भगवान शेवडे, वारणानगर
छत्रपती शिवाजी महाराज आणि छत्रपती संभाजीराजे यांची ज्या गावात ऐतिहासिक भेट झाली त्या माले या गावाने आजही या आठवणींनाचा ठेवा भवानी मंदिराच्या रूपाने जपला आहे. दक्षिण दिग्विजयानंतर छत्रपती शिवाजी महाराजांची भेट झालेले हे मंदिर आजही या सुवर्णक्षणांच्या पाऊलखुणा जपत आहे.
माले गावात गावच्या पूर्वेला असणाऱ्या ओढ्याच्या बाजूला असणारे छोटेखानी भवानीचे मंदिर आज अडगळीत असले तरी सुस्थितीत आहे. याच मंदिरात शिवाजी महाराज आणि संभाजी महाराज यांची भेट झाली आणि इतिहासाला कलाटणी मिळाली. यावेळी संभाजी महाराजांच्या हस्ते भवानी देवीची आरतीही करण्यात आल्याचे उल्लेख इतिहासात येतात. या भावनिक प्रसंगाचे आणि दोघांच्या भेटीचे ठिकाण असणारे भवानी मंदिर सक्षीदार असल्याचा मालेकरांना अभिमान आहे.
छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या दरबारातील मानकऱ्यांशी संभाजी महाराजांचे मतभेद होऊ लागले. अण्णाजी दत्तो आणि इतर मंत्री संभाजीराजांच्या विरोधात गेले, त्याचीच परिणिती म्हणजे संभाजीराजेंना दक्षिण हिंदुस्थानच्या मोहिमेवर जाता आले नाही. शिवाजी महाराजांच्या अनुपस्थितीत संभाजीराजांचे हुकूम पाळण्यास अष्टप्रधानमंडळाने नकार दिला. त्यामुळे शिवाजी महाराजांना कोकणातील शृंगारपूरचे सुभेदार म्हणून संभाजीराजांना पाठवावे लागले. या घटनेमुळे आणि प्रचंड अस्वस्थ होऊन संभाजीराजे औरंगजेबाचा सरदार दिलेरखानाच्या छावणीत गेले. संभाजीराजांचे स्वराज्य सोडून जाणे शिवाजी महाराजांना जिव्हारी लागले होते. मात्र, काही काळानंतर संभाजीराजे पुन्हा स्वराज्यात दाखल झाले. शिवाजी महाराजांनी काही विश्वासू मावळ्यांना घेऊन संभाजी महाराजांची गुप्तपणे पन्हाळगडावर जाऊन भेट घेण्याचा निर्णय घेतला. मात्र शिवाजी महाराजांनी पन्हाळगडाऐवजी गडाच्या पायथ्याला असणाऱ्या भवानी देवीच्या मंदिरात संभाजी महाराजांना बोलावून घेऊन भवानी देवीची आरती करून गळाभेट घेतली. स्वराज्यातील घडामोडींची खलबते केली, त्यांनतर पन्हाळगडावर केलेल्या दोघांच्या वास्तव्याच्या नोंदी आजही आहेत. छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या आणि संभाजीराजेंच्या या ऐतिहासिक भेटीच्या पाऊलखुणा भवानी मंदिराच्या रूपाने आजही जिंवत असल्याचा माले गावकऱ्यांना अभिमान आहे.
पन्हाळा तालुक्यातील हे छोटे गाव स्वराज्याच्या इतिहासातील एक सुवर्णपर्व अनुभवत आहे. ही भेट जशी संभाजीराजांना आणि त्यांच्या पश्चात तमाम मराठीजणांना स्वराज्यरक्षणाची प्रेरणा देणारी होती. या भेटीचा इतिहास गावकऱ्यांसह परिसरातील शिवभक्तांना इतिहास जतन करण्याची प्रेरणा देणारा आहे.