नवरात्रोत्सवात दोन लाख लाडू

दोन शिफ्टमध्ये कळंबा कारागृहात १०० कैद्यांकडून लाडू प्रसादाचे काम

कोल्हापूर टाइम्स टीम

करवीर निवासिनी अंबाबाई देवीच्या दर्शनाला येणाऱ्या भाविकांसाठी गेल्या वर्षभरापासून कळंबा कारागृहातील कैदी लाडू प्रसाद तयार करतात. यंदा नवरात्रोत्सवासाठी दोन लाख लाडू तयार केले जाणार आहेत. रोज किमान २० हजार लाडू पश्चिम महाराष्ट्र देवस्थान व्यवस्थापन समितीकडे सोपवले जात आहेत. कारागृहातील १०० कैदी रोज दोन शिफ्टमध्ये काम करून भाविकांसाठी लाडू प्रसाद तयार करीत आहेत.

अंबाबाई देवीच्या लाडू प्रसादाची निर्मिती कारागृहातील कैद्यांकडून करून घेण्याचा निर्णय वर्षभरापूर्वी तत्कालीन जिल्हाधिकारी डॉ. अमित सैनी आणि कारागृह अधीक्षक शरद शेळके यांनी घेतला होता. या निर्णयाला काही संघटनांनी विरोधही दर्शवला, मात्र नागरिकांच्या मनातील कारागृहाची प्रतिमा बदलून टाकणारा हा निर्णय कैद्यांची मानसिकता बदलण्यासाठीही तितकाच उपयुक्त ठरला आहे. १४ जुलै, २०१६ पासून कळंबा कारागृहातील कैद्यांनी सुमारे एक कोटी रुपये किमतीचे १० लाख लाडू देवस्थान समितीला दिले आहेत. गेल्यावर्षी नवरात्रोत्सवात एक लाख ८० हजार लाडू तयार केले. यंदा भाविकांची गर्दी वाढण्याची शक्यता गृहीत धरून दोन लाख लाडूंची मागणी करण्यात आली आहे. कारागृह प्रशासनाने याचे नियोजन पूर्ण केले असून, पहिल्याच दिवशी २० हजार लाडू देवस्थान समितीकडे सोपवले आहेत. गरजेनुसार लाडूंची संख्या वाढवली जाणार आहे. लाडू तयार करण्यासाठी कारागृहातील १०० कैदी कार्यरत आहेत. यात ७० पुरुष आणि ३० महिला कैद्यांचा समावेश आहे. सीसीटीव्हीसह अधिकाऱ्यांच्या देखरेखीखाली दोन शिफ्टमध्ये हे काम सुरू आहे.

कारागृहात लाडू प्रसाद तयार करण्यासाठी तीन कक्ष तयार आहेत. पहिल्या कक्षात बुंदी तळण्याचे काम केले जाते. दुसऱ्या कक्षात लाडू बांधण्याचे काम केले जाते. विशेष म्हणजे प्रत्येक लाडूचे वजन करूनच तो पॅकिंगसाठी पाठवला जातो. काही काळ सुकवल्यानंतर तिसऱ्या कक्षात लाडूचे पॅकिंग केले जाते. यासाठी लागणारी हरभरा डाळ, रिफाईंड तेल, बेदाने, काजू, वेलची आणि जायफळ याची टेंडरनुसार खरेदी केली जाते. पावित्र्य राखून कैद्यांकडून लाडू प्रसादाची निर्मिती केली जाते. स्वच्छतेच्या बाबतीतही कैदी स्वतःच खबरदारी घेतात. भक्तीगीते ऐकत आणि गुणगुणत लाडू तयार होतात. यातून कैद्यांच्या मानसिकतेतही सकारात्मक बदल झाला आहे, असे कारागृह अधिकाऱ्यांचे निरीक्षण आहे.

अन्न व औषधकडून लाडूची तपासणी

लाडू तयार केल्यानंतर तो तपासणीसाठी अन्न व औषध प्रशासनाकडे पाठवला जातो. स्वच्छता, कच्च्या मालाचा दर्जा आणि चवीच्या निकषांवर अन्न व औषध प्रशासनाकडून अहवाल दिला जातो. यानंतरच लाडू देवस्थान समितीकडे पाठवले जातात. १०० ग्रॅम वजनाच्या लाडूची किंमत नऊ रुपये इतकी आहे. दर्जा संभाळण्यात कारागृह प्रशासन नेहमीच दक्षता घेते, त्यामुळे गेल्या वर्षभरात एकही तक्रार कारागृह किंवा देवस्थान समितीकडे आलेली नाही.

गेल्यावर्षी आम्ही देवस्थान समितीच्या मागणीप्रमाणे लाडू प्रसादाची पूर्तता केली. यंदा दोन लाख लाडूंची मागणी आहे. याचे नियोजन पूर्ण झाले असून, रोज २० हजार लाडू तयार करून पाठवले जातात. मागणीनुसार लाडूंची संख्या वाढवली जाईल.
- शरद शेळके,
कारागृह अधीक्षक