म. टा. प्रतिनिधी, पुणे
सूर्याचे आकाशातील रोजचे नेमके स्थान आणि देशभरातील विविध शहरांमध्ये घडणाऱ्या शून्य सावलीच्या दिवसांबद्दल माहिती देणारे 'झिरो शॅडो डे' हे अॅप अॅस्ट्रोनॉमिकल सोसायटी ऑफ इंडियातर्फे (एएसआय) विकसित करण्यात आले आहे. या अॅपवर इंग्रजी, हिंदीसह मराठीतही शास्त्रीय माहिती उपलब्ध असून, गुगल प्ले स्टोअरवर हे अॅप मोफत उपलब्ध आहे.
महाराष्ट्राच्या दक्षिणोत्तर अक्षांशांवरून सूर्याचा प्रवास सहा ते २६ मे या कालावधीत होणार आहे. या काळात दुपारी सूर्य डोक्यावर असताना सावली नाहीशी होण्याची घटना पाहायला मिळेल. पृथ्वीच्या सूर्याभोवतीच्या परिभ्रमणामुळे आणि सूर्याच्या विषुववृत्ताच्या तुलनेत पृथ्वीच्या परिवलनाचा आस २३.५ अंशांनी कललेला असल्यामुळे आकाशात सूर्याचे उत्तरायण आणि दक्षिणायन होत असल्याचे जाणवते. याच कारणामुळे उत्तर आणि दक्षिण गोलार्धात परस्पर विरुद्ध ऋतूही अनुभवायला मिळतात. सूर्याच्या उत्तरायण किंवा दक्षिणायनादरम्यान ज्या अक्षांशाच्या आकाशातून त्याचा प्रवास होतो, त्या अक्षांशावरील शहरांमध्ये दुपारी बारा ते साडेबाराच्या दरम्यान सूर्याची किरणे थेट लंबरूप पडल्यामुळे काही काळ सावली नाहीशी होण्याची घटना अनुभवायला मिळते.
सूर्याचे उत्तरायण आणि दक्षिणायन, त्याचे आकाशातील रोजचे नेमके स्थान, सूर्याची किरणे लंबरूप पडल्यामुळे दिसणारी शून्य सावलीची घटना याबद्दलची स्थानिक आणि शास्त्रीय माहिती देणारे 'झिरो शॅडो डे' अॅप एएसआयने विकसित केले आहे. इंग्रजी, हिंदीसह मराठीतही हे अॅप उपलब्ध असून, महाराष्ट्रातील विविध शहरांमध्ये शून्य सावलीची घटना कधी दिसेल, ती कशी पाहावी याचे मार्गदर्शन या अॅपद्वारे करण्यात आले आहे. आलोक मांडवगणे यांनी एएसआयच्या जनप्रसार आणि शिक्षण समितीसाठी अॅप तयार केले असून, अनिकेत सुळे यांनी मराठी भाषांतर केले आहे.
राज्यातील शून्य सावलीचे दिवस
सूर्याने २२ मार्च रोजी विषुववृत्त ओलांडून उत्तर गोलार्धाच्या आकाशात प्रवेश केला असून, २१ जून रोजी तो सर्वोच्च बिंदूवर म्हणजेच २३.५ उत्तर अक्षांशांवर (कर्क वृत्त) पोचेल. या उत्तरायणादरम्यान सहा मे ते २६ मे या कालावधीत सूर्याचा महाराष्ट्राच्या आकाशावरून प्रवास होणार आहे. या काळात ज्या शहराच्या अक्षांशावरून सूर्याचा प्रवास होईल, त्या शहरांमध्ये दुपारी साडेबाराच्या दरम्यान काही काळ सावली नाहीशी होण्याची घटना पाहायला मिळेल.
सूर्याचे आकाशातील रोजचे नेमके स्थान आणि देशभरातील विविध शहरांमध्ये घडणाऱ्या शून्य सावलीच्या दिवसांबद्दल माहिती देणारे 'झिरो शॅडो डे' हे अॅप अॅस्ट्रोनॉमिकल सोसायटी ऑफ इंडियातर्फे (एएसआय) विकसित करण्यात आले आहे. या अॅपवर इंग्रजी, हिंदीसह मराठीतही शास्त्रीय माहिती उपलब्ध असून, गुगल प्ले स्टोअरवर हे अॅप मोफत उपलब्ध आहे.
महाराष्ट्राच्या दक्षिणोत्तर अक्षांशांवरून सूर्याचा प्रवास सहा ते २६ मे या कालावधीत होणार आहे. या काळात दुपारी सूर्य डोक्यावर असताना सावली नाहीशी होण्याची घटना पाहायला मिळेल. पृथ्वीच्या सूर्याभोवतीच्या परिभ्रमणामुळे आणि सूर्याच्या विषुववृत्ताच्या तुलनेत पृथ्वीच्या परिवलनाचा आस २३.५ अंशांनी कललेला असल्यामुळे आकाशात सूर्याचे उत्तरायण आणि दक्षिणायन होत असल्याचे जाणवते. याच कारणामुळे उत्तर आणि दक्षिण गोलार्धात परस्पर विरुद्ध ऋतूही अनुभवायला मिळतात. सूर्याच्या उत्तरायण किंवा दक्षिणायनादरम्यान ज्या अक्षांशाच्या आकाशातून त्याचा प्रवास होतो, त्या अक्षांशावरील शहरांमध्ये दुपारी बारा ते साडेबाराच्या दरम्यान सूर्याची किरणे थेट लंबरूप पडल्यामुळे काही काळ सावली नाहीशी होण्याची घटना अनुभवायला मिळते.
सूर्याचे उत्तरायण आणि दक्षिणायन, त्याचे आकाशातील रोजचे नेमके स्थान, सूर्याची किरणे लंबरूप पडल्यामुळे दिसणारी शून्य सावलीची घटना याबद्दलची स्थानिक आणि शास्त्रीय माहिती देणारे 'झिरो शॅडो डे' अॅप एएसआयने विकसित केले आहे. इंग्रजी, हिंदीसह मराठीतही हे अॅप उपलब्ध असून, महाराष्ट्रातील विविध शहरांमध्ये शून्य सावलीची घटना कधी दिसेल, ती कशी पाहावी याचे मार्गदर्शन या अॅपद्वारे करण्यात आले आहे. आलोक मांडवगणे यांनी एएसआयच्या जनप्रसार आणि शिक्षण समितीसाठी अॅप तयार केले असून, अनिकेत सुळे यांनी मराठी भाषांतर केले आहे.
राज्यातील शून्य सावलीचे दिवस
सूर्याने २२ मार्च रोजी विषुववृत्त ओलांडून उत्तर गोलार्धाच्या आकाशात प्रवेश केला असून, २१ जून रोजी तो सर्वोच्च बिंदूवर म्हणजेच २३.५ उत्तर अक्षांशांवर (कर्क वृत्त) पोचेल. या उत्तरायणादरम्यान सहा मे ते २६ मे या कालावधीत सूर्याचा महाराष्ट्राच्या आकाशावरून प्रवास होणार आहे. या काळात ज्या शहराच्या अक्षांशावरून सूर्याचा प्रवास होईल, त्या शहरांमध्ये दुपारी साडेबाराच्या दरम्यान काही काळ सावली नाहीशी होण्याची घटना पाहायला मिळेल.