विद्यार्थ्यांचा सर्वांगीण विकास व्हावा, यासाठी शिक्षक सर्वतोपरी प्रयत्न करत असतात. त्यासाठी विविध उपक्रम राबवले जातात. सर जे. जे. स्कूल ऑफ आर्टमधील प्रोफेसरांनी असाच एक अनोखा सांगीतिक उपक्रम राबवला, त्याविषयी...
००००
ज्योतिर्मयी नामजोशी, जे. जे. स्कूल ऑफ आर्ट
नाट्यकला शिकायला साहित्याची जाण लागते, तसंच चित्रकला शिकायला संगीताची प्राथमिक माहिती असणं गरजेचं असतं. याच सूत्राला धरुन जे. जे. स्कूल ऑफ आर्टच्या ड्रॉइंग अँड पेंटिंग विभागात नुकताच एक अनोखा उपक्रम राबवण्यात आला. विद्यार्थ्यांचं अनुभवविश्व अधिकाधिक समृद्ध व्हावं म्हणून या अनोख्या कार्यक्रमाचं आयोजन करण्यात आलं होतं. यावेळी डॉ. डग्लस जॉन आणि विवेक लाड यांनी विद्यार्थ्यांची संगीतक्षेत्राशी ओळख करून दिली.
विभागाच्या या अनोख्या कार्यक्रमाची प्रचंड उत्सुकता विद्यार्थ्यांमध्ये होती. पारंपरिक पेहराव करुन विद्यार्थ्यांनी कार्यक्रमाला हजेरी लावली. तृतीय वर्षाच्या स्टुडिओमध्ये गाण्याची मैफल रंगली. पौरवी साठे यांना देवेंद्र यादव, संतोषकुमार वाघमारे आणि डॉरविन जॉन या वादकांची साथ लाभली. शास्त्रीय, उपशास्त्रीय आणि गझल ऐकण्यात उपस्थित विद्यार्थी मंत्रमुग्ध झाले होते. या उपक्रमाच्या संकल्पनेबद्दल डॉ. डग्लस जॉन सांगतात की, 'मी विविध राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय प्रदर्शनांना भेट देतो तेव्हा अनेक कलाकारांशी संवाद साधतो. तेव्हा मला या उपक्रमाची कल्पना सुचली. विद्यार्थ्यांना अभ्यासक्रमापेक्षा वेगळं काही तरी द्यायला पाहिजे, हे प्रकर्षानं जाणवलं. चित्राशी निगडित पण सादरीकरणाची वेगळी धाटणी असलेला हा कार्यक्रम करायचं ठरलं. विद्यार्थ्यांनी विविध माध्यमांसोबत प्रयोग केला पाहिजे, असं अभ्यासक्रमामध्ये असतं. त्यासाठी शिक्षकांनी प्रोत्साहन द्यायला हवं. अडलं तर मदत करायला, प्रयोग फसला तर दिशा दाखवायला शिक्षक तत्पर असायला हवेत'. या नंतर कार्यक्रमाचे चित्ररुपी अनुभव विद्यार्थ्यांनी कॅनव्हासवर रेखाटायला सुरुवात केली आणि बघता-बघता प्रत्येक विद्यार्थ्याला योग्य दिशा गवसली.
'नेहमीच्या कार्यक्रमांपेक्षा हा कार्यक्रम वेगळा होता. जॉन सर आणि इतर साथीदारांशी चर्चा करून या कार्यक्रमाची मांडणी केली तेव्हा याबद्दलची उत्सुकता वाढली. विलंबित खयाल ते गझल हा प्रवास गायनातून सादर करताना त्या-त्या प्रकाराचं वैशिष्ट्य अधोरेखित करता यायला हवं हा विचार माझ्या मनात होता. भाषेबरोबरच स्वरातून देखील नेमका संवाद कसा साधता यावर लक्ष केंद्रित केलं', असं पौरवी साठे यांनी सांगितलं. 'ताल आणि सुरांची सांगड घालून चित्रनिर्मिती करायची असं आमच्या प्रोफेसरांनी सुचवल्यावर आम्ही या स्तुत्य उपक्रमाचं स्वागत केलं. हा अनुभव खूप काही शिकवून गेला', अशी प्रतिक्रिया आयुषी पांचाळ या विद्यार्थिनीनं दिली.
००००
वार्षिक संमेलनामध्ये असे कार्यक्रम होत असले तरीही वर्गात असा नाविन्यपूर्ण आणि स्तुत्य कार्यक्रम आयोजिक करणं, हे नक्कीच स्वागतार्ह आहे. या अनोख्या उपक्रमाचा अनुभव घेऊन विद्यार्थ्यांनी त्यांच्या पुढील कलाकृतींची सुरूवात केली. दोन्ही कलांमधील संवादाच्या साक्षीदारांसाठी हा कार्यक्रम निश्चितपणे अविस्मरणीय होता.
- प्रा. विश्वनाथ साबळे, अधिष्ठाता, सर जे. जे. स्कूल ऑफ आर्ट