म. टा. प्रतिनिधी, पुणे
विश्रांतवाडी येथे झालेल्या अपघातात ब्रेनडेड झालेल्या २३ वर्षांच्या विद्यार्थ्याचे अवयवदान करण्यात आले. यकृत आणि मूत्रपिंड आणि स्वादुपिंडासह मूत्रपिंडाचे, तसेच हृदयाचे एकाच रुग्णालयातील तीन रुग्णांना प्रत्यारोपण करण्याचा इतिहास पुण्यात घडला. या तरुणामुळे तिघांना जीवनदान मिळाले.
'विश्रांतवाडी येथे राहणारा २३ वर्षांचा युवक हा विद्यार्थी होता; तसेच तो अर्धवेळ रिक्षाही चालवत असे. त्याचा १५ सप्टेंबरला येरवडा येथे अपघात झाला. अपघातानंतर नगर रस्त्यावरील सह्याद्री रुग्णालयात त्याच्यावर उपचार करण्यात आले. उपचारांदरम्यान तो ब्रेनडेड झाल्याचे १७ सप्टेंबरला जाहीर करण्यात आले. त्यानंतर त्याच्या आई वडिलांनी अवयवदान करण्यास समंती दिली. त्याचे आई वडील हे दोघेही गवंडी आहेत. त्यांनी समंती हृदय, स्वादुपिंड, यकृत आणि दोन मूत्रपिंड असे पाच अवयव काढण्यात आले. तिघा रुग्णांना अवयव प्रत्यारोपण करून जीवदान देण्यात आले. पुण्यात प्रथमच एकाच रुग्णाला यकृत स्वादुपिंड आणि यकृत आणि मूत्रपिंडाचे प्रत्यारोपण करण्याचा इतिहास घडला. त्याशिवाय हृदय प्रत्यारोपण करण्याची प्रक्रिया घडली. तिन्ही रुग्ण डेक्कन येथील सह्याद्री रुग्णालयात उपचार घेत असल्याने त्यांना एकाच वेळी प्रत्यारोपण करण्याची प्रक्रिया यशस्वी झाली,' अशी माहिती प्रादेशिक प्रत्यारोपण समन्वय समितीचे समन्वयक आरती गोखले यांनी दिली.
सह्याद्री रुग्णालयाचे हदय प्रत्यारोपण शल्यविशारद डॉ. मनोज दुराईराज, हदयरोग शल्यविशारद डॉ. राजेश कौशिष व डॉ. संदीप तडस, हृदय भूलतज्ज्ञ डॉ. शंतनू शास्त्री, डॉ. सुहास सोनावणे, डॉ. सौरभ बोकील, हदयरोगतज्ज्ञ डॉ. प्रिया पलीमकर यांनी हृदय प्रत्यारोपण केले. त्याशिवाय यकृत प्रत्यारोपण शल्यविशारद डॉ. बिपिन विभूते, डॉ. दिनेश झिरपे, डॉ. शैलेश साबळे, डॉ. अनिरुध्द भोसले, प्रत्यारोपण भूलतज्ज्ञ डॉ. मनीष पाठक व डॉ. मनोज राऊत, ट्रान्सप्लांट हेपॅटोलॉजिस्ट डॉ. शीतल महाजनी, मूत्रपिंड रोग तज्ज्ञ डॉ. मनन दोशी आणि डॉ. सचिन पाटील, असोसिएट क्लिनिशियन डॉ. अभिजीत माने यांच्या पथकाने हे प्रत्यारोपण यशस्वी करून दाखविले. त्याकरिता वैद्यकीय सामाजिक कार्यकर्त्या शर्मिला पाध्ये, प्रत्यारोपण समन्यवक राहुल तांबे, अरुण अशोकन व अमन बेले यांनी परिश्रम घेतले.
हृदय प्रत्यारोपण शल्यविशारद डॉ. मनोज दुराईराज म्हणाले, 'नगर रस्त्यावरील सह्याद्री रुग्णालयात जाऊन आमच्या पथकाने सकाळी सव्वासहा वाजता ब्रेनडेड रुग्णाचे हृदय काढले. डेक्कन येथील रुग्णालयात साडेसहा वाजता हृदय आले. हे हृदय प्रत्यारोपणाच्या शस्त्रक्रियेला दोन तास लागले. सह्याद्री रुग्णालयातील हे तिसरे हृदय प्रत्यारोपण आहे.'
यकृत प्रत्यारोपण शल्यविशारद डॉ. बिपिन विभूते म्हणाले, 'गेल्या २० वर्षांपासून मधुमेही असेलली चेन्नई येथील ५५ वर्षीय व्यक्ती स्वादुपिंडासह मूत्रपिंडाच्या आजाराने त्रस्त होती. डेक्कन येथील सह्याद्री रुग्णालयात त्याच्यावर आवश्यक त्या अवयवाचे प्रत्यारोपण केले; तर नगर रस्त्यावरील रुग्णालयात दुसऱ्या एका ३२ वर्षाच्या रुग्णावर यकृतासह मूत्रपिंडाचे प्रत्यारोपण करण्यात आले.'
...
तीन रुग्णांना जीवदान
- तळेगाव येथे फॉरेन्सिक मेडिसिन विभागाचे प्राध्यापक असलेल्या एका ६५ वर्षांच्या रुग्णाल हृदय प्रत्यारोपित करण्यात आले.
- मधुमेही असून मूत्रपिंड व स्वादुपिंड निकामी झालेल्या चेन्नई येथील एका ५५ वर्षांच्या व्यक्तीवर हे दोन्ही अवयव एकाच वेळी प्रत्यारोपित करण्यात आले.
- नगर रस्त्यावरील सह्याद्री रुग्णालयातील मूत्रपिंडासह यकृताच्या आजाराने त्रस्त असलेल्या ३२ वर्षांच्या रुग्णावर यकृतासह मूत्रपिंडाचे प्रत्यारोपण करण्यात आले. हा रुग्ण कराडचा असून, 'हिपॅटायटिस बी' या आजाराने त्रस्त होता.