बिग बॉस 15 च्या घरात शमिता शेट्टीचा तिथे दिल्या जाणार्या जेवणावरून सतत होणारा वाद आणि एक विशिष्ट डाएटच फॉलो करण्याची गरज यामुळे नेटिझन्स हैराण झाले आहेत. त्यावेळीच शमिता शेट्टीने तिच्या प्रकृतीबाबत सांगितले की ती सामान्य अन्नपदार्थ खाऊ शकत नाही.
वर्षानुवर्षे झुंज देते आहे या गंभीर आजाराशी
बिग बॉस OTT च्या एका एपिसोडमध्ये, शमिता आणि सह-स्पर्धक भोजपुरी अभिनेत्री अक्षरा सिंग यांच्यात ग्लूटेन फ्री ग्रॅन्युल्सवरून शाब्दिक भांडण झाले. यानंतर शमिताचा ताबा सुटला आणि तिने तिच्या मेडिकल कंडिशनबाबत सर्वांसमोर खुलासा केला. तिने सांगितले की ती सामान्य अन्नपदार्थ खाऊ शकत नाही. अनेक वर्षांपासून ती या अवस्थेशी झुंज देत आहे. या स्थितीला कोलायटिस म्हणतात. हा एक दाहक आतड्याचा रोग आहे, ज्यामुळे एखाद्या व्यक्तीच्या पचनमार्गात सूज येते आणि जखमा होतात. तसंच या आजारामुळे कोलोन म्हणजेच मोठ्या आतड्याला किंवा आतड्याच्या आतील अस्तराला (lyer) समस्या निर्माण होऊ शकतात. त्यानंतर हळूहळू संपूर्ण भागामध्ये पसरते. कोलयटिसचा पोटामधील छोट्या आतड्यांवर देखील परिणाम दिसू लागतो. याला इलियम असे म्हणतात. त्याच्या लक्षणांमध्ये मुरड पडणे, पोटात दुखणे, ताप, थंडी वाजून येणे, शौचातून रक्त जाणे, अतिसार आणि अशी बरीच लक्षणं समाविष्ट आहेत.
कोलायटिसची लक्षणं (Colitis Symptoms)
शरीराच्या कोणत्या भागावर सूज अधिक जास्त आहे यावर कोलायटिसने त्रस्त असलेल्या व्यक्तीची लक्षणं अवलंबून असतात. या आजारामुळे त्रस्त असलेल्या लोकांना खाली दिल्याप्रमाणे काही लक्षणांचा सामना करावा लागतो. अशी लक्षणं आढळणाऱ्या व्यक्तींनी लगेचच डॉक्टरांचा योग्य तो सल्ला घेणं गरजेचं आहे.
- रक्तासह अतिसार
- पोटदुखी
- पोट पिळवटणे
- भूक न लागणे
- गुदाशयामध्ये वेदना (रेक्टल पेन)
- गुदाशयामधून रक्तस्त्राव
- अति रक्तस्त्रावामुळे अशक्तपणा येणे
- ताप
- थकवा
- वजन कमी होणे
- मुलांमध्ये कमकूवतपणा जाणवणे आणि त्यांचा विकास न होणे
- शौचाची तीव्र इच्छा असून देखील न होणं
फक्त हेच अन्न घेते शमिता
आरोग्याच्या या स्थितीमुळे शमिता शेट्टी फक्त ग्लूटेन फ्री डाएटचा अवलंब करते. विषेतज्ञांचे मत आहे की अल्सरेटिव्ह कोलायटिस असलेल्या लोकांमध्ये ग्लूटेन सेंसिटिव्हिटी ही एक वाढती समस्या आहे. गेल्या काही वर्षांमध्ये बहुतेक लोक पचनाशी निगडीत गुंतागुंतीविषयी तक्रार करताना दिसून येतायत. इन्फ्लमेट्री बाऊल डिजीज (Inflammatory Bowel Diseases) या जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेल्या अभ्यासानुसार, IBD (Inflammatory bowel disease) असलेल्या 65 टक्के रुग्णांना ग्लूटेन-फ्री डाएटचे पालन केल्याने गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल लक्षणांपासून काही प्रमाणात आराम मिळाल्याचं दिसून आलं.
(वाचा :- बापरे, मेंदू काम करायचं बंद करेल जर शरीरातील हा घटक झाला कमी, ‘हे’ पदार्थ खाऊन टाळू शकता धोका!)
ग्लूटन फ्री डाएट नेमकं काय असतं?
