शनिशिंगणापूर मंदिरात ‘प्रसादा’ऐवजी मिळणार लिंबाचे रोप

पुणे : कोणत्याही मंदिरात गेल्यानंतर तुमच्या हातात प्रसाद मिळतोच. आता प्रसादाच्या रूपाने थेट गोड पदार्थ मिळण्याऐवजी नगर जिल्ह्यातील नेवासा तालुक्यातील शनी शिंगणापूर येथील मंदिरात येणाऱ्या लाखो भाविकांना लिंबाचे रोप मिळणार आहे. भाविकांनी ते रोप घेऊन, घराच्या परिसरात त्याचे वृक्षारोपण करावे, अशी त्यामागची भावना आहे. येत्या दोन ते तीन दिवसांत या योजनेची अंमलबजावणी होणार आहे.

'शनी शिंगणापूरला शनी अमावस्येला महाराष्ट्रातून सुमारे पाच ते दहा लाख भाविक येतात. साधारणतः दर रोज ४० हजार भक्तांची दर्शनासाठी गर्दी होते. प्रसादात बर्फीऐवजी आता लिंबाचे रोप दिले, तर येणाऱ्या एकूण भाविकांपैकी १० टक्के झाडे लावली, तर ती झाडे मोठी होऊन पर्यावरणाचे रक्षण करणे शक्य होईल, या हेतूने हा निर्णय घेतला आहे. प्रायोगिक तत्त्वावर खासगी रोपवाटिकेतून रोपे विकत घ्यावीत. ती सध्या वाटावी; तसेच देवस्थानच्या मोकळ्या जागेत स्वतःची रोपवाटिका (नर्सरी) सुरू करण्याच्या शनी शिंगणापूरच्या देवस्थानच्या विश्वस्तांना सूचना दिल्या आहेत. रोपवाटिकेतून नंतर लिंबाची रोपे देणे शक्य होईल,' अशी माहिती धर्मादाय सहआयुक्त दिलीप देशमुख यांनी 'मटा'ला दिली.

शनी शिंगणापूरच्या देवस्थानात येणाऱ्या भाविकांची संख्या लाखोंच्या घरात आहे. त्यामुळे रोप वाटल्यास वृक्षारोपण मोहिमेला बळ मिळू शकते. विश्वस्तांनी ही सूचना स्वीकारली. आता रोपे मिळविण्याचा प्रयत्न सुरू आहे. देवस्थानकडे ३०० ते ४०० कर्मचारी आहेत. त्यांच्यामार्फत नर्सरी करता येऊ शकेल, असेही धर्मादाय सहआयुक्त देशमुख यांनी सांगितले.

शनी शिंगणापूर येथील शनी महाराज मंदिराचे विधी सल्लागार अॅड. लक्ष्मण धावटे म्हणाले, 'धर्मादाय सहआयुक्तांच्या सूचनेनुसार आम्ही प्रसादाऐवजी रोप वाटण्याचा निर्णय घेतला आहे. काही रोपवाटिकांशी आम्ही संपर्क केला आहे. येत्या दोन दिवसांत २ ते ३ हजार रोपे आम्हाला उपलब्ध होतील. त्याच वेळी आमच्या देवस्थानच्या शेतीत आम्ही रोपवाटिका केंद्र सुरू करणार आहोत. सर्वच भाविकांना सुरुवातीला रोप देणे शक्य नाही. मात्र, उपलब्धतेनुसार रोप देऊ. शनी अमावस्येला महाराष्ट्राच्या विविध भागांसह गुजरात, दिल्ली या राज्यांतूनही भाविक दर्शनासाठी येतात. हा स्तुत्य उपक्रम आम्ही राबविणार आहोत.'

पर्यावरणाचा ऱ्हास होत असल्याच्या तक्रारी पर्यावरणवाद्यांकडून करण्यात येत आहे. त्यानुसार राज्य सरकारने ३३ कोटी झाडे लावण्याचे उद्दिष्ट ठेवले आहे. सरकारच्या या योजनेला हातभार म्हणून दर्शनासाठी येणाऱ्या भाविकांना आता प्रसादाऐवजी रोप दिल्यास ते लावतील. देवाच्या दरबारातून मिळालेले रोप म्हणून त्या धार्मिक भावनेतून रोपाचे जतन केले गेल्यास त्याचा फायदा होईल. काळाप्रमाणे मंदिरात हा बदल करता येणार आहे.

- दिलीप देशमुख, धर्मादाय सहआयुक्त

लिंबाचे रोप का?

शनी महाराज मंदिराशेजारी लिंबाचे झाड आहे. प्रसाद म्हणून लिंबाचे रोप देण्याचा निर्णय घेण्यात आला. लिंबाच्या झाडाच्या पालापाचोळ्यापासून मूळापर्यंत सर्वांत आयुर्वेदिक औषधी गुणधर्म आहेत. त्यासाठी आयुर्वेदाचा वापर वाढू शकतो. त्यासाठी लिंबाचेच रोप देण्यात येणार आहे.