मराठी साहित्याची सूची देशभर कळणार

पुणे : मराठी साहित्यातील ग्रंथ संपदेची माहिती जगाला कळावी, या हेतूने कोलकाता येथील राष्ट्रीय संदर्भ ग्रंथालयाच्या मराठी विभागामार्फत २०१० ते २०१५ या काळातील पाच हजारांहून अधिक मराठी पुस्तकांची ग्रंथ सूची तयार करण्यात आली आहे. २०१६, २०१७ मध्ये प्रकाशित झालेल्या पुस्तकांची सूचीही विभागामार्फत लवकरच प्रसिद्ध करण्यात येणार असून, अनुवादक, प्रकाशक, साहित्यिक आणि वाचकांसाठी ही ग्रंथसूची मार्गदर्शक ठरणार आहे.
२०१० सालापासून संदर्भ ग्रंथालयाच्या मराठी विभागातर्फे मराठी ग्रंथसूची तयार करण्याचे काम हाती घेण्यात आले आहे. तेव्हापासून २०१५ सालापर्यंतच्या पाच हजारांहून अधिक ग्रंथांची नोंदणी राष्ट्रीय संदर्भ ग्रंथालयात झाली आहे. या सर्व ग्रंथांची माहिती देणारी विस्तृत सूची राज्याच्या ग्रंथालय संचालनालयातर्फे प्रसिद्धही करण्यात आली आहे. राष्ट्रीय संदर्भ ग्रंथालयातील मराठी विभागाच्या संपादिका वैष्णवी कुलकर्णी यांच्या प्रयत्नातून हा प्रकल्प साकारण्यात आला आहे.
मराठीतील साहित्यप्रकारांनुसार या ग्रंथसूचीचे विभाजन करण्यात आले आहे. त्यामध्ये ललित लेखन, कादंबरी, कथासंग्रह, काव्यसंग्रह, बालसाहित्य, अनुवादित साहित्य अशा साहित्यप्रकारांचा समावेश करण्यात आला आहे. सूचीमध्ये पुस्तकाची माहिती, प्रकाशक, लेखक, अनुवादक यांचीही माहिती देण्यात आली आहे. यापूर्वी केंद्रीय ग्रंथालयांतर्फे केवळ राष्ट्रीय ग्रंथसूची तयार करण्याचे काम सुरू होते. त्यामुळे, प्रादेशिक ग्रंथसंपदांची माहिती राष्ट्रीय ग्रंथसूचीतूनच मिळवावी लागत होती. या सूचीमध्ये देशातील १४ भाषांमधील ग्रंथांच्या नोंदी होत्या. मराठी भाषेतील साहित्याची वेगळी ग्रंथसूची असावी, अशी संकल्पना कुलकर्णी प्रत्यक्षात आणण्याचे ठरवले. राज्य सरकारच्या ग्रंथालय संचालनालयाकडून ही सूची प्रकाशित करण्याची जबाबदारी घेण्यात आली. ग्रंथालय संचालनालयाच्या वेबसाइटवर देखील ही सूची अपडेट करण्यात आली आहे. त्यामुळे, साहित्य प्रेमींना विषयवार साहित्य शोधण्यासाठी ही सूची उपयुक्त ठरणार आहे.
या संदर्भात केंद्रीय संदर्भ ग्रंथालयाच्या मराठी विभागाच्या संपादिका वैष्णवी कुलकर्णी म्हणाल्या, ‘मराठी साहित्याची वेगळी सूची साहित्यप्रेमींना उपलब्ध व्हावी, हा या प्रकल्पामागचा हेतू आहे. प्रकाशनाच्या संदर्भात तयार करण्यात आलेल्या कायद्यानुसार प्रत्येक प्रकाशकाला त्याने प्रकाशित केलेल्या पुस्तकाची नोंदणी केंद्रीय ग्रंथालयाकडे बंधनकारक आहे. ज्या प्रकाशकांनी ही नोंदणी केली आहे. त्या नोंदणीनुसार ग्रंथसूची तयार करण्यात आली आहे. प्रकाशकांनी राष्ट्रीय ग्रंथालयाकडे नोंदणी करावी, यासाठी जनजागृती करण्यात येत आहे. राज्यातील सर्व मराठी प्रकाशकांनी त्यांच्या पुस्तकांची नोंदणी केल्यास ग्रंथसूचीमध्ये मोठ्याप्रमाणावर साहित्याची माहिती उपलब्ध होईल, जगभरात मराठी ग्रंथसंपदा पोहोचण्यासाठीही या सूचीचा चांगला उपयोग होणार आहे.’

बालसाहित्याच्या सूचीचे आज प्रकाशन

वैष्णवी कुलकर्णी यांनी मराठी साहित्याच्या ग्रंथसूचीअंतर्गत बालसाहित्याची वेगळी सूची तयार केली आहे. २००१ ते २०१६ या कालखंडातील दीड हजार पुस्तकांची माहिती या सूचित देण्यात आली आहे. आज, (२० ऑगस्ट) पुण्यात केंद्रीय संदर्भ ग्रंथालयातर्फे व अखिल भारतीय प्रकाशक संघाच्या वतीने होणाऱ्या प्रकाशकांच्या मेळाव्यात बालसाहित्याच्या सूचीचे प्रकाशन करण्यात येणार आहे.