कोल्हापूर : शहरात गेल्या आठवड्यात मटका बुकीच्या अड्ड्यावर वरिष्ठ पोलिस अधिकाऱ्यांनी केलेल्या कारवाईनंतरही अवैध धंदे बंद झालेले नाहीत. पोलिसांच्या नाकावर टिच्चून आजही मटका अड्डे सुरू आहेत, तर गुटख्याचीही विक्री रोखण्यात यंत्रणेला यश आलेले नाही. वरिष्ठ अधिकाऱ्यांच्या कारवाईनंतरही अवैध धंदे सुरूच असल्याने, कारवाईवरच शंका उपस्थित केली जात आहे. अवैध धंदेवाल्यांशी काही पोलिसांचेच साटेलोटे असल्याने कारवाई केवळ फार्स ठरत आहे.
कोल्हापूर आणि सांगली जिल्ह्यात गेल्या आठवड्यात अवैध धंदे रोखण्यासाठी पोलिस प्रशासन आणि केंद्रीय उत्पादन शुल्क विभागाने मोठ्या दोन कारवाया केल्या. कोल्हापुरातील कारवाईत अप्पर पोलिस अधीक्षक सुहेल शर्मा यांच्या पथकाने मटका बुकीच्या अड्ड्यावरच छापा टाकून पाच लाखांच्या रोख रकमेसह मुद्देमाल जप्त केला. कारवाईत पोलिसांनी १२ संशयितांना अटक केली. दहा पोती मटक्याच्या चिठ्ठ्या सापडल्या. या कारवाईची शहरात जोरदार चर्चा झाली. मात्र अवैध धंदे बंद होण्यास याचा काहीच उपयोग झाला नाही ही वस्तूस्थिती आहे. आजही मटका अड्डे सुरूच आहेत. पेठांसह लक्ष्मीपुरी, जवाहरनगर, संभाजीनगर, वाशी नाका, गांधीनगर आदी परिसरात खुलेआम बुकी फिरताना दिसतात. कारवाईनंतर हे अड्डे बंद होणे अपेक्षित होते. मात्र बुकींसह यंत्रणेवर काहीच फरक पडल्याचे जाणवत नाही. अटकेतील १४ संशयित बुकी जामिनावर बाहेर येताच त्यांचे मूळ उद्योग पुन्हा सुरू झाले आहेत. पोलिसांच्या कारवाईनंतर मटका अड्डे बंद होण्याऐवजी केवळ हफ्त्यात वाढ झाल्याचे बोलले जात आहे.
केंद्रीय उत्पादन शुल्क विभागाने सांगली जिल्ह्यातील आरग येथे छापा टाकून गुटखा तयार करणारा कारखानाच सील केला होता. कारवाईत सव्वादोन कोटी रुपयांचा गुटख्याचा कच्चा माल आणि यासाठी वापरली जाणारी सामग्री पोलिसांनी जप्त केली होती. बंदीच्या काळातही किती मोठ्या प्रमाणात गुटखा तयार होतो ते या छाप्यातून स्पष्ट झाले होते. या कारवाईचा गुटखा विक्रीवर मात्र कोणताच परिणाम झालेला दिसत नाही. पान टपऱ्या, छोटी हॉटेल्स, किराणा मालाची छोटी दुकाने यातून गुटखा विक्री सुरूच आहे. पोलिसांकडून किंवा अन्न औषध प्रशासनाकडून कारवाई होईल याची भीतीही विक्रेत्यांच्या मनात नाही. सांगलीतील कारवाईनंतर कर्नाटकातून जिल्ह्यात होणारी गुटख्याची तस्करी रोखण्यासाठी पोलिसांसह अन्न व औषध प्रशासन विभागाने कारवाई करण्याची गरज होती. हातकणंगले, इचलकरंजी परिसरात यापूर्वी गुटखा निर्मितीचे कारखाने सुरू असल्याचे स्पष्ट झाले होते, त्यानुसार पुन्हा कारवाया करणे गरजेचे आहे. यातील काहीच हालचाली प्रशासनाकडून होत नसल्याने अवैध धंदे तेजीत आहेत.
सूत्रधार मोकाटच
शहरातील मटका अड्ड्यांचे सूत्रधार पोलिसांच्या रडारवर अजूनही आलेले नाहीत. बुकींकडे जमा होणारी मटक्याची रक्कम पुढे कोणाकडे जाते? ती घेणारे कोण आहेत? त्यांचे उद्योग कुठे सुरू असतात? याचा माग काढणे पोलिसांना अवघड नाही. मात्र मुळाशी जाण्याची मानसिकताच नसल्याने केवळ प्राथमिक कारवाई करून सूत्रधारांना मोकाट सोडले जाते.
