म. टा. खास प्रतिनिधी, मुंबई : येत्या काळात दक्षिण मुंबईतील सर्व वाहतूक मार्गांचे जाळे एकमेकांना संलग्न होणार आहेत. त्यासाठी भूमिगत मेट्रो व महापालिकेकडून सागरी किनारा रस्ता (कोस्टल रोड) उभा होतानाच आता दुसऱ्या बाजूने पूर्व मुक्त मार्ग सागरी मार्गाला जोडला जाणार आहे. त्यासाठी दक्षिण मुंबईच्या उदरात भूमिगत असा तीन किमींहून अधिक लांबीचा बोगदा बांधण्याची तयारी मुंबई महानगर क्षेत्रविकास प्राधिकरणाने (एमएमआरडीए) जोमाने सुरू केली आहे. वाहतूककोंडीतून सुटका
मध्य उपनगरांना दक्षिण मुंबईशी जोडण्यासाठी पूर्व मुक्त मार्ग उभा झाला आहे. मात्र पूर्व मुक्त मार्गापासून पश्चिम किनारपट्टी गाठण्यासाठी वाहनचालकांना कसरत करावी लागते. पूर्व मुक्त मार्ग ते गिरगाव, मरिन ड्राइव्हपर्यंत पोहोण्यासाठी वाहनचालकांना गिरगावमधील लहान गल्ल्या, ताडदेव, कधी भायखळामार्गे किंवा छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनसला वळसा घालून, महापालिका चौकमार्गे लांबून जावे लागते. छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनस भागात वाहतुकीची कोंडी असते. अशीच कोंडी मशिद बंदर भागातील डी'मेलो रस्त्यावरही होते. अशा प्रचंड वाहतूककोंडीतून मार्ग काढताना वाहनचालकांना कधी-कधी दोन तासांचा कालावधी लागतो. यासाठीच आता मुक्त मार्ग ते गिरगाव, असा थेट बोगदा मार्ग बांधला जात आहे.
बोगद्याचा मार्ग असा असेल...
पूर्व मुक्त मार्ग मुंबई बंदर प्राधिकरणाच्या माझगावजवळील ऑरेंज गेट येथे उतरतो. तेथूनच हा बोगदा सुरू होणार आहे. वास्तवात मुक्त मार्ग खाली उतरण्याआधीच वेगळा २०० मीटरचा पूल (रॅम्प) तयार केला जाईल. हा पूल या बोगद्याला जोडलेला असेल. त्यानंतर सँडहर्स्ट रोड स्थानकाच्या थोडे पूर्वेकडे हा बोगदा अर्थात भुयारी मार्ग सुरू होईल. भेंडी बाजार, अलंकार सिनेमा, खेतवाडीनंतर हा मार्ग जमिनीखालून बाहेर येईल. त्याठिकाणी मेट्रो ३ ही भूमिगत मार्गिका असल्याने तेथे हा मार्ग जमिनीवरून जाईल. मेट्रो मार्गिकेनंतर पुन्हा भूमिगत होऊन ऑपेरा हाऊसजवळ डावे वळण घेऊन मरिन ड्राइव्हपर्यंत जाईल व तेथे प्रस्तावित किनारपट्टी मार्गाला जोडला जाईल.
लांबी-रुंदी अशी...
हा मार्ग जोड बोगद्याच्या स्वरूपात असेल. एक मार्ग ३.८ किलोमीटर तर दुसरा मार्ग २.८ किलोमीटर लांबीचा असेल. मार्गाची रुंदी ही ३.२० मीटर इतकी असेल. तर बोगद्याचे आकारमान २८० मीटर असेल. बोगद्यातील प्रत्येक मार्गाच्या दोन्ही बाजूला ५ मीटरचा भाग अतिरिक्त असेल. अशा या मार्गावरून दररोज सुमारे ४५०० वाहनांची ये-जा होईल व दरवर्षी त्यात ५ टक्के वाढ होत जाईल, असा अंदाज बांधण्यात आला आहे.
गिरगाव मेट्रो स्थानकांशी संलग्नता
हा मार्ग मेट्रो ३च्या ग्रँट रोड व गिरगाव, या दोन स्थानकांच्या मधून मरिन ड्राइव्हपर्यंत जाणार आहे. मरिन ड्राइव्हला जिथे हा मार्ग संपेल किंवा सुरू होईल, तिथून मेट्रो ३चे गिरगाव स्थानक जवळ आहे. त्याखेरीज हा बोगदा जेथे संपेल तिथून पश्चिम उपनगरीय रेल्वेचे चर्नी रोड स्थानकही जवळ असेल.
सध्या अंतर गाठण्यासाठी लागणारा वेळ
मार्ग अंतर (किमी) सरासरी वेळ (मिनिटांत)
रे रोड-हाजी अली जंक्शन ४.३५ २५
(भायखळामार्गे)
डॉकयार्ड रोड-हाजी अली जंक्शन ५.५ ३०
(ताडदेवमार्गे)
ऑरेंज गेट-केम्प्स कॉर्नर ५ २५
(नाना चौकमार्गे)
कार्नॅक पूल-मरिन ड्राइव्ह २.१ १०
(मेट्रो सिनेमामार्गे)
(माहिती स्रोत : एमएमआरडीए)
प्रकल्प किंमत
एमएमआरडीएने अर्थसंकल्पीत तरतूद म्हणून या प्रकल्पाचा निव्वळ बांधकाम खर्च ४४९६.५१ कोटी रुपये निश्चित केला आहे. मात्र वाहतुकीसह विविध प्रकारचे सर्वेक्षण, पर्यावरणविषयक बाबी, भूसंपादन, प्रकल्प व्यवस्थापन सल्लागार खर्च, वस्तू सेवाकर आदींसह एकूण ८०५६ कोटी रुपयांचा खर्च प्रस्तावित केला आहे. त्यानंतर या बोगदा मार्गाच्या बांधकामासाठीची निविदा ६ हजार ३२७ कोटी रुपयांची आहे. ३० जून ही निविदेची अंतिम तारिख आहे.
