शिवरायांचा इतिहास चौथीच्या अभ्यासक्रमात नाही

म. टा. विशेष प्रतिनिधी, मुंबई: चौथीचे इतिहासाचे पुस्तक म्हणजे मुखपृष्ठावर शिवाजी महाराजांचे छायाचित्र आणि आतमध्ये त्यांचा इतिहास. मात्र इतिहासाची ही ओळख महाराष्ट्र आंतरराष्ट्रीय शिक्षण मंडळात शिकणाऱ्या इयत्ता चौथीच्या विद्यार्थ्यांना पाहता येणार नाही. कारण मंडळाच्या चौथीच्या पुस्तकात हा इतिहास नसून केवळ शिवाजी महाराजांची ओळख आहे. यामुळे शिक्षण क्षेत्रात नाराजीचे वातावरण आहे.

राज्यातील ८१ शाळा महाराष्ट्र आंतरराष्ट्रीय शिक्षण मंडळाच्या अंतर्गत आहेत. यापैकी १३ शाळांमध्ये चौथीचा अभ्यासक्रम सुरू करण्यात आला आहे. मंडळाच्या धोरणांना अनुसरून तयार करण्यात आलेल्या शिक्षण पद्धतीमध्ये चौथीच्या विद्यार्थ्यांना अवघे एकच पुस्तक आहे. यामध्ये शिवाजी महाराजांची ओळख करून देण्यात आली आहे. मात्र आजपर्यंत इयत्ता चौथीच्या पुस्तकात शिवाजी महाराजांचा संपूर्ण इतिहास शिकवला जात असताना तो वगळण्याचे काहीच कारण नव्हते, असे शिक्षण क्षेत्रातील कार्यकर्त्यांचे म्हणणे आहे.

सहावीत वेगळ्या पद्धतीने समावेश

याबाबत खुलासा करताना मंडळाने स्पष्ट केले की, आंतरराष्ट्रीय शिक्षण मंडळाच्या अभ्यासक्रमात चौथीपर्यंत कोणताही विषय स्वतंत्रपणे दिलेला नाही. एक विषय म्हणून इतिहासाची ओळख इयत्ता पाचवीपासून करून देण्यात येणार असून इयत्ता सहावीमध्ये छत्रपती शिवाजी महाराजांचा इतिहास, स्वराज्य स्थापनेसाठी केलेला संघर्ष आणि आदर्श प्रशासन व्यवस्था यांचा अभ्यासक्रमात समावेश केला जाणार आहे, असेही मंडळातर्फे स्पष्ट करण्यात आले आहे.

मंडळाने स्पष्ट केले की, आंतरराष्ट्रीय शिक्षण मंडळाचा संपूर्ण अभ्यासक्रम हा संकल्पनाधिष्ठित आहे. पहिली ते चौथी या स्तरावर विविध संकल्पना निश्चित करून त्याभोवती सर्व विषयांची गुंफण केलेली आहे. त्यामुळे कोणताही विषय चौथीपर्यंत स्वतंत्र नाही. महाराष्ट्र राज्याच्या राज्य मंडळाच्या अभ्यासक्रमात विविध विषय स्वतंत्रपणे देण्यात आलेले आहेत. मुळात आंतरराष्ट्रीय शिक्षण मंडळाच्या संकल्पनाधारित अभ्यासक्रम तयार करण्यामागे एक वेगळी भूमिका आहे. इतिहासाची पार्श्वभूमी तयार करताना समाजनिर्मिती, शासन-प्रशासन, राज्य आणि राज्यकर्ते या संकल्पना सर्वप्रथम स्पष्ट करण्यात आलेल्या आहेत. त्याचप्रमाणे इतिहासाची मांडणी करताना कालमापन पट्टीही डोळ्यासमोर ठेवणे आवश्यक असते. या सर्वाचा विचार करता, इतिहासाच्या नव्या आंतरराष्ट्रीय संशोधनानुसार इतिहास केवळ युद्ध आणि संघर्षांपुरता मर्यादित नसून त्याला सामाजिक, आर्थिक, राजकीय असे अनेक आयाम असतात. या साऱ्या गोष्टी लक्षात घेऊन इतिहासाची ओळख एक विषय म्हणून इयत्ता पाचवीपासून करून देण्यात येणार आहे. तसेच इयत्ता सहावीमध्ये छत्रपती शिवाजी महाराजांचा इतिहास एका वेगळ्या अंगाने देण्याचे मंडळाने ठरविले आहे. यानुसार शिवाजी महाराजांनी स्वराज्य स्थापना करण्यासाठी केलेल्या संघर्षाबरोबरच त्यांची आदर्श प्रशासन व्यवस्था, जी आजच्या काळातही अतिशय उपयुक्त आहे, ती मांडण्याचा प्रयत्न केला जाणार आहे, असेही मंडळातर्फे स्पष्ट करण्यात आले आहे.