म. टा. खास प्रतिनिधी, नाशिक
हल्ली उमेदवारांनाच पक्ष आणि मतदारांप्रती निष्ठा राहिलेली नसल्याने कार्यकर्ते आणि समर्थक तरी निष्ठावान कसे मिळणार. उमेदवारांना 'पेड' प्रचारावरच भर द्यावा लागत असून, शहरातील प्रचार रॅलीत फिरणाऱ्या महिलांना अवघा १०० रुपये रोज मिळत आहे. पत्रके वाटण्यासाठी प्रतिमहिला २०० रुपये मोजण्यात येत असून, अल्प दामात काम करताना या कार्यकर्त्यांचा ऑक्टोबर हीटमध्ये घाम निघू लागला आहे. मंदीच्या वातावरणाचा फायदा उमेदवारांनीदेखील घेतला असून, त्यामुळेच अल्प मोबदल्यात अशा कार्यकर्त्यांना राबवून घेण्याचे काम सुरू आहे.
निवडणुका हा रोजगाराच्या शोधात असणाऱ्यांसाठी सुगीचा काळ असतो, असे गोरगरिबांत मानले जाते. यंदा तर दिवाळीच्या पार्श्वभूमीवर विधानसभा निवडणुकीचा धुरळा उडाला आहे. वर्षातील या सर्वात मोठ्या सणासाठी दोन पैसे गाठीला बांधू इच्छिणाऱ्यांना प्रचार ही पैसे कमावण्याची 'चालून आलेली संधी' ठरते आहे. त्या त्या परिसरातील कार्यकर्त्यांच्या मदतीने अशा कार्यकर्त्यांचा शोध सर्वच मतदारसंघांमधील विविध पक्षांच्या उमेदवारांकडून घेण्यात आला. नेतेमंडळींच्या प्रचारसभांना गर्दी दिसावी, याकरिता अशा 'पेड' कार्यकर्त्यांना घेऊन जाण्याचे काम उमेदवारांकडून केले जाते आहे. यासह विविध भागांतून काढण्यात येणाऱ्या प्रचाररॅलींमध्ये अशा 'पेड' कार्यकर्त्यांचा सहभाग लक्षणीय आहे. सकाळी ९ ते दुपारी ४ या कालावधीत मतदारसंघात प्रचार करीत फिरण्यासाठी प्रति महिला १०० रुपये दिले जातात. उमेदवाराची प्रचारपत्रके वाटण्यासाठी या महिलांना २०० रुपये रोज दिला जातो. परंतु, नाशिक पश्चिम मतदारसंघासारख्या दाट लोकवस्तीच्या परिसरात त्याकरिता पत्रकांचा मोठा गठ्ठाच या महिलांच्या हाती सोपविला जात असून, तो संपविण्याकरिता दारोदार फिरताना व उंच इमारती चढताना या महिलावर्गाचा घाम निघतो आहे.
...
घरून डबा आणून उमेदवाराचा प्रचार
या महिलांना सकाळी नऊ वाजता उमेदवाराच्या प्रचार कार्यालयात किंवा त्यांचा कार्यकर्ता सांगेल त्या ठिकाणी एकत्रित जमावे लागते. त्यानंतर त्यांना आज कोणत्या परिसरात प्रचार करावयाचा आहे, याची माहिती दिली जाते. दुपारी चारपर्यंत प्रचार करणे अनिवार्य असले तरी या कालावधीत दुपारच्या जेवणाची व्यवस्था मात्र उमेदवाराकडून केली जात नाही. त्यांना सोबत जेवणाचे डबे आणि पाण्याची बाटली ठेवण्यास सांगितले जाते. प्रचारसभेत या महिला सहभागी होणार असतील, तर मात्र उमेदवाराकडून त्यांना घेऊन जाण्याची आणि परत आणण्याची व्यवस्था केली जाते.
...
एजंट्सची कमाई अधिक
ज्यांच्या माध्यमातून या कार्यकर्त्यांना काम मिळते त्या एजंट्सची या निवडणूक प्रचारात खऱ्या अर्थाने दिवाळी होत असल्याचा दावा या महिला करीत आहेत. आम्हाला दिवसभराचे १०० रुपये दिले जातात. परंतु, आमच्यापर्यंत हे काम घेऊन येणारी व्यक्तीदेखील त्याचा आर्थिक स्वार्थ साधूनच हे काम करीत असल्याचा महिलांचा दावा आहे. एवढ्या कमी पैशांत दिवसभर फिरायला परवडत नाही. मात्र, हाती दुसरे काम नसल्याने आणि दिवाळी सणाला पैसे लागणार असल्याने हे काम करीत असल्याचे महिला सांगतात.