म. टा. प्रतिनिधी, नगर
सीना नदी पात्रातील अतिक्रमणे हटविण्याची मोहिम सुरू झाल्यापासून अनेक लोकांनी हातभार लावल्यामुळे महापालिकेची सुमारे दीड कोटी रूपयांचा बचत झाली आहे. पाच पैशाचीही अपेक्षा न ठेवता एका सामाजिक संस्थेने चार पोकलेन मशीन्स १५ दिवस दिले. अनेक शेतकऱ्यांनी नदीच्या सपाटीकरणाला हातभार लावतांना स्वखर्चाने ट्रक लाऊन हजारो ब्रास माती वाहून नेत पालिकेचे लाखो रूपयेही वाचविले.
२८ मेपासून सीना नदी अतिक्रमण मुक्तीची मोहीम महापालिकेने हाती घेतली आहे. सलग २० दिवस काम केल्यावर रविवारी सुट्टी घेण्यात आली. सोमवारपासून (१८ जून) पुन्हा या कामास सुरुवात झाली आहे. पण पोकलेन मशीन्सची संख्या पुरेशी नसल्याने कामाची गती मंदावली आहे. अतिक्रमण मुक्तीची मोहीम सुरू झाली तेव्हा जलयुक्त शिवार योजनेच्या कामासाठी जिल्हा प्रशासनाद्वारे घेण्यात आलेल्या दोन पोकलेन मशीन उपलब्ध होत्या नगरमधील एका प्रसिद्ध सामाजिक संस्थेने नावाची प्रसिद्धी न करण्य़ाच्या अटीवर दिलेले चार पोकलेन मशीन्स १५ दिवस काम केल्यानंतर पुन्हा काढून घेतले आहेत. त्यामुळे आता केवळ दोनच पोकलेन मशीनद्वारे नदी पात्र सपाटीकरणाचे काम सोमवारपासून पुन्हा सुरू करण्यात आले आहे. सामाजिक संस्थेने दिलेल्या पोकलेन मशीनमध्ये मनपाद्वारे डिझेल टाकून पात्रातील मातीचे भराव, झाडीझुडुपे, गाळपेरातील शेती क्षेत्र, ऊस-पडवळ-मका व अन्य पिके, पक्की बांधकामे काढली गेली. पण मागील पाच दिवसांपूर्वी संबंधित सामाजिक संस्थेने त्यांच्या मशिन्स काढून घेतल्या आहेत. असे असलेतरी या सामाजिक संस्थेमुळे महापालिकेची लाखो रूपयांची बचत झाली आहे.
राहुल द्विवेदीची मोलाची कामगिरी...
पोकलेन व अन्य शासकीय मशिनरीसह ३५ पेक्षा जास्त ट्रक व डंपर या मोहिमेसाठी जिल्हाधिकारी राहुल द्विवेदी यांनी उपलब्ध करून दिले होते. या मशिनरी व ट्रकसाठी मनपाने फक्त डिझेल पुरवले. मागील २० दिवसात तब्बल ९०० तास या यंत्रणेने माती उपसण्याचे काम केले. शासकीय ट्रक व डंपरसह काही शेतकऱ्यांनीही स्वतः ट्रक लावून माती वाहून नेऊन सुमारे १० हजारावर ब्रास माती काढली गेली आहे. मनपाला या यंत्रणेसाठी फक्त साडेबारा लाखांचा डिझेल खर्च आला आहे. पोकलेन मशीनद्वारे एक तासभर काम करण्यासाठी तीन हजार रुपये घेतले जातात. नऊशे तासांच्या हिशेबाने २७ लाख रूपयांचे अधिकृत काम नोंदवले गेले आहे. मात्र, मनपाच्या यंत्रणेने उभे राहून हे काम केल्याने ते गतिमान व अधिक झाले आहे. मनपाने खासगी ठेकेदारांमार्फत हे काम केले असते तर 'लाभा'चा विचार करून त्यासाठी सुमारे दोन कोटींचे अंदाजपत्रक झाले असते. ठेकेदाराचे कामही पुरेशा क्षमतेने झाले नसते, असे मनपाच्या सूत्रांकडून सांगितले जाते. द्विवेदींमुळे मनपाचे सुमारे एक ते दीड कोटी वाचल्याचेही आवर्जून स्पष्ट केले जात आहे. स्टेशन रोडवरील लोखंडी पुलाखाली असलेल्या अमरधामजवळ एकाने नदी पात्रात मातीचे भराव टाकून तेथे उद्यान करण्याचे ठरवले होते. नदी पात्रातील हे अतिक्रमण काढण्यासाठी दोन लाखांचा खर्च करण्यास उपलब्ध नसल्याने मागच्या वर्षीपासून रखडलेले हे काम आताच्या सीना नदी मुक्ती मोहिमेमुळे मार्गी लागले आहे.
अडथळे कमी
नगर शहरातून वाहणाऱ्या सीना नदी पात्रातील गाळपेर जमिनीत शेतीसह पक्क्या बांधकामांची अतिक्रमणे होती. त्यामुळे यापैकी कोणाला नोटीस दिली असती तर त्याविरोधात न्यायालयात जाणे संबंधितांना सोपे झाले असते. त्यामुळेच अतिक्रमणधारकांना सार्वजनिक स्वरुपातील नोटीस दिली गेली. परिणामी, सीना नदी पात्र अतिक्रमण मोहिमेत फारसे अडथळे आले नाहीत. या पार्श्वभूमीवर आता पात्रात रोवलेल्या हद्दीच्या खुणा कोणी जाणूनबुजून हलवल्या असतील तर त्याची तपासणी करून संबंधितांविरुद्ध कायदेशीर कारवाई करण्याचेही निय़ोजन असल्याचे सांगितले जाते.
'मटा' भूमिका
नदीपात्राचे सुशोभिकरण गरजेचे
सीना नदीपात्राची शहर हद्दीतील रुंदी सुमारे दीडशे ते दोनशे मीटर असल्याचे सीना अतिक्रमण मुक्ती मोहिमेतून स्पष्ट झाले आहे. त्यामुळे आता पुन्हा पात्रात अतिक्रमणे होऊ नयेत म्हणून नदीच्या गाळपेर भागात कोणतेही बांधकाम नसलेले फक्त वृक्षारोपण करून सुशोभिकरण करणे गरजेचे आहे. अमृत प्रकल्पातील भुयारी गटार योजनेद्वारे सांडपाणी व गटारीचे पाणी वाहून नेण्यासाठी सीना नदीपात्रात पाइपलाइन टाकली जाणार आहे. त्यामुळे नदीपात्रात घाण पाणी येणे बंद होणार आहे. या पार्श्वभूमीवर नदीच्या कडेला वृक्ष लागवड तसेच पाथवे केला गेला तर नगरकरांसाठी सीना नदीच्या कडेने फिरणे आरोग्यदायी ठरणार आहे.