म. टा. प्रतिनिधी, पुणे
भक्तांची गर्दी खेचण्यासाठी गणपती मंडळांनी 'नवसाला पावणारा', असा प्रचार केला तर महागात पडू शकते. नवसाचा गणपती, नवसाला पावणारा, इच्छापूर्ती करणारा, इच्छापूर्ती गणेश असे जाहीर करणाऱ्या गणेश मंडळांवर जादूटोणाविरोधी कायद्यानुसार गुन्हा दाखल होऊन कारवाई होऊ शकते. कारवाई टाळण्यासाठी गणपती मंडळांना आपल्या कोणत्याही कृतीतून अंधश्रद्धा पसरणार नाही, याची काळजी घ्यावी लागणार आहे.
गणेश मंडळांमधील स्पर्धा वाढल्याने काही मंडळांनी 'नवसाला पावणारा' अशा पद्धतीने प्रचार सुरू केला असून हे लोण झपाट्याने पसरत आहे. 'भक्तांची गर्दी व्हावी, म्हणून मंडळांची ही पद्धत अंधश्रद्धेला खतपाणी घालणारी असल्याचे स्पष्ट झाल्यास संबंधित मंडळांवर कारवाई होऊ शकते,' असे सांगून महाराष्ट्र अंधश्रद्धा निर्मूलन समितीने मंडळांना जागे केले आहे. 'नवसाच्या बहाण्याने कोणाही भक्ताने स्वतःला किंवा दुसऱ्याला इजा पोहोचवण्याचा प्रयत्न केल्यास किंवा त्यास उद्युक्त केल्याप्रकरणी संबंधितांवर कारवाई होऊ शकते,' ही बाब महाराष्ट्र अंधश्रद्धा निर्मूलन समितीने अधोरेखित केली आहे. जादूटोणा विरोधी कायद्यांतर्गत, अशा चुकीच्या पद्धतीने जाहिराती करून पैसा उकळण्याचा वा कोणाचा गैरफायदा घेण्याचा प्रयत्न केल्यास; तसेच नवसाच्या बहाण्याने एखाद्याला किंवा स्वतःच्या जीवास धोका निर्माण करण्यास भाग पाडल्यास कारवाई होऊ शकते. अद्याप असा गुन्हा दाखल झाला नसला तरी यापुढे होऊ शकतो, असे महाराष्ट्र 'अंनिस'ने स्पष्ट केले आहे.
कोट
सार्वजनिक गणेशोत्सव साजरा करण्याच्या विचारात विसंगती वाढली आहे. महाराष्ट्र 'अंनिस'च्या कामामुळे उघडपणे होणारे चमत्काराचे दावे थांबले आहेत. मात्र, दुसरीकडे शाब्दिक दाव्यांना सुरुवात झली आहे. याचे अनुकरण गणेश मंडळांनीही सुरू केलेले दिसते. यामागे श्रद्धेसोबत मोठे अर्थकारण लपले आहे. सरकारने गांभीर्याने लक्ष देऊन योग्य ती पावले उचलायला हवीत. श्रद्धा प्रत्येकाचा वैयक्तिक अधिकार आहे. मात्र, श्रद्धेचा बाजार मांडला जातो तेव्हा लोकांनीही वैज्ञानिकदृष्ट्या विचार करावा.
- अविनाश पाटील, कार्याध्यक्ष, महाराष्ट्र अंधश्रद्धा निर्मूलन समिती
'उलटा प्रवास टाळावा'
'चमत्काराचा प्रसार व प्रचार जादूटोणाविरोधी कायद्यानुसार गुन्हा ठरतो. असे कोणी केल्यास गुन्हा दाखल होऊन कारवाई होऊ शकते. चमत्काराचा प्रचार करताना कोणी आढळल्यास त्या भागातील पोलिस ठाण्यातील वरिष्ठ पोलिस अधिकारी दक्षता अधिकारी या जबाबदारीतून तक्रार दाखल करून गुन्हा नोंदवू शकतात. गणपती मंडळांनी नागरिकांना आकर्षित करण्यासाठी चमत्काराचा प्रसार करण्याऐवजी मनोरंजनाचे कार्यक्रम, समाज प्रबोधनाचे उपक्रम राबवावेत. गणेशोत्सव समाजप्रबोधनासाठी सुरू झाला. मंडळांनी उलटा प्रवास टाळावा,' असे संघटनेचे सचिव मिलिंद देशमुख यांनी म्हटले आहे.
कोट
'नवसाला पावणारा,' किंवा तत्सम शब्दप्रयोगांचा वापर करून कायद्याचा भंग झाल्यास हा गुन्हा होऊ शकतो. याबाबत कोणत्याही प्रकारे तक्रार आल्यास त्याची निश्चितच खातरजमा करून योग्यती कायदेशीर कार्यवाही केली जाईल.
- अशोक मोराळे, अतिरिक्त पोलिस आयुक्त (गुन्हेशाखा)