डिंबासन

विदुला शेंडे

जमिनीवरील आसनावर दोन्ही पाय एकमेकांशेजारी ठेवून उभं राहावं. पाठ आणि मान ताठ असावी. लक्ष एका बिंदूवर केंद्रित करावं. श्वास पूर्ण घेत हात पाठीमागे घ्यावेत. श्वास सोडत, पाठीच्या कण्याला आधार देत मागे झुकायला सुरुवात करावी. शरीराचा तोल सावकाश सांभाळत पूर्णपणे पाठीमागे झुकून हाताचे पंजे जमिनीवर टेकवावेत (चक्रासन). मंद श्वसन करत हात सावकाश पायांकडे आणावे. उजव्या हातानं उजव्या पायाचा आणि डाव्या हातानं डाव्या पायाचा घोटा पकडावा. संथ श्वसन करावं. हे आसन साधारणपणे पाच सेकंदांपासून ३० सेकंदांपर्यंत स्थिर करावं. नंतर पूर्ववत येत आसन सोडावं. आसन पूर्णस्थितीत आल्यानंतर शरीराचा गोलाकार होतो म्हणून याला पूर्णचक्रासन असंही म्हणतात. हे आसन करण्यास अतिशय अवघड आहे. त्यासाठी संपूर्ण शरीराची विशेषत: मेरुदंडाची लवचिकता लागते. हे आसन योगतज्ज्ञांच्या मार्गदर्शनाखालीच करावं. सुरुवातीला मागे झुकण्यासाठी भिंतीचा किंवा खांबाचा आधार घ्यावा.

शारीरिक लाभ : पाठीचा कणा, हात, पाय, छाती, मांड्या, पोटातील सर्व अवयवांना ताण बसतो. ते लवचिक आणि मजबूत होतात.

वैद्यकीय लाभ : शरीरावरील चरबी जाते. शरीर सुडौल आणि कमनीय होतं. श्वसन व पचनाचे विकार जातात. रक्तप्रवाह डोक्याकडे आणि डोळ्यांकडे गेल्यामुळे त्यांचे विकार जातात.

मानसिक लाभ : हे एक प्रकारचं तोलासन असल्यामुळे एकाग्रता असावी लागते. त्यामुळे मनावरील ताण कमी होतो. संपूर्ण शरीर व मनाची शक्ती वाढून ते ताजंतवानं होतं. रक्तप्रवाह डोक्याकडे गेल्यामुळे शांतता मिळते. स्मरणशक्ती वाढते.

कोणी करू नये : तीव्र सांधेदुखी, गुडघेदुखी, पाठीचे विकार, मानेचं दुखणं, उच्च किंवा कमी रक्तदाब, मेंदूचे विकार, हर्निया किंवा पेप्टिक अल्सर असणाऱ्यांनी करू नये.