बंगलोरच्या एस्टर सीएमआई हॉस्पिटलमधील सीनियर डाएटिशियन मिस एडविन राज यांच्या मते, 'ग्लूटेन एक प्रोटीन आहे जे गहू आणि बार्ली किंवा मोहरीमध्ये आढळते'. बरेच लोक त्यांची सध्याची आरोग्याची परिस्थिती समजून घेऊन त्या आधारावर डाएटिशियनकडून गव्हाचा योग्य पर्याय समजून न घेताच ग्लूटेन पूर्णपणे सोडून देतात, ज्यामुळे त्यांचे आरोग्य अधिकच ढासळते आणि चिंता वाढते. त्यामुळे ग्लूटेनची सेंसिटिव्हिटीपासून वाचण्यासाठी गॅस्ट्रोएन्टेरोलॉजिस्टकडून पूर्ण तपासणी केली पाहिजे.
ग्लुटेन फ्री आहारात कोणत्या पदार्थांचा समावेश असतो?
दुग्धजन्य पदार्थांमध्ये मलई, दूध, दही आणि चीज इत्यादी पदार्थ ग्लूटेन-फ्री असतात. तसंच सर्व प्रकारच्या डाळी, कडधान्य, शेंगदाणे, चिकन, फिश आणि शेलफिश इत्यादी ग्लूटेन फ्री प्रोटीनमध्ये येतात. ग्लूटेन फ्री तेलामध्ये नारळ तेल, एवोकॅडो तेल, ऑलिव्ह ऑईल, सूर्यफूल तेल, लोणी आणि तीळ तेल इत्यादींचा समावेश आहे. यासोबतच ओट्स, किनोआ, ब्राऊन राइज, ज्वारीचे पीठ, साबूदाणा, बाजरी हे देखील ग्लुटेन फ्री पदार्थ आहेत.
कोणी घेतला पाहिजे हा आहार
गुरुग्राममधील मणिपालच हॉस्पिटलच्या एचओडी (HOD) डाएटिशियन डॉक्टर शालिनी गार्विन ब्लिस यांचे म्हणणे आहे की 'सामान्यतः सीलिएक रोगाने ग्रस्त असलेले लोक ग्लूटेन-फ्री आहाराचे पालन करतात. डॉक्टरांच्या मते, सेलीएक रोगासाठी ग्लूटेन-फ्री आहार यासाठी तयार केला गेला आहे कारण या आजाराने ग्रस्त रुग्णाला ग्लूटेन-युक्त पदार्थांची अॅलर्जी असते. अल्सरेटिव्ह कोलाइटिसच्या रूग्णांच्या बाबतीत सुद्धा लक्षणे कमी होत नसतील तर स्थिती कंट्रोलमध्ये आणण्यासाठी ग्लूटेनयुक्त उत्पादनांपासून दूर राहण्याचा सल्ला दिला जातो.
ग्लुटेन-फ्री डाएट किती सुरक्षित आहे?
डॉ. ब्लिस यांचे म्हणणे आहे की सेलीएक रोगाची लक्षणे कंट्रोल करण्यासाठी ग्लूटेन-फ्री आहाराचे पालन करणे पूर्णपणे सुरक्षित आहे. पण यामध्ये गव्हासारखे खाद्यपदार्थ खाणं टाळलं जातं त्यामुळे जीवनसत्त्वे (vitamins) आणि खनिजांची (minerals) कमतरता भासू शकते. याव्यतिरिक्त त्यात फायबरचे प्रमाण खूप कमी असते, जे पचनक्रियेचे आरोग्य सुरुळीत ठेवण्यासाठी आवश्यक पोषक तत्व आहे.
ग्लूटेन फ्री डाएट कोलाइटिस आजार बरा करू शकतं का?
आहारतज्ञ म्हणतात की इन्फ्लमेट्री बाउल डिजीज रोग असलेल्या रुग्णांना सेलीएक रोगाची चाचणी होईपर्यंत ग्लूटेन-फ्री आहाराची आवश्यकता नसते'. रोगाची तीव्रता समजून घेणे आवश्यक आहे. म्हणूनच IBD शिफारस करतं की सेलिएक रोग असलेल्या व्यक्तीने ग्लूटेनयुक्त पदार्थ टाळावेत. कारण ग्लूटेन नुकसान पोहचवतं आणि लहान आतड्याला सूज येण्यास कारण बनते. त्यामुळे तुम्हालाही सेलिएक रोग असेल तर तुम्हीही शमिता शेट्टीप्रमाणे ग्लूटेन-फ्री आहाराचे पालन करू शकता. ते तुमची स्थिती सुधारण्यास मदत करू शकतं.
टीप : हा लेख फक्त सामान्य माहितीसाठी आहे. हे कोणत्याही प्रकारे कोणत्याही औषधाचा किंवा उपचारांचा पर्याय असू शकत नाही. अधिक तपशीलासाठी नेहमी आपल्या डॉक्टरांशी संपर्क साधावा.