म. टा. खास प्रतिनिधी, मुंबई
भारतीय रेल्वेने तोट्यातून बाहेर येण्यासाठी वेगवेगळे पर्याय अवलंबण्यास सुरुवात केले आहे. तसेच प्रवासी भाडेदराव्यतिरिक्त अन्य पर्यायांनी उत्पन्नात वाढ करण्याचेही प्रयत्न सुरू केले आहेत. त्यासाठी भारतीय रेल्वेची शान समजल्या जाणाऱ्या राजधानी आणि शताब्दी एक्स्प्रेससह चार गाड्यांमध्ये जाहिरातींसाठी कंत्राट दिले आहे. या निर्णयामुळे रेल्वेला वर्षाला आठ कोटी रुपयांचा महसूल मिळण्याची अपेक्षा आहे. देशभरात जाहिरातींवर भर देण्याचे धोरण असून प्रमुख गाड्यांमधून जाहिरातींतून काही वर्षांत १५०० कोटींचा महसूल गोळा करण्याचे उद्दिष्ट आहे.
मुंबई राजधानी, ऑगस्ट क्रांती राजधानी, मुंबई-अहमदाबाद शताब्दी, अहमदाबाद-मुंबई डबलडेकर एक्स्प्रेसच्या बाहेर या जाहरिाती लावण्यात येणार आहेत. त्यासाठीचे हक्क एका कंपनीला देण्यात आले आहे. पाच वर्षांसाठी देण्यात आलेल्या या कंत्राटाचा कालावधी आणखी पाच वर्षांसाठी वाढवेण्याची तरतूद केली आहे. संबंधित कंपनीकडून मिळालेला प्रतिसाद, दर्जा, महसुलाचा आढावा घेत कालावधी वाढवला जाणार आहे.
एक्स्प्रेसच्या डब्यांबाहेर जाहिराती लावण्यासाठी विनेल ही पद्धत वापरली जाते. विनेलमुळे गाड्यांच्या देखभालीत अडचण येत नाही. त्यामुळे विनेलमधील जाहिरातींना प्राधान्य मिळण्याचीी शक्यता आहे.
पूर्वी फसलेला प्रयत्न
रेल्वेने यापूर्वीही विनेल पद्धतीच्या जाहिरातींचे कंत्राट दिले होते. परंतु, त्यावेळी जाहिरातदारांकडून नकारात्मक प्रतिसाद मिळाल्याने तो प्रयोग फसला होता. मात्र यावेळी नव्याने स्वीकारलेल्या धोरणातून जाहिरातींची संख्या वाढेल, असा दावा केला जात आहे. रेल्वे मंत्रालयाने रेल्वेच्या ‘राइट्स’ संस्थेकडे जाहिरातीच्या माध्यमातून किती महसूल गोळा होऊ शकेल, याचा आढावा घेण्याची जबाबदारी सोपवली आहे.
भारतीय रेल्वेने तोट्यातून बाहेर येण्यासाठी वेगवेगळे पर्याय अवलंबण्यास सुरुवात केले आहे. तसेच प्रवासी भाडेदराव्यतिरिक्त अन्य पर्यायांनी उत्पन्नात वाढ करण्याचेही प्रयत्न सुरू केले आहेत. त्यासाठी भारतीय रेल्वेची शान समजल्या जाणाऱ्या राजधानी आणि शताब्दी एक्स्प्रेससह चार गाड्यांमध्ये जाहिरातींसाठी कंत्राट दिले आहे. या निर्णयामुळे रेल्वेला वर्षाला आठ कोटी रुपयांचा महसूल मिळण्याची अपेक्षा आहे. देशभरात जाहिरातींवर भर देण्याचे धोरण असून प्रमुख गाड्यांमधून जाहिरातींतून काही वर्षांत १५०० कोटींचा महसूल गोळा करण्याचे उद्दिष्ट आहे.
मुंबई राजधानी, ऑगस्ट क्रांती राजधानी, मुंबई-अहमदाबाद शताब्दी, अहमदाबाद-मुंबई डबलडेकर एक्स्प्रेसच्या बाहेर या जाहरिाती लावण्यात येणार आहेत. त्यासाठीचे हक्क एका कंपनीला देण्यात आले आहे. पाच वर्षांसाठी देण्यात आलेल्या या कंत्राटाचा कालावधी आणखी पाच वर्षांसाठी वाढवेण्याची तरतूद केली आहे. संबंधित कंपनीकडून मिळालेला प्रतिसाद, दर्जा, महसुलाचा आढावा घेत कालावधी वाढवला जाणार आहे.
एक्स्प्रेसच्या डब्यांबाहेर जाहिराती लावण्यासाठी विनेल ही पद्धत वापरली जाते. विनेलमुळे गाड्यांच्या देखभालीत अडचण येत नाही. त्यामुळे विनेलमधील जाहिरातींना प्राधान्य मिळण्याचीी शक्यता आहे.
पूर्वी फसलेला प्रयत्न
रेल्वेने यापूर्वीही विनेल पद्धतीच्या जाहिरातींचे कंत्राट दिले होते. परंतु, त्यावेळी जाहिरातदारांकडून नकारात्मक प्रतिसाद मिळाल्याने तो प्रयोग फसला होता. मात्र यावेळी नव्याने स्वीकारलेल्या धोरणातून जाहिरातींची संख्या वाढेल, असा दावा केला जात आहे. रेल्वे मंत्रालयाने रेल्वेच्या ‘राइट्स’ संस्थेकडे जाहिरातीच्या माध्यमातून किती महसूल गोळा होऊ शकेल, याचा आढावा घेण्याची जबाबदारी सोपवली आहे.