म. टा. प्रतिनिधी, पुणे
पुणे आणि पिंपरी-चिंचवड शहरामधून वाहणाऱ्या मुळा-मुठा नद्यांच्या नदीकाठाचा विकास आणि संवर्धन प्रकल्पासाठी महापालिका प्रशासनाने स्वतंत्र धोरण तयार केले असून त्याद्वारे स्पेशल पर्पज व्हेइकल (एसपीव्ही) कंपनी स्थापन करण्याचा प्रस्ताव स्थायी समितीने सोमवारी उपसूचनेसह मंजूर केला. या 'एसपीव्ही'मधील संचालकांची संख्या वाढविण्यात आली असून या योजनेसाठी जवळपास दोन हजार सहाशे कोटी रुपये खर्च अपेक्षित आहे.
अहमदाबाद येथील साबरमती नदीच्या काठाचा विकास आणि संवर्धन करण्यात आले असून त्यासाठी तेथे साबरमती रिव्हर फ्रंट डेव्हलमेंट कॉर्पोरेशन लिमिटेड ही 'एसपीव्ही' कंपनी स्थापन करण्यात आली होती. त्याच धर्तीवर मुळा-मुठा नदीच्या विकासासाठी 'एसपीव्ही' कंपनी स्थापन करण्याचे धोरणात प्रस्तावित आहे. मुळा आणि मुठा नदी या पुणे आणि पिंपरी-चिंचवड महानगरपालिका, तसेच खडकी कँटोन्मेंटच्या हद्दीतून जातात. वेगवेगळ्या स्थानिक स्वराज्य संस्था, तसेच नदीची जागा ही महसूल विभाग यांच्याशी संबंधित आहे. पाणी विषयक संशोधन हे केंद्र सरकारच्या 'सीडब्लूपीआरएस' या संस्थेमार्फत चालवले जाते. त्यामुळे या विकासासाठी 'एसपीव्ह'कडे सर्वाधिकार असणे संयुक्तिक ठरणार आहे, असा दावा महापालिका आयुक्त कुणाल कुमार यांनी स्थायी समिताला सादर केलेल्या धोरणामध्ये केला आहे.
मुळा-मुठा या नद्यांच्या ४४ किमी लांबीचा जिओटेक्निकल इन्व्हेस्टिगेशन रिपोर्ट, हायड्रोलॉजी रिपोर्ट, हायड्रोलिक रिपोर्ट कन्सेप्ट मास्टर प्लॅन, एरिया असेसमेंट रिपोर्ट तयार करावा लागणार आहे. या दोन्ही नद्यांचे अंतिम नकाशे तयार करण्यासाठी भूमी अभिलेख विभागाकडून नदीची हद्द निश्चित करण्यात आली असून त्यामधून जवळपास ६०० हेक्टर जमीन अविकसित असल्याचे स्पष्ट झाले आहे. ही जमीन विकसित करताना त्यामधून कंपनीला मोठ्या प्रमाणात निधी उपलब्ध होवू शकणार असल्याचे कुणाल कुमार म्हणाले.
नदीपात्रातील रस्ता बंद होणार
नदीकाठ विकसित करण्याची कामे सुरू झाल्यानंतर नदीकाठचा रस्ता बंद करावा लागणार आहे. गेल्या शंभर वर्षात आलेला पूर लक्षात घेऊन नदीचे पात्र तयार करण्यात येणार आहे. नदीचा काठ विकसित करताना या काठाभोवती असलेले सर्व अडथळे दूर करण्यात येणार आहेत.
पुणे आणि पिंपरी-चिंचवड शहरामधून वाहणाऱ्या मुळा-मुठा नद्यांच्या नदीकाठाचा विकास आणि संवर्धन प्रकल्पासाठी महापालिका प्रशासनाने स्वतंत्र धोरण तयार केले असून त्याद्वारे स्पेशल पर्पज व्हेइकल (एसपीव्ही) कंपनी स्थापन करण्याचा प्रस्ताव स्थायी समितीने सोमवारी उपसूचनेसह मंजूर केला. या 'एसपीव्ही'मधील संचालकांची संख्या वाढविण्यात आली असून या योजनेसाठी जवळपास दोन हजार सहाशे कोटी रुपये खर्च अपेक्षित आहे.
अहमदाबाद येथील साबरमती नदीच्या काठाचा विकास आणि संवर्धन करण्यात आले असून त्यासाठी तेथे साबरमती रिव्हर फ्रंट डेव्हलमेंट कॉर्पोरेशन लिमिटेड ही 'एसपीव्ही' कंपनी स्थापन करण्यात आली होती. त्याच धर्तीवर मुळा-मुठा नदीच्या विकासासाठी 'एसपीव्ही' कंपनी स्थापन करण्याचे धोरणात प्रस्तावित आहे. मुळा आणि मुठा नदी या पुणे आणि पिंपरी-चिंचवड महानगरपालिका, तसेच खडकी कँटोन्मेंटच्या हद्दीतून जातात. वेगवेगळ्या स्थानिक स्वराज्य संस्था, तसेच नदीची जागा ही महसूल विभाग यांच्याशी संबंधित आहे. पाणी विषयक संशोधन हे केंद्र सरकारच्या 'सीडब्लूपीआरएस' या संस्थेमार्फत चालवले जाते. त्यामुळे या विकासासाठी 'एसपीव्ह'कडे सर्वाधिकार असणे संयुक्तिक ठरणार आहे, असा दावा महापालिका आयुक्त कुणाल कुमार यांनी स्थायी समिताला सादर केलेल्या धोरणामध्ये केला आहे.
मुळा-मुठा या नद्यांच्या ४४ किमी लांबीचा जिओटेक्निकल इन्व्हेस्टिगेशन रिपोर्ट, हायड्रोलॉजी रिपोर्ट, हायड्रोलिक रिपोर्ट कन्सेप्ट मास्टर प्लॅन, एरिया असेसमेंट रिपोर्ट तयार करावा लागणार आहे. या दोन्ही नद्यांचे अंतिम नकाशे तयार करण्यासाठी भूमी अभिलेख विभागाकडून नदीची हद्द निश्चित करण्यात आली असून त्यामधून जवळपास ६०० हेक्टर जमीन अविकसित असल्याचे स्पष्ट झाले आहे. ही जमीन विकसित करताना त्यामधून कंपनीला मोठ्या प्रमाणात निधी उपलब्ध होवू शकणार असल्याचे कुणाल कुमार म्हणाले.
नदीपात्रातील रस्ता बंद होणार
नदीकाठ विकसित करण्याची कामे सुरू झाल्यानंतर नदीकाठचा रस्ता बंद करावा लागणार आहे. गेल्या शंभर वर्षात आलेला पूर लक्षात घेऊन नदीचे पात्र तयार करण्यात येणार आहे. नदीचा काठ विकसित करताना या काठाभोवती असलेले सर्व अडथळे दूर करण्यात येणार आहेत.