​ बच्चेकंपनीही घेणार पुस्तके दत्तक

द एशियाटिक सोसायटी, मुंबई फर्स्ट यांचा उपक्रम

म. टा. खास प्रतिनिधी, मुंबई

फोर्ट परिसरातील ‘द एशियाटिक सोसायटी’च्या पांढऱ्या पायऱ्या हा सर्वांचाच आकर्षणाचा विषय आहे. आधी या पायऱ्यांशी ओळख होते, मग आतील पुस्तकांचा खजिना उलगडत जातो. अनेकांसाठी तो त्यांच्या कॉलेज लाइफमध्ये किंवा त्यानंतर उलगडतो. मात्र, द एशियाटिक सोसायटी आणि मुंबई फर्स्ट यांच्या संयुक्त विद्यमाने दान उत्सवाच्या माध्यमातून आता शाळकरी वयातच पुस्तकांची ओळख करून देण्यात येत असून, या माध्यमातून यंदाच्या पावसाळ्यात नुकसान झालेल्या पुस्तकांसाठी निधी उभारण्याचाही प्रयत्न होत आहे.

द एशियाटिक सोसायटीचा पुस्तक दत्तक योजना हा उपक्रम गेल्या वीस वर्षांहून अधिक काळ सुरू आहे. या ग्रंथालयात डाण्टेचे १४व्या शतकातील कवितांचे, १६व्या शतकातील महाभारताचे हस्तलिखित आहे. दत्तक योजनेमधून आतापर्यंत अनेक जुन्या, दुर्मिळ पुस्तकांचे जतन करण्यात आले आहे. जतन करण्यासोबतच डिजिटायझेशनसाठीही या निधीचा वापर करण्यात येणार आहे. मंगळवारपासून सुरू झालेल्या दान उत्सवात ८ ऑक्टोबरपर्यंत १०० पुस्तकांचे जतन करण्यासाठी निधी जमा करण्याचा मानस आहे. या पुस्तकांमध्ये वि. का. राजवाडे यांच्या मराठ्यांचा इतिहास या २२ खंडांचा समावेश करण्यात आला आहे. त्याशिवाय १८८३ ते १८९६ या कालावधीत प्रतापचंद्र रॉय यांनी महाभारताचा केलेला अनुवादही आहे. यामध्ये सहभागी होणारे विद्यार्थी, पुस्तकप्रेमी, प्रायोजक हे या निधीसाठी हातभार लावतील. या पुस्तकांच्या पालकांची नावे एशियाटिक तसेच मुंबई फर्स्टच्या नोटीस बोर्डवर झळकणार आहेत.

या उत्सवादरम्यान विद्यार्थ्यांचे प्रत्यक्ष पुस्तकांशी नाते जोडण्यासाठी सांगीतिका, कथाकथन, लेखकाशी गप्पा, मुंबईच्या निसर्गसौंदर्याची ओळख हे उपक्रम होणार आहेत. यामध्ये महत्त्वाचे आकर्षण म्हणजे संपूर्ण ग्रंथालयाचा दौरा. बाहेरून भव्य-दिव्य वाटणाऱ्या या वास्तूमध्ये पुस्तके कशी रचून ठेवतात, संदर्भ कसा शोधतात हा अनुभवसुद्धा विद्यार्थ्यांना घेता येणार आहे. या महोत्सवाच्या माध्यमातून तंत्रज्ञानाशी नाळ जुळलेल्या पिढीला प्रत्यक्ष पुस्तकांशी संवाद साधण्याची संधी उपलब्ध होणार आहे, अशी भावना मुंबई फर्स्टचे कार्यकारी अधिकारी शिशिर जोशी यांनी व्यक्त केली. एशियाटिक सोसायटीचे अध्यक्ष शरद काळे यांनी हा उत्सव सकारात्मक असल्याचे सांगितले. डिजिटायझेशन प्रकल्पासोबत याची घातलेली सांगड यामुळे या जतनीकरणाच्या प्रक्रियेला अधिक चालना मिळत असल्याचेही ते म्हणाले. एशियाटिकमध्ये एक लाखांहून अधिक पुस्तके आहेत. याशिवाय नियतकालिके, हस्तलिखिते, नाणी, नकाशे हेसुद्धा या ग्रंथालयाच्या खजिन्यात आहेत. यातील अनेक पुस्तके आणि हस्तलिखितांचे डिजिटायझेशन अजून प्रलंबित आहे. दान उत्सवात पुढच्या पिढीला यामध्ये सहभागी करून घेतल्याने या प्रक्रियेला अधिक वेग येण्याची आशा आता निर्माण झाली आहे. पुस्तक दत्तक घेण्यासाठी http://mumbaifirst.org/ या वेबसाइटवर अधिक माहिती मिळेल.