बॉलपेनच्या निर्मात्याला गुगलचा सलाम

मटा ऑनलाइन वृत्त । मुंबई

बॉल पॉइंट पेन. कागदावर झरझर उतरणारं बॉलपेन आपल्या आयुष्याचा एक भाग बनून गेलं आहे. ऑनलाइनच्या जगात वावरत असलो, आणि मनातल्या भावना नोटपॅडवर उतरवण्याचा जमाना आला असला तर पेनचं महत्त्व कमी झालेलं नाही. बॅंकेत, पोस्टात गेल्यावर दुसऱ्याकडे पेन मागताना तर हे हमखास जाणवतं. तर या पेनचा इतिहास उणापुरा ८ दशकांचाच आहे. हे पेन शोधणाऱ्या हंगेरीच्या लॅडिस्लाव जोस बिरोची आज ११७वी जयंती आहे. पेनातून झरझर सरकणाऱ्या शाईचं डुडल बनवून गुगलनं बिरो यांची आठवण जागवली आहे.

बॉल पॉइंट पेनाची रंजक कहाणी: दुसऱ्या महायुद्धाची सुरुवात होण्याअगोदर १९३८ मध्ये हा बॉल पॉइंट पेनाचा शोध लागला. पेनाचा शोध लावणारे बिरो पत्रकार, चित्रकार आणि संशोधक होते. बॉल पॉइंट पेन नसताना लोक फाउंटन पेन वापरत. पण त्याची सतत निघणारी शाई, तिचे पडणारे डाग बिरोंना बिल्कुल आवडत नसत. ते या पेनाला पर्याय शोधतच होते. एका वृत्तपत्राच्या छापखान्यात ते एकदा गेले असता तत्काळ सुकणारी शाई आणि रोलर बघून त्यांना बॉल पॉइंट पेनाची कल्पना सुचली.

सुरुवातीला खूप अयशस्वी प्रयत्न केल्यानंतर अखेर एक दिवस त्यांनी 'न गळणारे' पेन बनवले. त्यांनी आपल्या शोधाचं नाव 'बिरो' ठेवलं. १५ जुलै १९३८ ला त्याचं पेटंट घेतलं. ब्रिटन, आयर्लंड, ऑस्ट्रेलिया आणि इटलीत पेनाला आजही 'बिरो'च म्हणतात.

१९४० मध्ये जर्मनीनं हंगेरीवर आक्रमण केलं तेव्हा बिरो यांना आपला देश सोडावा लागला. ते अर्जेंटिनात आले आणि पेनाचा कारखाना सुरू केला. दुसऱ्या जागतिक महायुद्धात बॉल पॉइंट पेनचा वापर झाला होता. ब्रिटीश रॉयल फोर्सने ३० हजार पेन बनवण्याची ऑर्डर दिली होती.