आता तुमच्याही मनात हा प्रश्न आला असेल की आपण हे रोखू शकत नाही का? तर हो गरोदर स्त्री गरोदरपणातच यावर उपाय करू शकते जेणेकरून बाळामध्ये जन्मदोष होणार नाही. (how to avoid birth defects or congenital diseases) चला तर आज या लेखातून जाणून घेऊया अशा काही टिप्स ज्यांचा गरोदर स्त्रीने वापर केल्यास तिच्या बाळात जन्मदोष दिसणार नाही.
जन्मदोष म्हणजे काय?
जन्मदोष हा एक विकार आहे. याला बर्थ डिफेक्ट किंवा कोंजेनिटल डिसऑर्डर असे देखील म्हटले जाते. यामुळे बाळात मानसिक वा शारीरिकदृष्ट्या समस्या दिसून येतात. बाळामध्ये अशी स्थिती जन्मजातच विकसित होते. कोणता तरी अवयव नीट विकसित न होणे, नाक किंवा ओठ पूर्णत: विकसित न होणे, बुद्धीदोष असणे अशा प्रकारच्या स्थिती यामध्ये दिसून येतात. जन्मदोष दोन भागांत विभागले गेले आहेत. एक आहे संरचनात्मक दोष आणि दुसरा कार्यात्मक दोष!
(वाचा :- दुस-यांदा आई-बाबा बनण्याची इच्छा असेल तर ‘या’ गोष्टींकडे द्या आवर्जून लक्ष, नाहीतर होईल पश्चाताप!)
जन्मदोषाचे प्रकार
आता आपण जन्मदोषाच्या दोन प्रकारांबद्दल जाणून घेऊया. पहिला प्रकार म्हणजे संरचनात्मक दोष होय. यामध्ये शरीराचा एखादा अवयव चुकीच्या पद्धतीने विकसित झालेला असतो. जसे की फाटलेले ओठ, टाळू, हृदय दोष, क्लबफुट इत्यादी. दुसरा प्रकार म्हणजे कार्यात्मक दोष होय. यात शरीराचा एखादा अवयव योग्य प्रकारे काम करत नसतो. कार्यात्मक जन्म दोषामध्ये तंत्रिका तंत्राच्या समस्या, चयापचय संबंधी दोष यांचा समावेश होतो.
(वाचा :- डिलिव्हरीआधी ठीक यावेळी बाळ योनीच्या दिशेने सरकते, योग्य वेळ जाणून घ्या व राहा तयार!)
कार्यात्मक दोषाचे उप प्रकार
या दोषाचे अनेक उपप्रकार सुद्धा आहेत. जसे की डिजेनेरेटिव डिसऑर्डर यामध्ये बाळ दिसायला विकसित दिसते पण ते स्वत:हून काही गोष्टी करू शकत नाही. सेंसरी डिसऑर्डर ज्यामध्ये आंधळेपणा, ऐकू न येणे, बोलता न येणे व इतर समस्यांचा समावेश होतो. स्पेक्ट्रम विकार ज्यामध्ये बोलण्यात-ऐकण्यात समस्या होणे, ऑटिस्टिक स्पेक्ट्रम डिसऑर्डर या समस्या दिसतात. डाउन सिंड्रोम आणि सिस्टम फाइब्रोसिस हे सुद्धा अन्य दोन प्रकार आहेत.
(वाचा :- ‘या’ फर्टिलिटी ट्रिटमेंट्समुळे वाढते जुळी मुलं होण्याची शक्यता, ट्विंस हवे असल्यास नक्की ट्राय करा!)
जन्मदोषावर उपाय
केवळ गरोदरपणात तपासणी करून भागत नाही. जर स्त्री गरोदरपणाची प्लानिंग करत असेल तर गर्भधारण करण्याआधी सुद्धा तिने आपली तपासणी करायला हवी. खास करून मधुमेह, वाढलेले वजन यांची तपासणी करणे गरजेचे आहे. गरोदारणात अल्ट्रा साउंड सुद्धा स्त्रीने करायला हवे. अल्ट्रा साउंड मध्ये कळते की बाळ पूर्णपणे निरोगी आहे कि नाही आणि जर काही दोष आढळला तर त्यावर वेळीच उपचार करता येतात. जर स्त्रीला आपल्या बाळाच्या जन्मदोषाबाबत कोणताच धोका पत्करायचा नसेल तर तिने लैंगिक रोगांबाबत आवर्जून तपासणी करायला हवी.
(वाचा :- आता घरच्या घरी डेटॉलने करू शकतो प्रेग्नेंसी टेस्ट, जाणून घेऊया टेस्टची योग्य पद्धत!)
महत्त्वाच्या टिप्स
तपासणी करण्यासोबत स्त्रीने काही महत्त्वाच्या टिप्सचे पालन केले तर बाळात जन्मदोष निर्माण होण्याच्या शक्यता अतिशय कमी होतात. स्त्रीने गरोदरपणात वेळेवर लसीकरण करावे. डॉक्टरांच्या म्हणण्यानुसार आपली औषधे वेळेवर घ्यावीत. बाळाला आवश्यक गोष्टी जेवढ्या वेळेत मिळतील तेवढे बाळ निरोगी राहील आणि त्याला जन्मदोषाचा धोका होणार नाही. सर्वात महत्त्वाची खबरदारी म्हणजे स्त्रीने व्यसनमुक्त आयुष्य स्वीकारायला हवे एका निरीक्षणात हे दिसून आले होते की धुम्रपान, मद्यपान यांना आहारी गेलेल्या गरोदर स्त्रियांच्या मुलांमध्ये मोठ्या प्रमाणात जन्मदोष होतो. याशिवाय गरोदरपणात स्त्रीने आपल्या आहारावर विशेष लक्ष द्यायला हवे. स्त्रीचा आहार जितका चांगला असेल तेवढे बाळाचे आरोग्य चांगले राहील. कधी कधी चुकीचा आहार घेतल्याने किंवा चुकीचा पदार्थ खाल्ल्याने सुद्धा बाळामध्ये जन्मदोष निर्माण होतो. तर या काही गोष्टींची काळजी घेऊन गरोदर स्त्री आपल्या बाळाला जन्मदोषापासून वाचवू शकते आणि त्याला चांगले आयुष्य देऊ शकते.
(वाचा :- आई बनण्यासाठी मोठ मोठ्या अभिनेत्रींनी केलंय एग फ्रीजिंग! जाणून घ्या तुम्ही कधी करू शकता?)