रेल्वेतही मिळतो गुटखा
राजर्षी छत्रपती शाहू महाराज टर्मिनस रेल्वे स्थानकातही गुटखा विक्री सुरू आहे. कोल्हापूर-मिरज रेल्वे प्रवासात गांधीनगर स्टेशनवर पाण्याच्या बाटल्याविकण्यासाठी काही तरुण रेल्वेत चढतात. मिरजला पोहोचेपर्यंत प्रत्येक डब्यात जाऊन ते गुटख्याची विक्री करतात. त्यांच्याकडे मागणीनुसार मावाही मिळतो. हे तरुण पुन्हा दुसऱ्या रेल्वेतून गुटख्याची विक्री करीत गांधीनगरला परततात.
कोल्हापूर आणि सांगली जिल्ह्यात गेल्या आठवड्यात अवैध धंदे रोखण्यासाठी पोलिस प्रशासन आणि केंद्रीय उत्पादन शुल्क विभागाने मोठ्या दोन कारवाया केल्या. कोल्हापुरातील कारवाईत अप्पर पोलिस अधीक्षक सुहेल शर्मा यांच्या पथकाने मटका बुकीच्या अड्ड्यावरच छापा टाकून पाच लाखांच्या रोख रकमेसह मुद्देमाल जप्त केला. कारवाईत पोलिसांनी १२ संशयितांना अटक केली. दहा पोती मटक्याच्या चिठ्ठ्या सापडल्या. या कारवाईची शहरात जोरदार चर्चा झाली. मात्र अवैध धंदे बंद होण्यास याचा काहीच उपयोग झाला नाही ही वस्तूस्थिती आहे. आजही मटका अड्डे सुरूच आहेत. पेठांसह लक्ष्मीपुरी, जवाहरनगर, संभाजीनगर, वाशी नाका, गांधीनगर आदी परिसरात खुलेआम बुकी फिरताना दिसतात. कारवाईनंतर हे अड्डे बंद होणे अपेक्षित होते. मात्र बुकींसह यंत्रणेवर काहीच फरक पडल्याचे जाणवत नाही. अटकेतील १४ संशयित बुकी जामिनावर बाहेर येताच त्यांचे मूळ उद्योग पुन्हा सुरू झाले आहेत. पोलिसांच्या कारवाईनंतर मटका अड्डे बंद होण्याऐवजी केवळ हफ्त्यात वाढ झाल्याचे बोलले जात आहे.
केंद्रीय उत्पादन शुल्क विभागाने सांगली जिल्ह्यातील आरग येथे छापा टाकून गुटखा तयार करणारा कारखानाच सील केला होता. कारवाईत सव्वादोन कोटी रुपयांचा गुटख्याचा कच्चा माल आणि यासाठी वापरली जाणारी सामग्री पोलिसांनी जप्त केली होती. बंदीच्या काळातही किती मोठ्या प्रमाणात गुटखा तयार होतो ते या छाप्यातून स्पष्ट झाले होते. या कारवाईचा गुटखा विक्रीवर मात्र कोणताच परिणाम झालेला दिसत नाही. पान टपऱ्या, छोटी हॉटेल्स, किराणा मालाची छोटी दुकाने यातून गुटखा विक्री सुरूच आहे. पोलिसांकडून किंवा अन्न औषध प्रशासनाकडून कारवाई होईल याची भीतीही विक्रेत्यांच्या मनात नाही. सांगलीतील कारवाईनंतर कर्नाटकातून जिल्ह्यात होणारी गुटख्याची तस्करी रोखण्यासाठी पोलिसांसह अन्न व औषध प्रशासन विभागाने कारवाई करण्याची गरज होती. हातकणंगले, इचलकरंजी परिसरात यापूर्वी गुटखा निर्मितीचे कारखाने सुरू असल्याचे स्पष्ट झाले होते, त्यानुसार पुन्हा कारवाया करणे गरजेचे आहे. यातील काहीच हालचाली प्रशासनाकडून होत नसल्याने अवैध धंदे तेजीत आहेत.
सूत्रधार मोकाटच
शहरातील मटका अड्ड्यांचे सूत्रधार पोलिसांच्या रडारवर अजूनही आलेले नाहीत. बुकींकडे जमा होणारी मटक्याची रक्कम पुढे कोणाकडे जाते? ती घेणारे कोण आहेत? त्यांचे उद्योग कुठे सुरू असतात? याचा माग काढणे पोलिसांना अवघड नाही. मात्र मुळाशी जाण्याची मानसिकताच नसल्याने केवळ प्राथमिक कारवाई करून सूत्रधारांना मोकाट सोडले जाते.
रेल्वेतही मिळतो गुटखा
राजर्षी छत्रपती शाहू महाराज टर्मिनस रेल्वे स्थानकातही गुटखा विक्री सुरू आहे. कोल्हापूर-मिरज रेल्वे प्रवासात गांधीनगर स्टेशनवर पाण्याच्या बाटल्याविकण्यासाठी काही तरुण रेल्वेत चढतात. मिरजला पोहोचेपर्यंत प्रत्येक डब्यात जाऊन ते गुटख्याची विक्री करतात. त्यांच्याकडे मागणीनुसार मावाही मिळतो. हे तरुण पुन्हा दुसऱ्या रेल्वेतून गुटख्याची विक्री करीत गांधीनगरला परततात.