मधुमेहात लाभदायी अर्ध मत्सेंद्रासन

मधुमेह हा आजार किती धोकादायक आहे हे वेगळं सांगायला नको. आपल्या देशामध्ये मधुमेहाच्या रुग्णांची संख्या दिवसेंदिवस वाढत चालली आहे. मधुमेहामुळे तुमच्या आरोग्यावर परिणाम होतो आणि त्यामुळे आणखी वेगवेगळे विकार शरीरात घर करू लागतात. मधुमेहावर रामबाण इलाज नाही. त्यामुळे मधुमेह होण्यापूर्वीच त्याला अटकाव करणं खूप महत्त्वाचं आहे. मधुमेह असेल, तर तो आटोक्यात ठेवण्यासाठी आवर्जून करावं यासाठी हे महत्त्वाचं आसन आहे. योग परंपरेमध्ये हे एक प्रमुख आसन मानलं गेलं आहे. हे आसन नियमित करत राहिल्यास रक्तातली साखरेची पातळी नियंत्रणात राहते. कारण चयापचय क्रिया चांगल्या प्रकारे चालण्यासाठी या आसनाचा उपयोग होतो. हे आसन केल्यामुळे यकृत, आतडे, मलाशय, मूत्राशय या पचनसंस्थेतल्या विविध अवयवांवर आवश्यक तो दबाव पडतो. त्यामुळे ते चांगल्या प्रकारे कार्यरत होतात. हर्निया, बद्धकोष्ठता, गॅस, करपट ढेकर, मूत्रदोष, स्वप्नदोष या विकारातही हे आसन लाभदायी आहे. कंबरेमध्ये आवश्यक ती लवचीकता आणण्यासाठी शरीराला हलकेपणा मिळण्यासाठीही हे आसन उपयुक्त ठरतं. तसंच लठ्ठपणा येऊ नये यासाठी या आसनाचा उपयोग होतो.

काय काळजी घ्याल?

गुडघेदुखी, कंबरेचं दुखणं सतावत असेल तर हे आसन करू नये.

कसं कराल?

जमिनीवर बसा आणि पाय समोर ठेवा. डावा पाय गुडघ्यातून वाकवून उजव्या पायाच्या जाघेच्या खाली ठेवा. गुडघा जमिनीवर असेल. आता उजवा पाय डाव्या पायाच्या गुडघ्याच्या बाहेर जमिनीवर ठेवा. इथे उजवा गुडघा उभा असेल. डाव्या हातानं उजव्या गुडघ्याच्या बाहेरुन फिरवून उभ्या पायाचा तळवा पकडा. आणि उजवा हात कंबरेच्या मागे ठेवा. मान उजव्या बाजूला फिरवून श्वासोच्छ्वास सामान्य ठेवून, या स्थितीत जेवढा वेळ थांबणं शक्य आहे तेवढा वेळ थांबावं. अशाच प्रकारे दुसऱ्या बाजूनंही करा. तीन-तीन वेळा हे आसन करता येऊ शकेल.

डॉ. सुरक्षित गोस्वामी, योगगुरू

yogmandiram@gmail.com