आता आवश्यकता असेल तरच कैद्यांच्या करोना चाचण्या करा

म. टा. विशेष प्रतिनिधी, मुंबई

राज्यभरातील सर्व तुरुंगांमधील तसेच तात्पुरत्या तुरुंगांमधील कैद्यांच्या प्रकृतीची स्थिती लक्षात घेऊन आवश्यकतेप्रमाणे त्यांच्या करोना चाचण्या करा, असे निर्देश मुंबई उच्च न्यायालयाने राज्य सरकारला गुरुवारी दिले. त्याचबरोबर सर्दी, खोकला व अस्वस्थतेची लक्षणे आढळणाऱ्या कैद्यांच्या तुरुंग प्रशासनांनी त्वरेने करोना चाचण्या कराव्यात तसेच करोना पॉझिटिव्ह आढळणाऱ्या कैद्यांच्या कुटुंबीयांना तात्काळ त्याविषयीची माहिती द्यावी, असे निर्देशही न्यायालयाने दिले.

तुरुंगांमध्ये करोनाचा शिरकाव झालेला असूनही पुरेशी काळजी घेतली जात नसल्याचे निदर्शनास आणणाऱ्या जनहित याचिका पीपल्स युनियन फॉर सिव्हिल लिबर्टीज, अॅड. अर्चना रुपवते, अॅड. देवमणी शुक्ला, अॅड. निकिता अभ्यंकर, आमदार गीता जैन यांनी केल्या होत्या. ज्येष्ठ वकील मिहिर देसाई, अॅड. भावेश परमार, अॅड. सनी पुनमिया यांनी मागील जवळपास दोन महिन्यांपासून सातत्याने कैद्यांचे प्रश्न मांडले.

त्यानंतर आवश्यकतेप्रमाणे कैद्यांच्या करोना चाचण्याच होत नसल्याचे समोर आल्याने मुख्य न्यायमूर्ती दीपांकर दत्ता व न्या. मकरंद कर्णिक यांच्या खंडपीठाने हा प्रश्न अत्यंत गांभीर्याने घेऊन राज्याचे महाधिवक्ता अॅड. आशुतोष कुंभकोणी यांना पाचारण केले. त्यानंतर कुंभकोणी यांनीही हा प्रश्न गांभीर्याने घेऊन राज्याच्या आरोग्य व तुरुंग विभागाशी सल्लामसलत करून अनेक महत्त्वाची सुधारित मार्गदर्शक तत्त्वे न्यायालयासमोर मांडले. ती स्वीकारून त्याविषयी अंतिम निकालात समाधान व्यक्त करतानाच खंडपीठाने सरकार व तुरुंग प्रशासनांना गुरुवारी अनेक निर्देश दिले आणि सर्व याचिका निकाली काढल्या.

न्यायालयाचे निर्देश

-सर्व तुरुंग प्रशासनांनी कैद्यांच्या सुरक्षिततेविषयी आयसीएमआर, केंद्र व राज्य सरकारने घालून दिलेल्या मार्गदर्शक तत्त्वांचे पालन करावे

-तुरुंगांतील गर्दी कमी करण्यासाठी उभारलेल्या ३७ तात्पुरत्या तुरुंगांविषयीची माहिती वेबसाईटवर प्रसिद्ध करावी.

-सर्व कैद्यांची दररोज थर्मल स्क्रीनिंग करावी, ताप व अन्य लक्षणे आढळणाऱ्या कैद्यांना त्वरित जवळच्या तात्पुरत्या तुरुंगात (करोना काळजी केंद्र) हलवावे

-करोना पॉझिटिव्ह आढळणाऱ्या कैद्यांची तीव्र लक्षणे, मध्यम लक्षणे आणि सौम्य लक्षणे याप्रमाणे वर्गवारी करून त्यांना अनुक्रमे करोना रुग्णालय, करोना आरोग्य केंद्र व करोना काळजी केंद्रात उपचारांसाठी हलवावे

-६० वर्षे व त्यावरील वयाच्या कैद्यांची आणि हृदयरोग, कर्करोग, मधुमेह इत्यादी असलेल्या कैद्यांची विशेष काळजी घेऊन त्यांची वेळोवेळी वैद्यकीय तपासणी करावी आणि आवश्यक औषधोपचार करावेत

-ठरलेल्या पद्धतीनुसार तुरुंगांतील कर्मचाऱ्यांचीही आवश्यकतेप्रमाणे करोनाविषयक चाचण्या कराव्यात

-शक्यतो कारागृहे व तात्पुरत्या कारागृहांमध्ये नेमलेल्या कर्मचाऱ्यांची अन्यत्र बदली करू नये

-वकिलांना त्यांचे अशील असलेल्या कैद्यांशी संवाद साधता यावा यासाठी वेळ घेण्याकरिता एकच ईमेल वेबसाईटवर प्रसिद्ध करावा

-कारागृहे व तात्पुरत्या कारागृहांमधील कैद्यांच्या कुटुंबीयांना त्यांच्याशी दर आठवड्याला संवाद साधता यावा याकरिता आवश्यक व्यवस्था करावी

-तुरुंगांमधील महिला कैद्यांना सॅनिटरी नॅपकिन मोफत आगाऊ द्यावेत आणि त्याची योग्य विल्हेवाट लावण्याचीही व्यवस्था करावी