रेल्वेची कमाई आणि परतफेड

मुंबई : तिकीट खिडक्यांसमोर उभे राहण्याऐवजी रेल्वेची ऑनलाइन तिकिटे काढणाऱ्यांची संख्या वाढत चालली आहे. त्यातच इंडियन रेल्वे केटरिंग अँड टुरिझम कॉर्पोरेशन (आयआरसीटीसी)च्या वेबसाइटवर ऑनलाइन तिकिटे काढताना अनेकदा तिकिटे आरक्षित न होताही खात्यातून तेवढी रक्कम वळती केली जात असल्याचा अनुभव अनेकांना येतो. ही रक्कम काही दिवसांनी पुन्हा प्रवाशांच्या खात्यात जमा होते. अशा पद्धतीच्या व्यवहाराचा आकडा २०१६-१७ या आर्थिक वर्षात १६ अब्ज ४० कोटी रुपयांवर गेला आहे. २०१५-१६मध्ये हा आकडा १ अब्ज ३९ कोटींवर पोहोचला होता.

आयआरसीटीसीच्या वेबसाइटवरून देशातील कोणत्याही मेल/एक्स्प्रेसचे तिकीट ऑनलाइन पद्धतीने काढण्याची सुविधा आहे. दरवर्षी या वेबसाइटवरील तिकीट व्यवहारांची संख्या वाढत आहे. मात्र, या यंत्रणेत ऑनलाइन तिकीट काढताना अनेकदा तिकीट आरक्षित न होताही बँकांमधील रक्कम आयआरसीटीसीच्या खात्यात जमा होते. याबाबत तिकीट काढणाऱ्या व्यक्तीस कोणतीही माहिती दिली जात नाही. ही त्रुटी अजूनही कायम असल्याने नव्याने अशा तऱ्हेने तिकीट काढणाऱ्या प्रवाशाचा चांगलाच गोंधळ उडतो. तिकीटही मिळाले नाही आणि पैसेही गेले की काय, अशा संभ्रमात अडकतात. ही रक्कम चार दिवसांत कोणत्याही व्याजाविना त्या प्रवाशांच्या खात्यात जमा होते.

याबाबत, २०१५ ते २०१७ आर्थिक वर्षात नेमकी किती तिकिटे आणि आर्थिक व्यवहारांची उलाढाल या पद्धतीने झाल्याची माहिती डोंबिवलीतील राकेश दफ्तरी यांनी आरटीआयमधून मागविली. तेव्हा, आर्थिक व्यवहारांची रक्कम थेट अब्ज रुपयांमध्ये असल्याचे समोर आले.