पश्चिम बंगालमधील कारागिरांनी केलेल्या मूर्ती दाखल
म. टा. प्रतिनिधी पुणे
पर्यावरणपूरक पद्धतीने गणेशोत्सव साजरा करण्यासाठी प्रयत्नशील असलेल्या ‘इको एक्झिस्ट’ संस्थेने या वर्षी देखील शाडूच्या, कागदाच्या पल्पपासून तयार केलेल्या मूर्ती पुणेकरांसाठी उपलब्ध केल्या आहेत. पुणे, पेणमधील मूर्तीकारांबरोबरच पश्चिम बंगालमधील कारागिरांनी माती आणि कापडाचा वापर करून बनविलेल्या मूर्ती यंदा पहिल्यांदाच पुण्यात दाखल झाल्या आहेत.
भारतीय प्रत्येक सण पारंपरिक आणि पर्यावरणपूरक पद्धतीने साजरा करण्यासाठी ‘इको एक्झिस्ट’ संस्था कार्यरत आहेत. संस्थेतर्फे गेल्या दहा वर्षांपासून पर्यावरणपूरक गणेश मूर्तींची विक्री केली जाते. शाडूच्या गणपतींबद्दल जनजागृती वाढत असल्याने संस्था पेणमधील कारागिरांना प्रोत्साहन देण्यासाठी त्यांच्याकडून मूर्ती बनवून घेते. पुण्यातील आगरकर कुटुंबाकडून कागदाच्या पल्पपासून बनविलेल्या मूर्तींनाही संस्थेने व्यासपीठ उपलब्ध केले आहे. या शिवाय यंदा पश्चिम बंगालमधील पुरूलिया विग्रह या आदिवासी नृत्य प्रकारासाठी मुखवटे तयार करणाऱ्या कारागिरांनी पहिल्यांदाच संस्थेसाठी गणेशमूर्ती तयार केल्या आहेत. मूर्तींबरोबरच संस्थेतर्फे पर्यावरणपूरक साहित्याचाही प्रसार केला जातो.
याबद्दल ‘इको एक्झिस्ट’च्या लोलिता गुप्ता म्हणाल्या, ‘लोकांमध्ये जागृती वाढत असून दरवर्षी मूर्ती घेणाऱ्यांचे प्रमाण वाढते आहे. संस्थेच्या सर्व मूर्तींसाठी या रासायनिक रंगाऐवजी हळद, मुलतानी माती, गेरूचा; तसेच भाज्यांपासून तयार केलेल्या नैसर्गिक रंगांचा वापर केला जातो. कर्नाटक, पेण, पुणे आणि पश्चिम बंगाल येथील मूर्तीकार यामध्ये सहभागी आहेत. मूर्तींमध्ये मधुबनी गणेश, राजबैठक, गजवक्र, शीलापीठ, शेषनाग, आदी गणेश असे विविध प्रकार उपलब्ध आहेत या वर्षी आम्ही गणेश मूर्तींबरोबरच शाडूच्या गौरीही उपलब्ध केल्या आहेत.’
‘सजावट साहित्यामध्येही अनेक प्रकार असून पुणे, कर्नाटक, दिल्लीतील स्वयंसेवी संस्थांमधील मुलांकडून आम्ही हे साहित्य बनवून घेतो. ‘शोलापीट’ या लाकडापासून तयार केलेल्या सजावटीच्या वस्तू नागरिकांचे आकर्षण ठरतात. याशिवाय पाम या झाडाच्या पानापासून तयार केलेल्या सजावटीच्या वस्तू आणि जरीच्या काठापासून बनविलेल्या वस्तूही आम्ही पुणेकरांसमोर आणल्या आहेत,’ असे गुप्ता यांनी सांगितले. शहराच्या विविध भागात गणेश मूर्ती आणि सजावटीचे साहित्य आम्ही उपलब्ध केले आहे, असे गुप्ता यांनी सांगितले.
शाडू, कागदाच्या गणेशमूर्तींचे प्रदर्शन
शाडू आणि कागदाच्या पल्पपासून तयार केलेल्या मूर्तींचे प्रदर्शन ‘पेपरटेल्स’ या हँडमेड पेपर इन्स्टिट्यूटतर्फे भरविण्यात आले आहे. रासायनिक रंग न वापरताही या मूर्ती देखण्या आणि आकर्षक झाल्या आहेत. येत्या सोमवारपासून कागदापासून बनविलेले सजावट साहित्यही प्रदर्शनात मांडण्यात येणार आहे.
‘हातकागदाचा प्रसार करण्यासाठी ‘पेपरटेल्स’तर्फे सातत्याने विविध सणांना आकर्षक वस्तूंचे प्रदर्शन भरविण्यात येते. संस्थेतर्फे गेल्या चार वर्षांपासून गणेशोत्सवामध्ये गणेश मूर्ती आणि कागदी सजावट साहित्यालाही प्रोत्साहन देण्यात येते आहे. या वर्षी देखील शाडूच्या गणेश मूर्ती आणि कागदाचा पल्पमध्ये कापूस वापरून केलेल्या मूर्ती संस्थेने तयार केल्या आहेत. नागरिकांची मागणी वाढत असून लोक आवर्जून आता या मूर्तीची चौकशी करायला येत आहेत,’ असे गणेशमूर्ती उपक्रमाचे समन्वयक प्रमोद जाधव यांनी सांगितले. शिवाजीनगर येथील संस्थेच्या आवारातच सकाळी १० ते ८ या वेळेत हे प्रदर्शन खुले राहणार आहे, असे जाधव यांनी सांगितले.
