औरंगाबाद:
अवघ्या ३५ व्या वर्षी पक्षाघाताचा सौम्य झटका आला आणि एमआरआय तपासणी करता-करता याच झटक्याने तीव्र स्वरुप धारण करीत एक बाजू पूर्णपणे लुळी पडली. सुदैवाने मेंदुचे नुकसान न झाल्याने तात्काळ मेंदुची अँजिओप्लास्टी करण्यात आली व फुग्याने रक्तवाहिनी मोकळी करुन रक्तप्रवाह सुरळीत करण्यात आला. फुग्यानेच रक्तप्रवाह सुरळीत झाल्याने स्टेंटची गरज पडली नाही. त्यानंतर रुग्ण चार तासांत उठून बसला, दुसऱ्या दिवशी चालू लागला आणि तिसऱ्या दिवशी त्याला आयसीयुतून वॉर्डात हलवण्यात आले. काही दिवसांत हा तरुण कामावरदेखील रुजू झाला; परंतु स्वत: प्रयोगशाळा तंत्रज्ञ असूनही त्याने स्वत:च्या उच्चरक्तदाबाकडे दुर्लक्ष केल्याचे आणि महिन्यापासून गोळी घेतली नसल्याचेही समोर आले.
हा प्रयोगशाळा तंत्रज्ञ शहरातील असून, त्याला 'स्ट्रोक'ची कोणतीही 'फॅमिली हिस्ट्री' नाही. मात्र काही वर्षांपासून त्याला उच्च रक्तदाबाचा त्रास होता व हा तंत्रज्ञ आपल्या रक्तदाबाकडे सातत्याने दुर्लक्ष करीत होता. त्याला त्याचा रक्तदाब नियंत्रणात ठेवण्यासाठी डॉक्टरांनी रोज एक गोळी घ्यायला सांगितली होती. मात्र तो ती गोळी नियमितपणे घेत नव्हता आणि मागच्या एक ते दीड महिन्यापासून तर त्याने त्याच्याच मनाने गोळी बंद करुन टाकली होती. दरम्यान, मागच्या आठवड्यात त्याच्या डोक्यात मुंग्या येऊ लागल्या, हाता-पायात विचित्र कमकुवतपणा जाणवू लागला. त्याकडेही त्याने अनेक दिवस दुर्लक्ष केले. मात्र त्रास वाढल्यानंतर काहीतरी बिघडल्याचे त्याच्या लक्षात आले व त्याने मेंदुविकारतज्ज्ञ डॉ. अब्दुल माजिद यांच्याकडे धाव घेतली. सर्व लक्षणे सौम्य पक्षाघातासारखी (स्ट्रोक) दिसून येत होती व त्यामुळेच तातडीने एमआरआय तपासणी करण्याचा निर्णय घेण्यात आला. मात्र तपासणी होईस्तोवर सौम्य स्ट्रोक तीव्र झाला आणि त्याची डावी बाजू पूर्णपणे लुळी पडली. बघता-बघता तरुण बोबडा बोलू लागला आणि त्याला अचानक काही कळेनासे झाले. तपासणीत मेंदुचे नुकसान न झाल्याचेही स्पष्ट झाल्यामुळे त्याला मेंदुच्या अँजिओप्लास्टीसाठी एमजीएम रुग्णालयात हलवण्यात आले. 'एमजीएम'चे इंटरव्हेन्श्नल रेडिओलॉजिस्ट डॉ. शिवाजी पोले यांनी केलेल्या मेंदुच्या अँजिओग्राफीत मेंदुतील उजव्या बाजुची रक्तवाहिनी ९० टक्के ब्लॉक असल्याचे निष्पन्न झाले आणि अँजिओप्लास्टीत फुग्याने ब्लॉक झालेली रक्तवाहिनी मोकळी करण्यात यश मिळाले. क्षर्णार्धात रक्तपुरवठा सुरळीत झाला आणि 'स्टेंट' टाकण्याची गरज पडली नाही. त्यानंतर अवघ्या दोन-चार तासांत रुग्ण उठून बसला आणि दुसऱ्या दिवशी चालू लागला आणि तिसऱ्या दिवशी त्याला वॉर्डात हलवण्यात आले. त्यानंतर संबंधित तरुण ठणठणीत बरा होऊन कामावरही रुजू झाला.
