नव्या शकामध्ये दोन गुढीपाडवे!

छापील पंचांगाचा शतकोत्तर अमृतमहोत्सव

म. टा. प्रतिनिधी, मुंबई

येत्या शुक्रवार, ८ एप्रिलपासून सुरू होणाऱ्या शालिवाहन शक १९३८ या नूतनवर्षी वर्षारंभी आणि वर्षअखेरीस असे दोन गुढीपाडवे येणार असल्याची माहिती पंचांगकर्ते, खगोल अभ्यासक दा.कृ. सोमण यांनी दिली आहे. यावर्षी शुक्रवार, ८ एप्रिल रोजी गुढीपाडवा आला आहे. तर, पुढील वर्षी चैत्र शुक्ल प्रतिपदा क्षय तिथी असल्याने मंगळवार, २८ मार्च २०१७ रोजी सकाळी ८.२७ वाजता फाल्गुन अमावास्या संपल्यावर गुढीपाडवा साजरा करावयाचा आहे.

नव्या शालिवाहन शकवर्षात १४ फेब्रुवारी २०१७ रोजी एकच अंगारकी संकष्ट चतुर्थी येत आहे. सोनेखरेदीसाठी गुरुपुष्य योग मात्र सहा येत आहेत. नूतन वर्षी सोमवारी ९ मे रोजी सायंकाळी ४.४१ पासून सूर्यास्तापर्यंत बुध ग्रहाचे अधिक्रमण भारतातून दिसणार आहे. नूतन शालिवाहन शकवर्षात एकूण पाच ग्रहणे होणार असून, १६ सप्टेंबर २०१६चे छायाकल्प चंद्रग्रहण, १० फेब्रुवारी २०१७ चे छायाकल्प चंद्रग्रहण भारतातून दिसणार आहे. १८ ऑगस्टचे छायाकल्प चंद्रग्रहण, १ सप्टेंबरचे कंकणाकृती सूर्यग्रहण, २६ फेब्रुवारीचे कंकणाकृती सूर्यग्रहण भारतातून दिसणार नाही.

या वर्षी छापील पंचांगाचा शतकोत्तर अमृतमहोत्सव साजरा केला जात आहे. पूर्वी छपाईची कला उपलब्ध नसल्याने पंचांगे ही हस्तलिखित तयार करून त्यातील माहिती तोंडीच सर्वाना करून दिली जात असे. पहिले मराठी छापील पंचांग १६ मार्च १८४१ रोजी गणपत कृष्णाजी पाटील यानी शिलाप्रेसवर छापून प्रसिध्द केले. त्यासाठी त्यानी संपूर्ण पंचांग स्वत:च्या अक्षरात लिहिले होते. त्या पहिल्या छापील पंचांगाचे गणित रखमाजी देवजी मुले यांनी केले होते. छापील पंचांगाच्या शतकोत्तर अमृत महोत्सवानिमित्त आपण या नूतन शकवर्षात ‘पंचांग’ या विषयावर पंच्याहत्तर व्याख्याने देणार असल्याचे दा.कृ. सोमण यांनी सांगितले.