म. टा. प्रतिनिधी, जालना
आकाशात उंच उंच जाऊन गिरक्या घेत घेत खाली उतरणारे आणि अशाच अनेक कसरती करणारी विमाने नेमके आकाशात कशी उडतात ? याची चित्तथरारक अनुभूती घेताना त्याच्या पाठीशी असलेल्या विमानाच्या तत्वांची चिकित्सा शोधण्याचा प्रयत्न जालन्यातील २० हजार शालेय विद्यार्थ्यांनी केला. या अंगावर रोमांच उभे करणाऱ्या या एरोमॉडलिंग शोचे लिटल विंग ऑफ इंडिया या संस्थेच्या वतीने रोटरी एक्स्पोमध्ये आयोजन करण्यात आले होते.
सुरूवातीला एक थर्मोकोल व फोमची शीट वापरून इलेक्ट्रिकल मोटारीच्या साह्याने ‘ट्रेनर’ नावाचे विमान उड्डानाचे प्रात्यक्षिक झाले. यानंतर थर्माकोलच्या साह्याने बनवलेले ‘ग्लायडर’ आकाशात २५० फुट उंचावरून उडत गेले.
थर्माकोल आणि रबरपासून तयार करण्यात आलेल्या ‘चक् ग्लायडर’ ही विमाने हाताने उडवण्याची मजा विद्यार्थ्यांना खूप छान आनंद देऊन गेली. ही विमाने उडवताना हवेचा दाब आणि दिशा व वेग याचा नेमका काय परिणाम विमानाच्या उडण्यावर होतो याचे शास्त्रीय विश्लेषण विद्यार्थ्यांनी समजून घेतले. रबराच्या पट्टीचा पीळ देताना ऊर्जा कशी साठवली जाते आणि नंतर तो सोडला की तिचे रूपांतर विमानाच्या उडण्यामागील कारण कसे होते याचे भौतिकशास्त्र याविषयीची तत्वे मुलांना समजावून सांगितली गेली.
बाळसा नावाच्या लाकडापासून बनवलेले ‘झेन’ हे विमान यानंतर आकाशात झेपावले या विमानाची बांधणी अतिशय कडक मात्र वजनाला अत्यंत हलक्या लाकडापासून केलेली आहे. याचे आणखी एक वैशिष्ट्य म्हणजे विमानाच्या सगळ्या बाजूने एक ट्रान्सफर शीट बसवलेली असल्याने प्रत्यक्ष विमानाच्या आतिल प्रत्येक भाग बाहेरून दिसतात. यातून विमानाच्या आत कोणते भाग असतात आणि ते नेमके कसे एकमेकांना जोडलेले असतात हे बाहेरून दिसतात.
यानंतर थर्माकोल पासून बनवलेली एक तबकडी उडण्याचे प्रात्यक्षिकाची मजा मुलांनी लुटली. सात सीसी पॉवर क्षमतेचे एक छोटेसे इंजिन या उडत्या तबकडीला बसवलेले होते आणि रोटरी क्लबचा लोगो लावलेला होता.
तीन फायटर विमाने उंच उंच जाऊन गिरक्या घेत सरळ रेषेत जमिनीवर झेपावत आली क्षणभर असा भास झाला की या विमानात खूप मोठा बिघाड झाल्याने ते आता एका क्षणात जमिनीवर कोसळणार आणि हा विचार मनात आला त्याच क्षणी जमिनीपासून अगदी थोड्या अंतरावर आलेल्या त्या विमानाने उलटी आकाशात झेप घेतली. युध्दभूमीवर शत्रूच्या छावण्यावर अगदी जवळून बॉम्ब फेकण्याचे हे प्रात्याक्षिक बघून विद्यार्थ्यांच्या डोळ्यात एक वेगळाच आत्मविश्वास झळकताना दिसला. लिटल विंग ऑफ इंडिया या ग्रुपचे समन्वयक सदानंद काळे लहाणपाणापासून विमान उड्डानाचे प्रयोग करतात. योगेंद्र जहागीरदार, अक्षय काळे व अर्थव काळे या विद्यार्थ्यांनी फायटर विमाने उडवली.
शालेय विद्यार्थ्यांना विमानाच्या उडण्यामागील शास्त्र समजले पाहिजे. याच अनुषंगाने आपणही एक चांगला वैमानिक होण्याची इच्छा या विद्यार्थ्यांना व्हावी याकरिता या एरोमॉडलिंग शो चे आयोजन करण्यात आले होते.
