म. टा. खास प्रतिनिधी, मुंबई
मुंबईतील निवडणूक मतदान केंद्रांत दिव्यांग, ज्येष्ठ नागरिकांना मतदानाचा हक्क बजावताना अडचणी येऊ नयेत म्हणून काळजी घेतली जात आहे. त्याचाच भाग म्हणून उपनगरातील सर्वच मतदारसंघांतील मतदान केंद्रांची रचना प्रामुख्याने तळमजल्यावर करण्यात आली आहे. ज्या ठिकाणी अगदीच शक्य नाही तिथे लिफ्ट असलेल्या पहिल्या आणि दुसऱ्या मजल्यावरील ठिकाणी मतदान केंद्राची व्यवस्था झाली आहे.
उपनगरात मतदानकेंद्रांची संख्या ७,३९७ आहे. लोकसभा निवडणुकीत उपनगरांत १,९७३ मतदान केंद्रे ही पहिल्या वा दुसऱ्या मजल्यावर होती. त्यापैकी १,५०६ केंद्रे विधानसभा निवडणुकीसाठी तळमजल्यावर नेण्यात आली आहेत. तसेच, पहिल्या आणि दुसऱ्या मजल्यावर लिफ्टची सुविधा असलेल्या ४६७ ठिकाणी केंद्रे आहेत. यावेळी, उपनगर जिल्हा निवडणूक कार्यालयातर्फे दिव्यांग, ज्येष्ठ नागरिकांच्या सहाय्यासाठी स्वयंसेवकदेखील नेमण्याचा निर्णय घेतला आहे. मतदान केंद्रांवर येणाऱ्या दिव्यांग, ज्येष्ठ नागरिक मतदारांच्या मदतीसाठी स्काऊट, गाईड तैनात असतील. ईव्हीएमवर ब्रेल लिपीत माहिती देण्यात आली आहे. तसेच गरजू मतदारांसाठी व्हीलचेअरही व्यवस्था आहे.
६० हजारहून अधिक कर्मचाऱ्यांना प्रशिक्षण
मुंबई उपनगर जिल्ह्यातर्फे निवडणुकीच्या अनुषंगाने सुमार ६० हजार कर्मचाऱ्यांना प्रशिक्षण देण्यात आले. त्यात कामकाजासह कायदा-सुव्यवस्था, निवडणूक आयोगाने निश्चित केलेले नियम यांची माहिती देण्यात आली. निवडणूक प्रक्रिया सुरू झाल्यापासूनच प्रशिक्षणाची तयारी सुरू होते. प्रत्यक्ष निवडणुकीचा दिवस आणि निकालाचा दिवसासह विविध जबाबदाऱ्या पार पाडल्या जातात. त्यात आचारसंहितेचा भंग न होण्यावर लक्ष ठेवण्यासाठी विविध यंत्रणा, प्रत्यक्ष निवडणूक, निकालादिवशी नेमणूक झालेल्या मतदान अधिकारी, कर्मचाऱ्यांना प्रशिक्षण दिले जाते.
मुंबईतील निवडणूक मतदान केंद्रांत दिव्यांग, ज्येष्ठ नागरिकांना मतदानाचा हक्क बजावताना अडचणी येऊ नयेत म्हणून काळजी घेतली जात आहे. त्याचाच भाग म्हणून उपनगरातील सर्वच मतदारसंघांतील मतदान केंद्रांची रचना प्रामुख्याने तळमजल्यावर करण्यात आली आहे. ज्या ठिकाणी अगदीच शक्य नाही तिथे लिफ्ट असलेल्या पहिल्या आणि दुसऱ्या मजल्यावरील ठिकाणी मतदान केंद्राची व्यवस्था झाली आहे.
उपनगरात मतदानकेंद्रांची संख्या ७,३९७ आहे. लोकसभा निवडणुकीत उपनगरांत १,९७३ मतदान केंद्रे ही पहिल्या वा दुसऱ्या मजल्यावर होती. त्यापैकी १,५०६ केंद्रे विधानसभा निवडणुकीसाठी तळमजल्यावर नेण्यात आली आहेत. तसेच, पहिल्या आणि दुसऱ्या मजल्यावर लिफ्टची सुविधा असलेल्या ४६७ ठिकाणी केंद्रे आहेत. यावेळी, उपनगर जिल्हा निवडणूक कार्यालयातर्फे दिव्यांग, ज्येष्ठ नागरिकांच्या सहाय्यासाठी स्वयंसेवकदेखील नेमण्याचा निर्णय घेतला आहे. मतदान केंद्रांवर येणाऱ्या दिव्यांग, ज्येष्ठ नागरिक मतदारांच्या मदतीसाठी स्काऊट, गाईड तैनात असतील. ईव्हीएमवर ब्रेल लिपीत माहिती देण्यात आली आहे. तसेच गरजू मतदारांसाठी व्हीलचेअरही व्यवस्था आहे.
६० हजारहून अधिक कर्मचाऱ्यांना प्रशिक्षण
मुंबई उपनगर जिल्ह्यातर्फे निवडणुकीच्या अनुषंगाने सुमार ६० हजार कर्मचाऱ्यांना प्रशिक्षण देण्यात आले. त्यात कामकाजासह कायदा-सुव्यवस्था, निवडणूक आयोगाने निश्चित केलेले नियम यांची माहिती देण्यात आली. निवडणूक प्रक्रिया सुरू झाल्यापासूनच प्रशिक्षणाची तयारी सुरू होते. प्रत्यक्ष निवडणुकीचा दिवस आणि निकालाचा दिवसासह विविध जबाबदाऱ्या पार पाडल्या जातात. त्यात आचारसंहितेचा भंग न होण्यावर लक्ष ठेवण्यासाठी विविध यंत्रणा, प्रत्यक्ष निवडणूक, निकालादिवशी नेमणूक झालेल्या मतदान अधिकारी, कर्मचाऱ्यांना प्रशिक्षण दिले जाते.