मोनिकाला मिळणार खरे हात

मुंबईतील पहिले हातप्रत्यारोपण

मुंबई : रेल्वे अपघातामध्ये दोन्ही हात गमावलेल्या मोनिका मोरेला आयुष्यभर कृत्रिम हातांच्या आधारावर विसंबून राहण्याची गरज भासणार नाही. लवकरच दोन्ही हातांचे प्रत्यारोपण करून तिला नवीन हात लावण्यात येणार आहेत. मुंबईतच नव्हे तर महाराष्ट्रतील ही पहिली हस्तप्रत्यारोपण शस्त्रक्रिया असेल. कृत्रिम हाताच्या आधारे तिला सगळीच कामे विनासायास करता येत नाहीत, त्यासाठी खूप प्रयत्न करावे लागतात.

त्यामुळे तिचे हे परावलंबित्व कमी करण्यासाठी हाताचे प्रत्यारोपण करण्याचा वैद्यकीय उपाय कुटुंबीयांनी स्वीकारला आहे. मोनिकाची परीक्षा सुरू असल्याने ही परीक्षा झाल्यावर ही शस्त्रक्रिया करण्यात येईल, असे तिच्या वडिलांनी, अशोक मोरे यांनी ‘मटा’ला सांगितले.

आतापर्यंत किडनी, डोळे, फुप्फुस आणि हृदय यांच्या प्रत्योरोपण शस्त्रक्रिया केल्या जातात. जळीत रुग्णांसाठी त्वचाही दान दिली जाते. मात्र हाताच्या प्रत्यारोपणाविषयी भारतात चेन्नई वगळता इतरत्र प्रयत्न करण्यात आलेले नाहीत. मेंदू मृतावस्थेमध्ये असलेल्या व्यक्तीचेच हात मोनिकाला प्रत्यारोपित करण्यात येतील. यात विविध प्रकारची वैद्यकीय आव्हाने आहेत.

मोनिकाचा रक्तगट, पेशी, ऊती, एचएनए, एबीओ या सगळ्या प्रकारच्या चाचण्या करण्यात येतील. दाता व मोनिका या दोहोंमधील वैद्यकीय चाचण्या जुळल्यानंतर इतर अवयवांच्या प्रत्यारोपणासाठी ग्रीन कॉरिडॉर करून हे दोन्ही हात शस्त्रक्रिया ज्या ठिकाणी करण्यात येणार आहेत तिथे आणण्यात येतील. भारतात हाताच्या व पायाच्या प्रत्यारोपणाविषयी अद्याप म्हणावा तितका प्रचार प्रसार झालेला नाही. या अवयवांचे प्रत्यारोपण केले नाही तरीही जिवाला धोका नसतो, असे हे प्रत्यारोपण करण्यासाठी प्रयत्नशील असलेल्या ग्लोबल रुग्णालयाच्या नीलेश सातभाई यांनी ‘मटा’ला सांगितले.

अनेक घटकांचा विचार

हात हा अवयव दृश्य स्वरूपात असल्याने त्याचे रोपण करताना बाह्यरुपाबद्दलही सजग राहावे लागते. मोनिकाच्या शरीराची ठेवण, रंग, उंची या घटकांचाही विचार यात करावा लागणार आहे. हाताचे प्रत्यारोपण केल्यानंतर शरीराने हा अवयव नाकारू नये, यासाठी प्रतिजैविके सुरू ठेवावी लागणार असल्याचेही डॉ. सातभाई यांनी स्पष्ट केले. या प्रत्यारोपणानंतर मोनिकाला स्वावलंबी आयुष्य जगण्यासाठी मदत होईल, असा विश्वास डॉक्टरांनी व्यक्त केला.