमेंट मिळतात यासाठी त्यांच्यात स्पर्धा रंगायची. मानव या सगळ्यांचे फोटो नित्यनियमाने लाइक आणि त्यावर कमेंट करत असे. त्याने केलेल्या केलेल्या कमेंट्स अतिशय समर्पक असत, असं त्याच्या फ्रेंड्सचं म्हणणं होतं. त्याच्या स्पेशल कमेंट्स आणि लाइक्स मिळवण्यासाठी मित्रमंडळी त्याला विनवायचे. पण गेल्या काही दिवसांपासून मानवच्या कमेंट्सकडे मित्र मंडळी दुर्लक्ष करु लागली. त्यामुळे अस्वस्थ झालेल्या मानवने काही दिवसांनंतर सगळ्यांना सोशल मीडियावर ब्लॉक करून टाकलं.
सोशल मीडियावर अशा प्रकारची अनेक उदाहरणं सध्या पाहायला मिळत आहेत. आपण अपलोड केलेल्या फोटोंना लाइक्स किंवा कमेंट्स न मिळाल्यामुळे किंवा आपण केलेल्या एखाद्या पोस्टकडे, कमेंटकडे दुर्लक्ष झाल्यामुळे, आपल्यातच काहीतरी कमतरता आहे असं अनेकांना वाटू लागतं. यालाच ‘फिअर ऑफ रिजेक्शन’ असं म्हटलं जातं. हा एक प्रकारचा फोबिया असून याचं सोशल मीडियावर अॅक्टिव्ह असलेल्यांच्या बाबतीत हे प्रमाण जास्त आहे.

सध्या सगळ्यांचं जग हे सोशल मीडियाच्या भोवती फिरत असतं. आयुष्यात घडलेली प्रत्येक गोष्ट सोशल मीडियावर शेअर केली जाते. मग कुठल्याही फोटोवर, पोस्टवर कुणी काहीच बोललं नाही की कुणी आपल्याला किंमत देत नाही ही भावना मनात घर करते. त्यातूनच ‘फिअर ऑफ रिजेक्शन’ अधिकाधिक बळावत जातो. हा फोबिया वेळप्रसंगी नैराश्यासारखं गंभीर रुप देखील धारण करु शकतो, असं तज्ज्ञांचं म्हणणं आहे.

नकारात्मक भावनेतून
आपण केलेल्या पोस्टवर अपेक्षेप्रमाणे लाइक्स आणि कमेंटस न मिळाल्यामुळे तरुण मंडळींमध्ये ‘फिअर ऑफ रिजेक्शन’ हा फोबिया पाहायला मिळतो. आपल्यात काहीतरी कमतरता आहे किंवा आपण निरुपयोगी ठरलो आहोत अशी नकारात्मक भावना मनात बळावत जाते. त्यामुळे काही जण प्रचंड नैराश्यालाही सामोरे जातात. यावर एक उपाय म्हणजे काही दिवस चक्क सोशल मीडियापासून दूर राहावं.
-अनुप भारती, मानसोपचारतज्ज्ञ