अंटार्क्टिका मोहीम वर्षअखेरीस

वृत्तसंस्था, पणजी

भारताच्या यंदाच्या अंटार्क्टिका मोहिमेला डिसेंबरमध्ये सुरुवात होणार आहे. ही मोहीम साधारण वर्षभर चालणार आहे, अशी माहिती येथील नॅशनल सेंटर फॉर अंटार्क्टिक अँड ओशन रिसर्चचे (एनसीएओआर) डॉ. एन. अनिलकुमार यांनी दिली.

या मोहिमेत अंटार्क्टिकामधील बर्फाखाली एक विशिष्ट यंत्रणा कार्यान्वित केली जाणार आहे. ही यंत्रणा यंदाच्या मोहिमेचे प्रमुख वैशिष्ट्य आहे. भारताने अंटार्क्टिका येथे तीन तळ उभारले असून त्यातील दोन तळ सध्या कार्यरत आहेत. यातील भारती स्टेशन येथे ही यंत्रणा कार्यान्वित केली जाईल. ऋतूबदलाचा समुद्राच्या पाण्यावर होणारा परिणाम तसेच पर्यावरण व अधिवासावर होणाऱ्या परिणामांचा या यंत्रणेच्या साह्याने अभ्यास केला जाणार आहे, असे अनिलकुमार यांनी सांगितले.

२००४ ते २०१७ या कालावधीत भारताने केलेल्या अंटार्क्टिका मोहिमांमध्ये उष्णकटिबंध व ध्रुवीय स्थानांचा अभ्यास करण्यात आला. यंदाच्या मोहिमेंतर्गत बर्फाखाली कार्यान्वित करण्यात येणारी यंत्रणा हा महत्त्वाकांक्षी प्रयोग ठरणार आहे. यासाठी आवश्यक असणारी करंट मीटर्स, मायक्रो कॅट्स, सेडिमेंट ट्रॅप्स आदी सामुग्री गेल्यावर्षीच्या मोहिमेतच तिकडे धाडण्यात आली आहे.

भारताचे तीन तळ

भारताने १ ऑगस्ट १९८३ या दिवशी अंटार्क्टिक करारावर स्वाक्षरी केली. यामुळे भारतासाठी अंटार्क्टिका मोहिमेची दारे खुली झाली. भारताने त्याच वर्षी पहिली अंटार्क्टिका मोहीम आखली. त्यानंतर १९८९मध्ये भारताने दक्षिण गंगोत्री या नावाने आपला पहिला तळ तेथे स्थापित केला. कालांतराने या तळाचा उपयोग सामुग्रीपुरवठा तसेच निवासी छावण्यांसाठी होऊ लागला. याशिवाय भारताने तेथे मैत्री आणि भारती हे तळ उभारले.