दरडी रोखण्यास मध्य रेल्वेला पुन्हा एकदा अपयश
म. टा. प्रतिनिधी, मुंबई
मध्य रेल्वेवरील सर्वाधिक वर्दळीचा असलेला मुंबई-पुणे मार्ग दुरुस्तीसाठी बंद करून गुरुवारी तेरा दिवस पूर्ण झाले. पावसाळापूर्व कामानंतर कसारा घाटातील दरडींवर नियंत्रण मिळवण्यात आले. मात्र लोणावळा घाटात दरडी रोखण्यास मध्य रेल्वेला पुन्हा एकदा अपयश आले आहे. मान्सूनपूर्व तयारीत मध्य रेल्वेने कसारा घाटापेक्षा अधिक मनुष्यबळ आणि निधी लोणावळा घाट मार्गावर खर्च केले.
मध्य रेल्वेवर कसारा आणि लोणावळा असे दोन घाट विभाग आहेत. कसारा घाटात थळ घाट आणि लोणावळा घाटात मंकी घाट या दोन ठिकाणे संवेदनशील आहेत. जोडणी कमकुवत झालेले किंवा सैल झालेले मोठे दगड पाण्याच्या माऱ्यामुळे दरडीसह खाली कोसळतात. यावेळी झाडे आणि माती यांचा समावेश असल्याने मोठ्या प्रमाणात चिखल होतो. कसारा इगतपुरी मार्गादरम्यान थळ घाटात हे प्रमाण मोठ्या प्रमाणात असल्याने हा परिसर धोकादायक म्हणून घोषित केला गेला. या मार्गावर सर्वप्रथम चार टप्प्यामध्ये चरे खोदण्यात आले. यामुळे दरडीच्या वेगाला अडथळा निर्माण होतो. शिवाय तो थेट रुळांवर येण्यापूर्वी चरांमध्ये अडखळत असल्याने माती रोखली जाऊन त्यांचा परिणाम कमी प्रमाणात होतो. परिणामी थळ घाटातील दरडीवर काही प्रमाणात नियंत्रण मिळवण्यास यश आल्याचे वरिष्ठ अधिकाऱ्यांनी नाव न छापण्याच्या अटीवर 'मटा'ला सांगितले.
थळ घाटातील तीव्र उतार असलेले खडक रॉक स्प्लीटरच्या मदतीने कापण्यात आले. यानंतर कापलेल्या खडकांची साऊंडिंगच्या मदतीने (दगडावर हातोडा मारून येणाऱ्या आवाजानुसार खडकांची चाचपणी करणे) पुनर्तपासणी करण्यात आले. त्यानंतर चार टप्प्यात चरे खोदण्यात आले. या प्रक्रियेला सुमारे एक कोटी खर्च करण्यात आला होता, अशी माहिती रेल्वे अधिकाऱ्यांनी दिली.
.........
सद्यस्थितीत घाट मार्गावरील दरडींवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी वेगवेगळे तंत्रज्ञान आहे. मध्य रेल्वेने कसारा घाट मार्ग आणि लोणावळा घाट मार्गात पावसाळी कामे केली. यावेळी दरडींवर नियंत्रण मिळवण्यासाठी कसारा घाटात करण्यात आलेले उपाय लोणावळा घाटात का राबवले गेले नाही? पावसाळ्यापूर्वीच्या कामांची, विशेषत: घाट मार्गावरील कामांची तपशीलवार माहिती रेल्वेच्या संकेतस्थळावर प्रसिद्ध करावी. १३ दिवस मुंबई-पुणे रेल्वे मार्ग बंद राहणे हे रेल्वेचे अपयशच म्हणावे लागेल.
-समीर झवेरी, रेल्वे माहिती अधिकार कार्यकर्ता
.........
मुंबई विभागातील घाटांचा आढावा
प्रकार कसारा लोणावळा
घाट उतार संथ तीव्र
सीसीटीव्ही खर्च २५ लाख ५० लाख
पाऊस मध्यम जास्त
...........
विलंबास कारण की…..
लोणावळा घाटात कॅनेडिअन फेन्सिंग उभारण्यात आले. या फेन्सिंगमुळे काही प्रमाणात फायदा झाला. मात्र दरड आणि माती मोठ्या प्रमाणात आल्याने ते देखील कोसळले. लोणावळा घाटात २ किमीपर्यंत उंच खडक होता. या खडकांची जोडणी ढिसाळ झाल्याने मातीसह मोठ्या आकाराचे दगड थेट रुळांवर आणि बोगद्यावर कोसळले होते. यामुळे बोगद्याचे नुकसान झाले. दरम्यान, कॅनेडिअन फेन्सिंगसाठी सुमारे पाच कोटींपेक्षा जास्त खर्च आला होता, अशी माहिती रेल्वे अधिकाऱ्यांनी दिली.
..................