मध्य उपनगरांना दक्षिण मुंबईशी जोडण्यासाठी पूर्व मुक्त मार्ग उभा झाला आहे. मात्र पूर्व मुक्त मार्गापासून पश्चिम किनारपट्टी गाठण्यासाठी वाहनचालकांना कसरत करावी लागते. पूर्व मुक्त मार्ग ते गिरगाव, मरिन ड्राइव्हपर्यंत पोहोण्यासाठी वाहनचालकांना गिरगावमधील लहान गल्ल्या, ताडदेव, कधी भायखळामार्गे किंवा छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनसला वळसा घालून, महापालिका चौकमार्गे लांबून जावे लागते. छत्रपती शिवाजी महाराज टर्मिनस भागात वाहतुकीची कोंडी असते. अशीच कोंडी मशिद बंदर भागातील डी'मेलो रस्त्यावरही होते. अशा प्रचंड वाहतूककोंडीतून मार्ग काढताना वाहनचालकांना कधी-कधी दोन तासांचा कालावधी लागतो. यासाठीच आता मुक्त मार्ग ते गिरगाव, असा थेट बोगदा मार्ग बांधला जात आहे.
बोगद्याचा मार्ग असा असेल...
पूर्व मुक्त मार्ग मुंबई बंदर प्राधिकरणाच्या माझगावजवळील ऑरेंज गेट येथे उतरतो. तेथूनच हा बोगदा सुरू होणार आहे. वास्तवात मुक्त मार्ग खाली उतरण्याआधीच वेगळा २०० मीटरचा पूल (रॅम्प) तयार केला जाईल. हा पूल या बोगद्याला जोडलेला असेल. त्यानंतर सँडहर्स्ट रोड स्थानकाच्या थोडे पूर्वेकडे हा बोगदा अर्थात भुयारी मार्ग सुरू होईल. भेंडी बाजार, अलंकार सिनेमा, खेतवाडीनंतर हा मार्ग जमिनीखालून बाहेर येईल. त्याठिकाणी मेट्रो ३ ही भूमिगत मार्गिका असल्याने तेथे हा मार्ग जमिनीवरून जाईल. मेट्रो मार्गिकेनंतर पुन्हा भूमिगत होऊन ऑपेरा हाऊसजवळ डावे वळण घेऊन मरिन ड्राइव्हपर्यंत जाईल व तेथे प्रस्तावित किनारपट्टी मार्गाला जोडला जाईल.
लांबी-रुंदी अशी...
हा मार्ग जोड बोगद्याच्या स्वरूपात असेल. एक मार्ग ३.८ किलोमीटर तर दुसरा मार्ग २.८ किलोमीटर लांबीचा असेल. मार्गाची रुंदी ही ३.२० मीटर इतकी असेल. तर बोगद्याचे आकारमान २८० मीटर असेल. बोगद्यातील प्रत्येक मार्गाच्या दोन्ही बाजूला ५ मीटरचा भाग अतिरिक्त असेल. अशा या मार्गावरून दररोज सुमारे ४५०० वाहनांची ये-जा होईल व दरवर्षी त्यात ५ टक्के वाढ होत जाईल, असा अंदाज बांधण्यात आला आहे.
गिरगाव मेट्रो स्थानकांशी संलग्नता
हा मार्ग मेट्रो ३च्या ग्रँट रोड व गिरगाव, या दोन स्थानकांच्या मधून मरिन ड्राइव्हपर्यंत जाणार आहे. मरिन ड्राइव्हला जिथे हा मार्ग संपेल किंवा सुरू होईल, तिथून मेट्रो ३चे गिरगाव स्थानक जवळ आहे. त्याखेरीज हा बोगदा जेथे संपेल तिथून पश्चिम उपनगरीय रेल्वेचे चर्नी रोड स्थानकही जवळ असेल.
सध्या अंतर गाठण्यासाठी लागणारा वेळ
मार्ग अंतर (किमी) सरासरी वेळ (मिनिटांत)
रे रोड-हाजी अली जंक्शन ४.३५ २५
(भायखळामार्गे)
डॉकयार्ड रोड-हाजी अली जंक्शन ५.५ ३०
(ताडदेवमार्गे)
ऑरेंज गेट-केम्प्स कॉर्नर ५ २५
(नाना चौकमार्गे)
कार्नॅक पूल-मरिन ड्राइव्ह २.१ १०
(मेट्रो सिनेमामार्गे)
(माहिती स्रोत : एमएमआरडीए)
प्रकल्प किंमत
एमएमआरडीएने अर्थसंकल्पीत तरतूद म्हणून या प्रकल्पाचा निव्वळ बांधकाम खर्च ४४९६.५१ कोटी रुपये निश्चित केला आहे. मात्र वाहतुकीसह विविध प्रकारचे सर्वेक्षण, पर्यावरणविषयक बाबी, भूसंपादन, प्रकल्प व्यवस्थापन सल्लागार खर्च, वस्तू सेवाकर आदींसह एकूण ८०५६ कोटी रुपयांचा खर्च प्रस्तावित केला आहे. त्यानंतर या बोगदा मार्गाच्या बांधकामासाठीची निविदा ६ हजार ३२७ कोटी रुपयांची आहे. ३० जून ही निविदेची अंतिम तारिख आहे.