म. टा. प्रतिनिधी पुणे
पर्यावरणपूरक पद्धतीने गणेशोत्सव साजरा करण्यासाठी प्रयत्नशील असलेल्या ‘इको एक्झिस्ट’ संस्थेने या वर्षी देखील शाडूच्या, कागदाच्या पल्पपासून तयार केलेल्या मूर्ती पुणेकरांसाठी उपलब्ध केल्या आहेत. पुणे, पेणमधील मूर्तीकारांबरोबरच पश्चिम बंगालमधील कारागिरांनी माती आणि कापडाचा वापर करून बनविलेल्या मूर्ती यंदा पहिल्यांदाच पुण्यात दाखल झाल्या आहेत.
भारतीय प्रत्येक सण पारंपरिक आणि पर्यावरणपूरक पद्धतीने साजरा करण्यासाठी ‘इको एक्झिस्ट’ संस्था कार्यरत आहेत. संस्थेतर्फे गेल्या दहा वर्षांपासून पर्यावरणपूरक गणेश मूर्तींची विक्री केली जाते. शाडूच्या गणपतींबद्दल जनजागृती वाढत असल्याने संस्था पेणमधील कारागिरांना प्रोत्साहन देण्यासाठी त्यांच्याकडून मूर्ती बनवून घेते. पुण्यातील आगरकर कुटुंबाकडून कागदाच्या पल्पपासून बनविलेल्या मूर्तींनाही संस्थेने व्यासपीठ उपलब्ध केले आहे. या शिवाय यंदा पश्चिम बंगालमधील पुरूलिया विग्रह या आदिवासी नृत्य प्रकारासाठी मुखवटे तयार करणाऱ्या कारागिरांनी पहिल्यांदाच संस्थेसाठी गणेशमूर्ती तयार केल्या आहेत. मूर्तींबरोबरच संस्थेतर्फे पर्यावरणपूरक साहित्याचाही प्रसार केला जातो.
याबद्दल ‘इको एक्झिस्ट’च्या लोलिता गुप्ता म्हणाल्या, ‘लोकांमध्ये जागृती वाढत असून दरवर्षी मूर्ती घेणाऱ्यांचे प्रमाण वाढते आहे. संस्थेच्या सर्व मूर्तींसाठी या रासायनिक रंगाऐवजी हळद, मुलतानी माती, गेरूचा; तसेच भाज्यांपासून तयार केलेल्या नैसर्गिक रंगांचा वापर केला जातो. कर्नाटक, पेण, पुणे आणि पश्चिम बंगाल येथील मूर्तीकार यामध्ये सहभागी आहेत. मूर्तींमध्ये मधुबनी गणेश, राजबैठक, गजवक्र, शीलापीठ, शेषनाग, आदी गणेश असे विविध प्रकार उपलब्ध आहेत या वर्षी आम्ही गणेश मूर्तींबरोबरच शाडूच्या गौरीही उपलब्ध केल्या आहेत.’
‘सजावट साहित्यामध्येही अनेक प्रकार असून पुणे, कर्नाटक, दिल्लीतील स्वयंसेवी संस्थांमधील मुलांकडून आम्ही हे साहित्य बनवून घेतो. ‘शोलापीट’ या लाकडापासून तयार केलेल्या सजावटीच्या वस्तू नागरिकांचे आकर्षण ठरतात. याशिवाय पाम या झाडाच्या पानापासून तयार केलेल्या सजावटीच्या वस्तू आणि जरीच्या काठापासून बनविलेल्या वस्तूही आम्ही पुणेकरांसमोर आणल्या आहेत,’ असे गुप्ता यांनी सांगितले. शहराच्या विविध भागात गणेश मूर्ती आणि सजावटीचे साहित्य आम्ही उपलब्ध केले आहे, असे गुप्ता यांनी सांगितले.
शाडू, कागदाच्या गणेशमूर्तींचे प्रदर्शन
शाडू आणि कागदाच्या पल्पपासून तयार केलेल्या मूर्तींचे प्रदर्शन ‘पेपरटेल्स’ या हँडमेड पेपर इन्स्टिट्यूटतर्फे भरविण्यात आले आहे. रासायनिक रंग न वापरताही या मूर्ती देखण्या आणि आकर्षक झाल्या आहेत. येत्या सोमवारपासून कागदापासून बनविलेले सजावट साहित्यही प्रदर्शनात मांडण्यात येणार आहे.
‘हातकागदाचा प्रसार करण्यासाठी ‘पेपरटेल्स’तर्फे सातत्याने विविध सणांना आकर्षक वस्तूंचे प्रदर्शन भरविण्यात येते. संस्थेतर्फे गेल्या चार वर्षांपासून गणेशोत्सवामध्ये गणेश मूर्ती आणि कागदी सजावट साहित्यालाही प्रोत्साहन देण्यात येते आहे. या वर्षी देखील शाडूच्या गणेश मूर्ती आणि कागदाचा पल्पमध्ये कापूस वापरून केलेल्या मूर्ती संस्थेने तयार केल्या आहेत. नागरिकांची मागणी वाढत असून लोक आवर्जून आता या मूर्तीची चौकशी करायला येत आहेत,’ असे गणेशमूर्ती उपक्रमाचे समन्वयक प्रमोद जाधव यांनी सांगितले. शिवाजीनगर येथील संस्थेच्या आवारातच सकाळी १० ते ८ या वेळेत हे प्रदर्शन खुले राहणार आहे, असे जाधव यांनी सांगितले.