अटॅकने मेंदू होतो ३६ वर्षांनी वृद्ध
ब्रेन अटॅकने (पक्षाघात) मेंदुचे खूप मोठे नुकसान होते. पक्षाघातात लवकर उपचार न केल्यास प्रत्येक मिनिटाला मेंदुतील लाखो 'न्युरॉन्स' कायमचे मृत पावतात आणि केवळ एका पक्षाघाताच्या अटॅकने मेंदू ३६ वर्षांनी वृद्ध होतो. याचाच अर्थ एखाद्या व्यक्तीला ४० व्या वर्षी पक्षाघाताचा अटॅक आल्यास व उपचार न मिळाल्यास किंवा उशिरा उपचार मिळाल्यास त्याच व्यक्तीचा मेंदू हा ७६ वर्षांच्या व्यक्तीसारखा काम करतो. त्यामुळेच पक्षाघातामध्ये काही तासांत उपचार घेणे उपयुक्त ठरते. त्यातही तासाभरात उपचार झाल्यास सर्वोत्तम रिझल्ट मिळतात. केवळ या कारणामुळे मेंदुच्या उपचारांमध्ये 'गोल्डन आवर ट्रिटमेंट'ला अनन्यसाधारण महत्व आहे, असेही डॉ. माजिद म्हणाले.
वयाच्या ३५ व्या वर्षी स्ट्रोकच्या रुग्णावर मेंदुची अँजिओप्लास्टी केलेली ही माझी पहिली केस आहे. या केसमध्ये बलुनने रक्तवाहिनी मोकळी झाल्याने स्टेंटची गरज पडली नाही.
डॉ. शिवाजी पोले, इंटरव्हेन्श्नल रेडिओलॉजिस्ट
जीवनशैलीमुळे हार्ट किंवा ब्रेन अटॅक विशीपासून दिसून येत आहे. त्यातच रक्तदाबाच्या उपचारांकडे दुर्लक्ष हे मोठे नुकसान करणारे ठरू शकते, हे सत्य स्वीकारले जात नाही.
डॉ. अब्दुल माजिद, मेंदुविकारतज्ज्ञ
अवघ्या ३५ व्या वर्षी पक्षाघाताचा सौम्य झटका आला आणि एमआरआय तपासणी करता-करता याच झटक्याने तीव्र स्वरुप धारण करीत एक बाजू पूर्णपणे लुळी पडली. सुदैवाने मेंदुचे नुकसान न झाल्याने तात्काळ मेंदुची अँजिओप्लास्टी करण्यात आली व फुग्याने रक्तवाहिनी मोकळी करुन रक्तप्रवाह सुरळीत करण्यात आला. फुग्यानेच रक्तप्रवाह सुरळीत झाल्याने स्टेंटची गरज पडली नाही. त्यानंतर रुग्ण चार तासांत उठून बसला, दुसऱ्या दिवशी चालू लागला आणि तिसऱ्या दिवशी त्याला आयसीयुतून वॉर्डात हलवण्यात आले. काही दिवसांत हा तरुण कामावरदेखील रुजू झाला; परंतु स्वत: प्रयोगशाळा तंत्रज्ञ असूनही त्याने स्वत:च्या उच्चरक्तदाबाकडे दुर्लक्ष केल्याचे आणि महिन्यापासून गोळी घेतली नसल्याचेही समोर आले.
