म. टा. प्रतिनिधी, नाशिक
नाशिकचा सरकारवाडा वाडासंस्कृती अन् काष्ठशिल्पांच्या कलाकृतीचे शहराचा इतिहास, राजकीय, सामाजिक चळवळींचे प्रतिक आहे. ही वास्तू पेशवाईची शान दाखविते. पुण्यासाठी शनिवारवाड्याचे जसे महत्त्व आहे तसेच नाशिकसाठी सरकारवाड्याचे असायला हवे यासाठी नाशिककरांनी लोकचळवळ उभारत सरकारवाड्यासाठी लढाही दिला अन् आज या लढ्याला यश येऊ लागले आहे. हे पाहताना नाशिककर अंतर्मुख तर झालेच, पण गेल्या अनेक वर्षांपासून ज्या वाड्याबद्दल फक्त ऐकले जाते अथवा लांबून त्यांच्या पाहण्याचाच योग येतो, त्या वास्तूत ‘मटा हेरिटेज वॉक’निमित्त पेशवाईचे अंतरंगही उलगडून पाहता आले.
‘महाराष्ट्र टाइम्स’तर्फे रविवारी आयोजित केलेल्या हेरिटेज वॉकमध्ये दोनशेहून अधिक नाशिककरांनी सहभाग घेतला होता. सकाळी साडेआठ वाजता वॉकमध्ये सहभागी झालेल्या अबालवृद्धांना सरकारवाड्याची इत्थंभूत माहिती करून देण्यासाठी ८५ वर्षांचे चिरतरुण अण्णा बेळे उपस्थित होते. खणखणीत आवाज अन् सरकारवाडा पुन्हा उभा रहावा, या तळमळीने त्यांच्या टीमने केलेले प्रयत्न अण्णांनी विषद केले. एवढेच नव्हे तर सरकारवाड्याचा इतिहास, काष्ठशिल्पांच्या वैशिष्ट्यांसह बारीकसारीक माहिती त्यांनी उपस्थितांना दिली. हा संवाद थक्क करणारा होता. टाळ्यांच्या गजरात सर्वांनी अण्णांच्या व त्यांच्या टीमचे कौतुक केले. त्यानंतर पुरातत्त्व विभागाचे सहायक संचालक डॉ. श्रीकांत घारपुरे यांनी पुरातत्त्व विभागाच्या ताब्यात सरकारवाडा आल्यापासून पुन्हा नव्याने त्याची उभारणी कशा पद्धतीने झाली, लाकूडकाम, कारागीर, सरकारवाड्यातील दरबार हॉल याची माहिती देत भविष्यात कोठे काय काय करण्याची त्यांची कल्पना आहे हे देखील सांगितले. यावेळी पुरातत्त्व विभागाचे अधिकारी सहायक पुरातत्त्ववेत्ता अमोल गोटे, जतन सहायक रमेश कुलकर्णी, वास्तू विशारद कासार पाटील, सचिन पगारे, किशोर बच्छाव, सुनील गोराडे यांनीही उपस्थितांना सरकारवाडा फिरवून दाखवित मार्गदर्शन केले.
नाशिकचा सरकारवाडा वाडासंस्कृती अन् काष्ठशिल्पांच्या कलाकृतीचे शहराचा इतिहास, राजकीय, सामाजिक चळवळींचे प्रतिक आहे. ही वास्तू पेशवाईची शान दाखविते. पुण्यासाठी शनिवारवाड्याचे जसे महत्त्व आहे तसेच नाशिकसाठी सरकारवाड्याचे असायला हवे यासाठी नाशिककरांनी लोकचळवळ उभारत सरकारवाड्यासाठी लढाही दिला अन् आज या लढ्याला यश येऊ लागले आहे. हे पाहताना नाशिककर अंतर्मुख तर झालेच, पण गेल्या अनेक वर्षांपासून ज्या वाड्याबद्दल फक्त ऐकले जाते अथवा लांबून त्यांच्या पाहण्याचाच योग येतो, त्या वास्तूत ‘मटा हेरिटेज वॉक’निमित्त पेशवाईचे अंतरंगही उलगडून पाहता आले.
‘महाराष्ट्र टाइम्स’तर्फे रविवारी आयोजित केलेल्या हेरिटेज वॉकमध्ये दोनशेहून अधिक नाशिककरांनी सहभाग घेतला होता. सकाळी साडेआठ वाजता वॉकमध्ये सहभागी झालेल्या अबालवृद्धांना सरकारवाड्याची इत्थंभूत माहिती करून देण्यासाठी ८५ वर्षांचे चिरतरुण अण्णा बेळे उपस्थित होते. खणखणीत आवाज अन् सरकारवाडा पुन्हा उभा रहावा, या तळमळीने त्यांच्या टीमने केलेले प्रयत्न अण्णांनी विषद केले. एवढेच नव्हे तर सरकारवाड्याचा इतिहास, काष्ठशिल्पांच्या वैशिष्ट्यांसह बारीकसारीक माहिती त्यांनी उपस्थितांना दिली. हा संवाद थक्क करणारा होता. टाळ्यांच्या गजरात सर्वांनी अण्णांच्या व त्यांच्या टीमचे कौतुक केले. त्यानंतर पुरातत्त्व विभागाचे सहायक संचालक डॉ. श्रीकांत घारपुरे यांनी पुरातत्त्व विभागाच्या ताब्यात सरकारवाडा आल्यापासून पुन्हा नव्याने त्याची उभारणी कशा पद्धतीने झाली, लाकूडकाम, कारागीर, सरकारवाड्यातील दरबार हॉल याची माहिती देत भविष्यात कोठे काय काय करण्याची त्यांची कल्पना आहे हे देखील सांगितले. यावेळी पुरातत्त्व विभागाचे अधिकारी सहायक पुरातत्त्ववेत्ता अमोल गोटे, जतन सहायक रमेश कुलकर्णी, वास्तू विशारद कासार पाटील, सचिन पगारे, किशोर बच्छाव, सुनील गोराडे यांनीही उपस्थितांना सरकारवाडा फिरवून दाखवित मार्गदर्शन केले.