रंगभूमीच्या इतिहासाचा ‘अंक’

पुण्यातील नाट्यप्रवासाचा संदर्भ ग्रंथ लवकरच
@chintamanipMT
पुणे : मराठी रंगभूमी दिनी पुण्याचे पालकमंत्री आणि कलाकारांनी एक संकल्प सोडला आहे. पुण्यातील रंगभूमीचा इतिहास संकलित करण्याचे काम सुरू करण्यात आले आहे. पुढील वर्षीच्या ५ नोव्हेंबर या मराठी रंगभूमी दिनापर्यंत हा प्रकल्प पूर्ण होऊन एक माहितीपर; पण कलात्मक संदर्भ ग्रंथ साकारला जाणार आहे. पुण्यातील संगीत रंगभूमी, प्रायोगिक, व्यावसायिक, बाल ते आत्ताच्या रंगभूमीपर्यंतचा ‘प्रवेश’ या ग्रंथात असेल.
पालकमंत्री गिरीश बापट यांनी या ग्रंथाची माहिती ‘मटा’ला दिली. बापट यांनी रंगभूमीदिनानिमित्त पुण्यातील रंगकर्मींचा स्नेहमेळावा आयोजित केला होता. मराठी रंगभूमीच्या एकूण जडणघडणीत पुण्याचा मोठा वाटा आहे. अनेक कलावंत, नाटके पुण्याने दिले तसे रसिकांनीही मराठी नाटकांना डोक्यावर घेतले. ही सगळी नोंद लिखित स्वरूपातून टिकावी आणि पुढील पिढीसाठी तो दस्ताऐवज ठरावा म्हणून पुण्याच्या रंगभूमीचा इतिहास लिहिला जावा, अशी कल्पना बापट यांना सुचली आणि ती प्रत्यक्षात आणली जात आहे.
‘पुण्याने अनेक मोठे कलाकार, लेखक, दिग्दर्शक, निर्माते, तंत्रज्ञ, पडद्यामागचे कामगार रंगभूमीला दिले आहेत. अनेक नाट्यचळवळी पुण्यातून सुरू झाल्या. पुण्याच्या रंगभूमीचा इतिहास मोठा रोमहर्षक असून त्याची कायमस्वरुपी नोंद होणे आवश्यक आहे, म्हणून पुण्याच्या रंगभूमीचा इतिहास हा प्रकल्प हाती घेतला आहे. अनेक पिढ्यांसाठी हा प्रकल्प महत्त्वाचा ठरेल. महत्त्वाच्या कामांना नियमांच्या चौकटीत निधी उपलब्ध करून देता येत नाही, अशा वेळी वैशिष्ट्यपूर्ण काम म्हणून विशेष निधी दिला जातो. या प्रकल्पाला विशेष निधी म्हणून दोन लाख रुपये देणार असून ते सांस्कृतिक खात्याकडे वर्ग करणार आहे,’ अशी माहिती बापट यांनी दिली.
बापट म्हणाले, ‘अभिनेते राहुल सोलापूरकर व योगेश सोमण या दोघांवर ग्रंथाची जबाबदारी सोपवली आहे. काही महिने ते संशोधन करून ग्रंथाचे स्वरूप ठरवतील. काम पूर्ण झाल्यानंतर किती प्रती प्रसिद्ध करायच्या हे ठरविण्यात येईल. प्रकल्पासाठी अधिक निधी लागला तर तो उपलब्ध केला जाईल; पण हा विषय मी पुढे रेटणार आहे. ग्रंथ केवळ माहितीपर नाही तर तो अधिक कलात्मक असेल.’
....
मराठी रंगभूमी दिनी पुण्यातील रंगभूमीचा इतिहास संकलित करण्याचा संकल्प सोडला आहे. त्याचे काम सुरू केले आहे. पुणे थिएटर इतिहास या नावाने नोंदणी केली आहे. पुण्याच्या रंगभूमी संदर्भात काही माहिती (फोटो, लेख, इतर) असल्यास जरूर संपर्क साधावा.
- योगेश सोमण, लेखक व दिग्दर्शक
-----
पुण्याच्या रंगभूमीचा इतिहास किमान दीडशे वर्षांचा आहे. नाट्य परिषदेच्या पुणे शाखेला चाळीस वर्षे झाली आहेत. नाट्य परिषद तसेच पुण्यातील ज्येष्ठ मंडळींकडे खूपशी माहिती आहे. सर्वांना बरोबर घेऊन प्रकल्प केल्यास उत्तम होईल. नाटकाच्या सर्व प्रवाहांना त्यात स्थान दिले पाहिजे.
- सुरेश देशमुख, अध्यक्ष, अखिल भारतीय मराठी नाट्य परिषद, पुणे शाखा