सुनिलभाई रायठ्ठठा, रोटरी एक्स्पो समन्वयक, जालना
आकाशात उंच उंच जाऊन गिरक्या घेत घेत खाली उतरणारे आणि अशाच अनेक कसरती करणारी विमाने नेमके आकाशात कशी उडतात ? याची चित्तथरारक अनुभूती घेताना त्याच्या पाठीशी असलेल्या विमानाच्या तत्वांची चिकित्सा शोधण्याचा प्रयत्न जालन्यातील २० हजार शालेय विद्यार्थ्यांनी केला. या अंगावर रोमांच उभे करणाऱ्या या एरोमॉडलिंग शोचे लिटल विंग ऑफ इंडिया या संस्थेच्या वतीने रोटरी एक्स्पोमध्ये आयोजन करण्यात आले होते.
सुरूवातीला एक थर्मोकोल व फोमची शीट वापरून इलेक्ट्रिकल मोटारीच्या साह्याने ‘ट्रेनर’ नावाचे विमान उड्डानाचे प्रात्यक्षिक झाले. यानंतर थर्माकोलच्या साह्याने बनवलेले ‘ग्लायडर’ आकाशात २५० फुट उंचावरून उडत गेले.
थर्माकोल आणि रबरपासून तयार करण्यात आलेल्या ‘चक् ग्लायडर’ ही विमाने हाताने उडवण्याची मजा विद्यार्थ्यांना खूप छान आनंद देऊन गेली. ही विमाने उडवताना हवेचा दाब आणि दिशा व वेग याचा नेमका काय परिणाम विमानाच्या उडण्यावर होतो याचे शास्त्रीय विश्लेषण विद्यार्थ्यांनी समजून घेतले. रबराच्या पट्टीचा पीळ देताना ऊर्जा कशी साठवली जाते आणि नंतर तो सोडला की तिचे रूपांतर विमानाच्या उडण्यामागील कारण कसे होते याचे भौतिकशास्त्र याविषयीची तत्वे मुलांना समजावून सांगितली गेली.
बाळसा नावाच्या लाकडापासून बनवलेले ‘झेन’ हे विमान यानंतर आकाशात झेपावले या विमानाची बांधणी अतिशय कडक मात्र वजनाला अत्यंत हलक्या लाकडापासून केलेली आहे. याचे आणखी एक वैशिष्ट्य म्हणजे विमानाच्या सगळ्या बाजूने एक ट्रान्सफर शीट बसवलेली असल्याने प्रत्यक्ष विमानाच्या आतिल प्रत्येक भाग बाहेरून दिसतात. यातून विमानाच्या आत कोणते भाग असतात आणि ते नेमके कसे एकमेकांना जोडलेले असतात हे बाहेरून दिसतात.
यानंतर थर्माकोल पासून बनवलेली एक तबकडी उडण्याचे प्रात्यक्षिकाची मजा मुलांनी लुटली. सात सीसी पॉवर क्षमतेचे एक छोटेसे इंजिन या उडत्या तबकडीला बसवलेले होते आणि रोटरी क्लबचा लोगो लावलेला होता.
तीन फायटर विमाने उंच उंच जाऊन गिरक्या घेत सरळ रेषेत जमिनीवर झेपावत आली क्षणभर असा भास झाला की या विमानात खूप मोठा बिघाड झाल्याने ते आता एका क्षणात जमिनीवर कोसळणार आणि हा विचार मनात आला त्याच क्षणी जमिनीपासून अगदी थोड्या अंतरावर आलेल्या त्या विमानाने उलटी आकाशात झेप घेतली. युध्दभूमीवर शत्रूच्या छावण्यावर अगदी जवळून बॉम्ब फेकण्याचे हे प्रात्याक्षिक बघून विद्यार्थ्यांच्या डोळ्यात एक वेगळाच आत्मविश्वास झळकताना दिसला. लिटल विंग ऑफ इंडिया या ग्रुपचे समन्वयक सदानंद काळे लहाणपाणापासून विमान उड्डानाचे प्रयोग करतात. योगेंद्र जहागीरदार, अक्षय काळे व अर्थव काळे या विद्यार्थ्यांनी फायटर विमाने उडवली.
शालेय विद्यार्थ्यांना विमानाच्या उडण्यामागील शास्त्र समजले पाहिजे. याच अनुषंगाने आपणही एक चांगला वैमानिक होण्याची इच्छा या विद्यार्थ्यांना व्हावी याकरिता या एरोमॉडलिंग शो चे आयोजन करण्यात आले होते.
सुनिलभाई रायठ्ठठा, रोटरी एक्स्पो समन्वयक, जालना