डॉ. दीप्ती पटेल, रुमॅटोलॉजिस्ट
..
सोरायटिक संधिवात (आर्थरायटिस) हा सांध्यांमध्ये होणारा दाह आहे. यामध्ये सांधे सुजतात आणि बऱ्याचदा हे खूप वेदनादायी असते. संधिवाताच्या लक्षणांचा विकास होण्याआधी सोरायटिक संधिवात (आर्थरायटिस) असलेल्या व्यक्तींना सोरायसिस होतो.
या प्रकारच्या संधिवातामध्ये चिन्हे आणि लक्षणे वेगवेगळ्या प्रकारांत वेगवेगळी असतात. या स्थितीत लोकांमधे आढळणारी सर्वसामान्य लक्षणे खालीलप्रमाणे -
- सुजलेले किंवा ताठर सांधे.
- स्नायूंमध्ये वेदना.
- त्वचेवर डाग.
- हाताचे बोट, पायाचे बोट, मनगट, टाच आणि कोपर यामध्येही वेदना.
याची मुख्य कारणे कोणती?
अनुवांशिक घटक, पर्यावरणातील काही हानिकारक घटकांचा परिणाम होऊन सोरायटिक संधिवात उद्भवतो. यात रोगप्रतिकारशक्ती कमी होते. विषाणूसंसर्ग किंवा एखादी गंभीर दुखापत यामुळेही ही स्थिती उत्पन्न होते.
याचे निदान आणि उपचार कसे केले जातात?
सांध्यांच्या समस्या किंवा ताठरतेच्या लक्षणांवर आधारित अशा काही चाचण्या डॉक्टर सुचवतात. काही वेळा ऱ्ह्यूमॅटोलॉजिस्ट असलेले डॉक्टर चाचण्या करण्याचा सल्ला देऊ शकतात. संधिवाताचा प्रकार ओळखण्यासाठी काही सामान्य चाचण्या केल्या जातात, जसे की एक्स-रे आणि रक्त तपासणी ज्याद्वारे इरिथ्रोसाइट्स सेडीमेन्टेशन आणि सी-रिअॅक्टिव्ह प्रोटीनची वाढलेली पातळी बघता येते.
एक विशिष्ट औषध संधिवाताच्या प्रत्येक बाबतीत काम करू शकत नाही. म्हणून योग्य आणि प्रभावी औषध मिळण्याअगोदर अनेक औषधांची चाचणी केली जाऊ शकते. हालचाली आणि सांध्यांच्या समस्येत मदत करण्यासाठी शारीरिक उपचारासह अॅण्टी-इंफ्लामेटरी आणि अॅण्टी-ऱ्ह्यूमेटिक औषधे निर्धारित केली जाऊ शकतात. वेदनाशामक औषधांचा वापर यामध्ये करण्यात येतो.
उपचार
आर्थरायटिस ही अशी स्थिती आहे, ज्याच्या उपचारासाठी ऱ्ह्यूमॅटोलॉजिस्ट सारख्या तज्ज्ञ डॉक्टरांची गरज वाढती आहे. बायोलॉजिक्ससारख्या प्रगत उपचार पद्धतींमुळेही या समस्येवर योग्यवेळी उपचार करणे शक्य होते. सुयोग्य प्रकारची जीवनशैली आणि संतुलित आहार (पीएसए) संधिवाताच्या रुग्णांसाठी कार्यरत राहणे आणि व्यायाम अतिशय महत्त्वाचे आहेत. त्यामुळे शरीराची लवचिकता वाढते आणि ताण कमी होतो. फळे व भाज्या तसेच साखर, फॅट आणि मीठ कमी असलेला निरोगी संतुलित आहार यामुळे संधिवाताचा त्रास कमी होतो. निकृष्ट प्रकारच्या आहाराचे सेवन केल्यामुळे सतत थकवा येतो व त्यामुळे संधिवाताचा त्रास बळावू शकतो. हा त्रास असलेल्या रुग्णांना धूम्रपान बंद करण्याचाही सल्ला देण्यात येतो. व्यसने सोडली नाहीत तर त्यामुळे वैद्यकीय उपचारांमध्ये अडथळे निर्माण होतात.
हे लक्षात ठेवा -
- डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
- लवकर निदान आणि उपचार सुरू करणे गरजेचे आहे.
- व्यायामाची जोड द्या.
- पोषक आहार घ्या.
- हिरव्या पालेभाज्यांचा आहारामध्ये अधिक प्रमाणात समावेश करा.
- स्वतःहून प्रतिजैविकांचा वापर करू नका.