हा प्रयोगशाळा तंत्रज्ञ शहरातील असून, त्याला 'स्ट्रोक'ची कोणतीही 'फॅमिली हिस्ट्री' नाही. मात्र काही वर्षांपासून त्याला उच्च रक्तदाबाचा त्रास होता व हा तंत्रज्ञ आपल्या रक्तदाबाकडे सातत्याने दुर्लक्ष करीत होता. त्याला त्याचा रक्तदाब नियंत्रणात ठेवण्यासाठी डॉक्टरांनी रोज एक गोळी घ्यायला सांगितली होती. मात्र तो ती गोळी नियमितपणे घेत नव्हता आणि मागच्या एक ते दीड महिन्यापासून तर त्याने त्याच्याच मनाने गोळी बंद करुन टाकली होती. दरम्यान, मागच्या आठवड्यात त्याच्या डोक्यात मुंग्या येऊ लागल्या, हाता-पायात विचित्र कमकुवतपणा जाणवू लागला. त्याकडेही त्याने अनेक दिवस दुर्लक्ष केले. मात्र त्रास वाढल्यानंतर काहीतरी बिघडल्याचे त्याच्या लक्षात आले व त्याने मेंदुविकारतज्ज्ञ डॉ. अब्दुल माजिद यांच्याकडे धाव घेतली. सर्व लक्षणे सौम्य पक्षाघातासारखी (स्ट्रोक) दिसून येत होती व त्यामुळेच तातडीने एमआरआय तपासणी करण्याचा निर्णय घेण्यात आला. मात्र तपासणी होईस्तोवर सौम्य स्ट्रोक तीव्र झाला आणि त्याची डावी बाजू पूर्णपणे लुळी पडली. बघता-बघता तरुण बोबडा बोलू लागला आणि त्याला अचानक काही कळेनासे झाले. तपासणीत मेंदुचे नुकसान न झाल्याचेही स्पष्ट झाल्यामुळे त्याला मेंदुच्या अँजिओप्लास्टीसाठी एमजीएम रुग्णालयात हलवण्यात आले. 'एमजीएम'चे इंटरव्हेन्श्नल रेडिओलॉजिस्ट डॉ. शिवाजी पोले यांनी केलेल्या मेंदुच्या अँजिओग्राफीत मेंदुतील उजव्या बाजुची रक्तवाहिनी ९० टक्के ब्लॉक असल्याचे निष्पन्न झाले आणि अँजिओप्लास्टीत फुग्याने ब्लॉक झालेली रक्तवाहिनी मोकळी करण्यात यश मिळाले. क्षर्णार्धात रक्तपुरवठा सुरळीत झाला आणि 'स्टेंट' टाकण्याची गरज पडली नाही. त्यानंतर अवघ्या दोन-चार तासांत रुग्ण उठून बसला आणि दुसऱ्या दिवशी चालू लागला आणि तिसऱ्या दिवशी त्याला वॉर्डात हलवण्यात आले. त्यानंतर संबंधित तरुण ठणठणीत बरा होऊन कामावरही रुजू झाला.
अटॅकने मेंदू होतो ३६ वर्षांनी वृद्ध
ब्रेन अटॅकने (पक्षाघात) मेंदुचे खूप मोठे नुकसान होते. पक्षाघातात लवकर उपचार न केल्यास प्रत्येक मिनिटाला मेंदुतील लाखो 'न्युरॉन्स' कायमचे मृत पावतात आणि केवळ एका पक्षाघाताच्या अटॅकने मेंदू ३६ वर्षांनी वृद्ध होतो. याचाच अर्थ एखाद्या व्यक्तीला ४० व्या वर्षी पक्षाघाताचा अटॅक आल्यास व उपचार न मिळाल्यास किंवा उशिरा उपचार मिळाल्यास त्याच व्यक्तीचा मेंदू हा ७६ वर्षांच्या व्यक्तीसारखा काम करतो. त्यामुळेच पक्षाघातामध्ये काही तासांत उपचार घेणे उपयुक्त ठरते. त्यातही तासाभरात उपचार झाल्यास सर्वोत्तम रिझल्ट मिळतात. केवळ या कारणामुळे मेंदुच्या उपचारांमध्ये 'गोल्डन आवर ट्रिटमेंट'ला अनन्यसाधारण महत्व आहे, असेही डॉ. माजिद म्हणाले.
वयाच्या ३५ व्या वर्षी स्ट्रोकच्या रुग्णावर मेंदुची अँजिओप्लास्टी केलेली ही माझी पहिली केस आहे. या केसमध्ये बलुनने रक्तवाहिनी मोकळी झाल्याने स्टेंटची गरज पडली नाही.
डॉ. शिवाजी पोले, इंटरव्हेन्श्नल रेडिओलॉजिस्ट
जीवनशैलीमुळे हार्ट किंवा ब्रेन अटॅक विशीपासून दिसून येत आहे. त्यातच रक्तदाबाच्या उपचारांकडे दुर्लक्ष हे मोठे नुकसान करणारे ठरू शकते, हे सत्य स्वीकारले जात नाही.
डॉ. अब्दुल माजिद, मेंदुविकारतज्ज्ञ